‘Slim’ RNA-medicijn ontwikkeld dat reageert op tekenen van ziektes

Hideyuki Nakanishi

Hideyuki Nakanishi (afb: univ. van Osaka)

Onderzoekers van de Universiteit van Osaka en het wetenschappelijk instituut in Tokio heeft een nieuwe klasse RNA-medicijnen ontwikkeld die veranderingen in het lichaam kunnen detecteren en hun therapeutische effect daarop kunnen instellen. Deze innovatie maakt de weg vrij voor precisiebehandelingen die niet alleen effectiever, maar ook veiliger zijn door precies de juiste hoeveelheid medicijn te produceren op basis van de ontvangen biologische signalen. Lees verder

Nieuw inzicht in het ontstaan van meercellige organismen

Mitose

Gewone celdeling (mitose). Meercelligen zouden kunnen zijn ontstaan doordat de cellen zich na celdeling niet hebben gescheiden. De celdeling was dus niet volledig.

Dieren, van wormen en sponzen tot kwallen en walvissen, bevatten tussen de paar duizend en tientallen biljoenen genetisch vrijwel identieke cellen. Afhankelijk van het organisme rangschikken deze cellen zich in een verscheidenheid aan weefsels en organen, zoals de darmen, spieren en zintuigen. Hoewel niet alle dieren al deze weefsels hebben, hebben ze wel allemaal één weefsel, de kiembaan, dat zaad- of eicellen produceert om de soort voort te planten. Hoe en wanneer die afzonderlijke cellen hebben besloten samen te gaan is niet bekend, maar een celbioloog van de universiteit van Chicago denkt nu een tipje van die sluier te hebben opgelicht. Lees verder

CAR-T lijkt ook tegen vaste tumoren te kunnen werken

Satri-cellen

De in de proef gebruikte satri-cellen zouden van Carsgen Therapeutics komen (afb: Carsgen)

De CAR T-therapie om bepaalde afweercellen (T-cellen) genetisch zo te veranderen dat ze effectief kankercellen aanpakken, werkt vooral bij de bestrijding van bloedkankers zoals leukemie. Al tijden wordt er aan die techniek gesleuteld om die techniek ook tegen vaste tumoren te gebruiken. Nu lijkt daar schot in te komen. Lees verder

Piepklein exon bepalend voor hersenactiviteit

signaaloverdracht via synapsen

Chemische en elektrische signalen worden via synapsen aan andere hersencellen doorgegeven ((afb: OIST)

Onderzoekers van het instituut voor fundamenteel onderzoek (IBS) hebben een opmerkelijk piepklein maar cruciaal stukje genetische code gevonden (mini-exon B) dat helpt bepalen hoe hersencellen verbinding maken, communiceren en functioneren. De ontdekking verdiept niet alleen het begrip van hoe de bedrading van de hersenen is opgebouwd, maar verklaart mogelijk ook de oorsprong van verschillende neurologische en psychiatrische aandoeningen. Lees verder

Meer bekend over de oorzaak van ALS (?)

Mitochondriën

Een opengewerkte mitochondrion

Nieuw onderzoek naar de oorzaken van de fatale spier ziekte amyotrofe laterale sclerose (ALS) opent mogelijk de deur naar vroegtijdige behandeling. De onderzoeksters zouden een ‘schuldige’ hebben kunnen aanwijzen bij verschillende mutaties die (kunnen) leiden tot de ziekte. Het lijkt er op dat de ziekte begint in de mitochondriën van zenuwcellen, nog voor de symptomen van de ziekte verschijnen. Vooralsnog is de ziekte niet of nauwelijks behandelbaar. Lees verder

De CRISPR-methode kan ook hele genen in een keer vervangen

Hele genen invoegen met traposonasen

Tranposasen voegen hele genen in (afb: David Liu et al./Science)

De van bacteriën geleende CRISPR-methode kan veel, maar het was nog steeds erg lastig om hele genen te vervangen. Dat had(?)/heeft vooral vooral te maken om die relatief grote DNA-sequenties in de kern van cellen af te leveren. Nu zou dat wel met de enzymen transposasen zijn gelukt die ‘samenspannen’ met springende genen. Dat zou meer mogelijk maken bij het bewerken van genmutaties (je hoeft de mutatie er niet uit te knippen, maar vervangt het hele gemuteerde gen). Ook op het gebied van fundamenteel onderzoek biedt dat vordelen. Lees verder

Netvlies muisjes hersteld door met antilichaam ‘storend’ eiwit te verwijderen

Zichtherstel door herstel netvlies

Door het PROX1-eiwit te verwijderen met een antilichaam bleken beschadigde netvliezen te worden gerepareerd (afb: Jin Woo Kim et al./Nature Communications)

Het lijkt snel te gaan met de pogingen om het verlies van netvliescellen (en zicht) te repareren. Nu heeft een onderzoeksgroep onder aanvoering van Jin Woo Kim van KAIST (ZKor) met succes het herstel van het netvlies en van het gezichts-vermogen bij muisjes bewerkstelligd door een verbinding toe te dienen die het PROX1-eiwit (prospero homeobox 1) blokkeert. Dat eiwit onderdrukt, waarom dan ook, dat herstel. Het effect van die ingreep zou meer dan zes (muizen)maanden hebben voortgeduurd. Nog niet duidelijk is of dat herstel permanent is. Lees verder

Een tipje van de sluier van de eiwitafbraak door ubiquitine opgelicht

Eiwitafbraak en de ubiquitinecode

Eiwitafbraak, de ontsleuteling van de ubiquitinecode (afb: Leo Kiss et al./Molecular Cell)

Ubiquitine markeert eiwitten voor afbraak, waarbij ubiquitine-moleculen op verschillende manieren en in verschillende aantallen kunnen worden gecombineerd en  ketens met vertakkingen kunnen vormen. Onderzoekers van het Max Planckinstituut voor biochemie hebben een nieuwe -technologie (UbiREAD gedoopt) ontwikkeld om de verschillende combinaties van ubiquitinmoleculen te ontcijferen (de ubiquitincode) die bepalen hoe eiwitten in cellen worden afgebroken. Lees verder

Boven de 80 neemt de kans op kanker af

De kans om kanker te krijgen vooral afhankelijk van pech (=celdingsfouten)

Erfelijkheid, celdeling of omgeving kunnen oorzaak kanker zijn. Celdeling (‘random’) zou de belangrijkste factor zijn. Vreemd is dan dat die ‘botte pech’ bij de hersens zo hoog scoort, waar cellen nauwelijks delen (afb: Science)

Onderzoeksters ontdekten, vreemd genoeg, onlangs een verrassend verband ontdekt tussen een langer leven en een lagere kans op kanker, bij een onderzoek aan muisjes en menselijke cellen. Op hogere leeftijd gaan die het eiwit NUPR1 meer aanmaken. Dat verlaagt de kans op kanker aanzienlijk. De kans op kanker neemt na 80 jaar aanzienlijk af, concluderen de onderzoeksters op basis van hun onderzoeksresultaten. Lees verder

RNA’s en Tas-eiwitten maken genoombewerking ‘completer’

Tas-eiwit

Tas-eiwit (afb: McGoverninstituut/Max Wilkinson)

Een oud RNA-gestuurd systeem zou de aflevering van genbewerkings’gereedschappen’ in celkernen vereenvoudigen en meer, zo niet alles, van het een genoom bewerkbaar maken. Een Tas-eiwit gebruikt daarbij, net als bij de CRISPR-methode, een RNA-gids om een ​​specifieke doelsequentie in het DNA te herkennen om daar aan het werk te gaan. Lees verder