Langere telomeren toch niet voordelig?

Telomeren

Chromosomen (grijs) met aan de uiteinden de telomeren (wit), die normaal gesproken bij elke celdeling korter worden (afb: WikiMedia Commons)

Telomeren zijn de uiteindes van de chromosomen. Die worden gaandeweg bij elke keer dat een cel deelt korter. Lange telomeren zouden een lang leven voorspellen, maar het lijkt er op dat dat een sprookje is of althans nuance behoeft. Hoe langer iemands telomeren hoe groter het risico op kanker en andere ziektes, zo zou nieuw onderzoek aannemelijk hebben gemaakt. Lees verder

Hebben we cyborgcellen nodig om gezond te blijven?

Cyborgcellen

Een gekaapte E. colibacterie met onder microscoopopnames van de cyborgcel en gewone onbezoedelde E. coli’s (afb: Tan et. al/UCD)

Er wordt heel wat afgeprutst, ook in de wetenschap. Hebben cyborgcellen nodig om weer gezond te worden of het milieu schoon te houden (en wellicht het klimaat leefbaar te houden)? Kennelijk, want biotechnologen van de universiteit van Californië in Davis (UCD) hebben van E. colibacteriën wat zij noemen cyborgcellen gemaakt die weliswaar niet kunnen delen, maar allerlei zaken zouden kunnen doen zoals het afleveren van medicijnen of het opruimen van rotzooi. Ze hebben ze alvast op kankercellen afgestuurd. Lees verder

Hoe de kwantumtheorie en het leven elkaar tegenkomen

Protonenoverdracht in DNA

Protonen (H-kernen) wandelen soms over de bindingen tussen de twee DNA-strengen. Dit namen de onderzoekers mee in hun kwantumchemische berekeningen (afb: Nature)

Ergens ontmoeten de kwantumwereld en het (ook mikroskopische) leven elkaar, maar ik (=as=totale leek) heb nooit geweten dat er ook kwantumbiologen zijn. Die zijn er, tenminste aan de universiteit van Surrey (Eng). Die kwamen tot de conclusie dat enzymen die verantwoordelijk zijn voor de celdeling weleens mutaties zouden kunnen veroorzaken. Oftewel: hoe kom ik van kwantum op bio en terug? Lees verder

‘Lasso’ gebruikt om medicijnen in je hersenen te krijgen

De rol van HGF

De rol van de groeifactor voor bloedcellen (HGF) in beeld gebracht (afb: intechopen.com)

Hersenziektes zijn nogal lastig met medicijnen te behandelen, aangezien die vrij aardig van de rest van het lichaam worden afgeschermd tegen bedreigingen van buitenaf. Nu hebben onderzoekers van, onder meer, de Kanazawa-universiteit een wat ze noemen lassomethode ontwikkeld om dat toch voor elkaar te krijgen met synthetische biomoleculen die de functies van natuurlijke eiwitten als groeifactoren of cytokines kunnen nabootsen en niet worden tegengehouden door de hersen/bloedbarrière. Lees verder

T-cellen lijken dochtercellen te krijgen die anders werken

Mitose

Gewone celdeling (mitose)

Als een cel deelt ontstaan er twee dochtercellen met in principe dezelfde functie als de moedercel, maar bij T-cellen, een type afweercellen, lijkt dat verhaal niet op te gaan. Niet dat T-cellen ineens veranderen in hersencellen, maar ze kunnen wel een andere (afweer)functie krijgen als de moedercel, zo ontdekten onderzoekers van een Amerikaans kinderziekenhuis. Lees verder

Delende cellen lozen hun afval

celdeling

Bij het begin van het delingsproces lijken cellen eerst hun afval te lozen (afb: MIT)

Het lijkt er op dat cellen die zich gaan delen eerst hun afval lozen om de dochtercellen een schone start te geven. De onderzoekers kwamen daar achter door gebruik te maken van een zelf ontwikkelde methode om de droge massa van cellen te wegen. Daaruit bleek dat ze bij deling relatief veel massa verloren. De onderzoekers speculeren meteen om nieuwe manieren om op basis van deze ontdekking nieuwe therapieën te ontwikkelen tegen kanker of hersenziektes als Alzheimer. Lees verder

Vreemd DNA in wormcellen wordt ‘liefdevol’ behandeld

Centromeer

Het centromeer van een chromosoom (afb: WikiMedia Commons)

Wat gebeurt er als vreemd DNA in een cel verschijnt? Dat onderzochten wetenschapsters rond Karen Wing Wee Yuen van de universiteit van Hongkong in embryo’s van het minuscule wormpje Caenorhabditis elegans. Ze introduceerden in die cellen een kunstmatig chromosoom en dat bleek, heel opmerkelijk, ‘vriendelijk’ behandeld te worden. Dat vreemde DNA bleek in de embryocellen van het wormpje netjes ingepakt te worden in eiwitten om chromatine te vormen, net als het eigen DNA. Lees verder

DNA hersencellen breekt in stukken om snel te reageren (?)

DNA-breuk

DNA-breuk (afb: quantamagazine.org )

Dat je hersens een bijzonder orgaan zijn (?) staat buiten kijf, maar het lijkt steeds gekker te worden. Nieuw onderzoek zou hebben aangetoond (aannemelijk hebben gemaakt) dat het DNA in neuronen in stukken breekt om bepaalde genen die te maken hebben met leren en geheugen snel te laten aanmaken. Normaal worden breuken in de dubbele DNA-streng geassocieerd met hersenziektes, veroudering en kanker, maar in dit geval helpen die ons snel te reageren op nieuwe omstandigheden (zo lijkt het). Lees verder

Celdeling afhankelijk van ‘omarming’ van enzymen

deactivering separase

Het enzym separase wordt streng bewaakt om te voorkomen dat dat enzym, belangrijk bij celdeling, ontijdig actief wordt. Hier twee ‘bewakers’: securine en het CDK 1-complex (afb: Nature)

Celdeling is een ingrijpend proces dat wordt gestuurd door een aantal enzymen, waarvan separase en cyclineafhankelijke kinase de ‘dirigenten’ zijn. Nieuw onderzoek onder leiding van Jun Yu van de universiteit van Genève heeft inzicht gegeven in de werking van die ‘orkestratie’. Beide ‘dirigenten’ zijn inactief zolang ze elkaar omarmen. Ik moet wel zeggen dat dit stukje alleen voor fijnproevers is. Het vertelt niks over kanker of CRISPR, maar wel veel over het ‘vernuft’ van het leven… Lees verder

Worden retrons de nieuwe middelen voor genoombewerking ?

Retronrecombinatie

De retronsequentie bevat en mutatiesequentie (rood), die ingebouwd wordt in het bacteriële DNA (afb: Max Schubert/Harvard)

De CRISPR-methode heeft in een relatief korte tijd grote furore gemaakt als manier om het genoom te bewerken, maar er kleven wel wat problemen aan zoals ongewenste mutaties in het DNA en ook een bescheiden ‘actieradius’. Onderzoekers van, onder meer, Harvard hebben nu een nieuwe techniek ontwikkeld waarbij zogeheten retrons (zie voor uitleg verderop onder ‘Retrons’) worden ingezet om tegelijkertijd miljoenen veranderingen in het genoom aan te brengen en waarmee een groot aantal cellen is te verifiëren. Die techniek, retronbibliotheekrecombinatie genoemd (in Engels afko RLR), zou kunnen worden gebruikt als de CRISPR-methode niet (goed) werkt en de bewerkingsresultaten beter zouden moeten zijn, stellen de onderzoekers. Lees verder