Het lijkt mogelijk extra hersencellen te ‘fokken’

Nieuwe hersencellen

In de getande winding in de hippocampus werden nieuwe neuronen aangemaakt (rood). De hersenstamcellen zouden de groen gemerkte cellen zijn (afb: Knoblochlab)

Al tientallen jaren wordt er gestreden over de vraag of er nog nieuwe hersencellen (neuronen) ontstaan na de geboorte. Nu schijnt de mening te overheersen dat dat wel degelijk kan gebeuren in bepaalde delen van de hersens. Het lijkt er op dat onderzoekers in Zwitserland een truc hebben gevonden om in de getande winding in de hippocampus van de hersentjes van muisjes slapende hersenstamcellen uit hun inactieve toestand te halen. Meteen speculeren de onderzoekers al over de rol die deze ’truc’ zou kunnen spelen bij de behandeling van hersenziektes zoals Alzheimer of Parkinson, waarbij hersencellenafsterven. Lees verder

Buitenchromosomaal DNA belangrijk voor therapieresistentie kanker (?)

Howard Chang

Howard Chang (afb: Stanforduniversiteit)

Howard Chang van Stanford en medeonderzoekers denken te weten hoe het kankercellen lukt om immuun te worden voor behandelingen hoe die uitzaaien: buitenchromosomaal DNA, stukjes DNA, die geen deel uitmaken van het genoom. Dat zou het kankeronderzoek drastisch veranderen, denkt Chang, maar dat is al zo vaak gezegd dat zo’n uitspraak zo langzamerhand nietszeggend (-voorspellend) is geworden. Lees verder

Menselijke kweekbreintjes integreren zich met rattenhersens

Geîmplanteerd orgaantje menselijke hersen in rattenhersens

Het geîmplanteerde orgaantje van menselijke hersencellen in rattenhersens bleek door ook te groeien (afb: Cell-artikel)

Kweekorgaantjes van menselijke hersencellen verweefden zich na transplantatie met de hersens van ratten. De ingeplante orgaantjes groeiden daar en reageerden op lichtimpulsen. De onderzoekers rond hersenchirurg Han-Chiao (Isaac) Chen van de universiteit van Pennsylvania speculeren al dat implantaten van kweekhersentjes de schadelijke gevolgen voor de hersens door, onder meer, een beroerte teniet zouden kunnen doen. Lees verder

Weer een mechanisme ontdekt voor kanker (?)

Celdeling: mitose en meiose

Mitose is de gewone celdeling. Meiose is de rijpingsdeling van geslachtscellen.  Beide delingen komen voor bij eukaryote cellen zoals ook zoogdieren hebben. De binaire deling (links) komt voor bij prokaryote cellen als bacteriecellen (afb: WIkiMedia Commons)

Onderzoekers van de universiteiten van Göttingen en van Koblenz zouden weer een mechanisme hebben ontdekt waardoor cellen verworden tot kankercellen, waarvoor de ‘regels’ voor gezonde celdeling niet langer gelden. Het zou gaan om de vermeerdering van het aantal startplaatsen die normaal zorgen voor een correct aantal chromosomen in de cellen die ontstaan uit celdeling. Daardoor wordt de genetische informatie min of meer lukraak over de chromosomen en kan zelfs het aantal chromosomen afwijken van die in gezonde cellen. Lees verder

T-cellen van muisjes ‘overleven’ die zeker vijf maal

CAR-T-cellen vallen kankercel aan

CAR-T-cellen (blauw) vallen kankercel aan (afb: SKI)

Onderzoekers hebben afweercellen van muisjes (T-cellen in dit geval) vijf keer langer actief gehouden dan dat muisjes normaal oud worden (tweeënhalf tot drie jaar). Daarmee lijkt een oude stelling van de baan die zegt dat afweercellen een houdbaarheidsdatum hebben. Die ontdekking zou ook iets kunnen betekenen voor het kankeronderzoek, maar ook voor vaccinatieprogramma’s en en voor gezond(er) oud worden. Lees verder

Hersenstamcellen oudere muisjes zouden kunnen worden ‘geactiveerd’

Bestemming hersenstamcellen en de rol van mitochondriën daarbij

Hersenstamcellen (rood de kern, groen de mitochondriën) na deling. Cellen met gefragmenteerde mitochondriën (boven) ontwikkelen zich tot diverse soorten hersencellen terwijl de cellen met buisvormige mitochondriën (onder) hersenstamcellen bleven (afb: Ryohei Iwata)

Hersenstamcellen kunnen cellen van het centraal zenuwstelsel genereren, zoals neuronen, astrocyten en oligodendrocyten, zo stelt het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde in 2011, maar heel lang is gedacht dat wij mensen het moeten doen met de hersencellen die we bij geboorte hebben gekregen. Nog steeds is die strijd niet beslist, maar nu lijkt toch mening de overhand te krijgen dat in een deel van de hersens wel degelijk gedurende ons leven nieuwe hersencellen ontstaan uit hersenstamcellen. Onderzoeksters in Duitsland rond Ana Martin-Villalba van het het Duitse kankeronderzoekscentrum DKFZ en Anna Marciniak-Czochra van de universiteit van Heidelberg vogelden uit dat de hersenstamcellen ons leven lang worden ‘aangestuurd’ door interferonen, althans bij muisjes, maar die kunnen bij oudere diertjes een last worden. Lees verder

Bloed/hersenbarrière passeren met nanodeeltjes om CRISPR-tuig af te leveren

bloed/hersenbarrière

Bloed/hersenbarrière (afb: WikiMedia Commons)

Een groot probleem voor artsen om medicamenten of CRISPR-tuig af te leveren in ons brein is de bloed/hersen-barrière die onze hersenen beschermt tegen vreemde indringers. Daar zijn al vele trucs voor bedacht, maar kennelijk voldoen die niet, want nu komen onderzoeksters van de universiteit van Wisconsin met nanodeeltjes die hun last veilig door die barrière zouden kunnen loodsen. Lees verder

Muisjes genetisch ‘verjongd’ (?)

Celveroudering tegengaan

Celveroudering zou zowel genetisch (zie boven) als ‘mechanisch’  (zie Geleerd Uitschot) zijn tegen te gaan. Het harde bewijs is nog niet geleverd (afb: Salkinstituut/Cell)

Het bedrijf Rejuvenate Bio uit San Diego meldt op bioRxiv, in nog niet beoordeelde voorpublicatie, dat oudere muisjes na een genetische behandeling met drie zogeheten Yamanka-factoren (SKO)van de vier groeifactoren gebruikt voor het ‘herprogrammeren’ van cellen, nog achttien weken leefden, terwijl de controlegroep gemiddeld niet verder kwam dan negen weken. In Cell publiceerden onderzoekers onder aanvoering van Jae-Hyun Yang van de Harvarduniversiteit een artikel over het testen van een theorie van zijn mentor David Sinclair over veroudering, waarbij ook de OSK-factoren een hoofdrol speelden. Lees verder

Grote brein mens ontstond uit ‘rotzooi’

lncRNA

DNA codeert ook voor ‘nutteloze’ lange, nietcoderende RNA-moleculen (afb: Chang-lab)

Gaandeweg de evolutie veranderen genen, maar genen kunnen ook ‘uit het niets’ ontstaan. Dat ‘niets’ is dan dat grote deel van het zoogdiergenoom dat nog niet zo lang geleden als ‘rotzooi’ werd gezien: het niet-coderende deel (zeggen wetenschappers nu voorzichtig). Volgens recent onderzoek zouden 74 uit die ‘rotzooi’ ontstane genen de mens zijn grote hersens hebben bezorgd. Als muisjes met de genen werden opgezadeld, dan kregen ze ook grotere hersens. De vraag is natuurlijk of ‘groter ‘ook synoniem is voor ‘superieur’ gezien alle problemen die de mens de wereld bezorgt. Lees verder

‘Nieuwe’ genschaar zou iets kunnen betekenen voor virusdiagnoses

Cas12a2

Zo stellen Dmytrenko c.s. zich voor dat Cas12a2 (de ‘hamburgers’) functioneert (afb: Dmytrenko et. al.)

Cas9 is voor bezoekers van dit blog inmiddels een bekende. Dit van bacteriën geleende eiwit fungeert als genschaar. Daarmee kan, met nog wat andere ingrediënten, het genoom worden bewerkt. Deze genschaar is inmiddels vrij populair, maar andere bacteriestammen gebruiken andere Cas-eiwitten. Onderzoekers hebben ontdekt dat de genschaar Cas12a2 door virussen besmette cellen uit de roulatie haalt. Die eigenschap zou iets kunnen betekenen voor het stellen van diagnoses en wellicht meer dan dat. Lees verder