Hebben we onze snelle hersens aan virussen te danken?

Hersencel

De uitlopers (dendrieten en axonen) zorgen voor het elektrische contact met andere zenuwcellen (afb: Wikicommons)

Menigeen zal zich ergens tijdens de coronacrisis hebben afgevraagd  wat nou toch in godsnaam het nut is van virussen. Dan bedoelen meestal wat wij mensen aan zoiets hebben. Nu lijkt het er op dat retrovirussen de bron zouden zijn van een retrotrasposon dat wezenlijk is voor de productie van myeline, een eiwit dat weer van groot belang is is voor ons centrale zenuwstelsel. Met enige overdrijving zou je kunnen zeggen dat die virussen ons mensen hersens hebben bezorgd evenals andere gewervelden. Lees verder

Onderzoekers vinden veel genen die herstel zenuwcellen voorkomen

Netvliescellen

Netvliescellen (RGC) van muisjes werden opzettelijk beschadigd mbv lichtimpulsen (ONC) (afb: Cell Reports)

Cellen in het centrale zenuwstelsel (hersens, ruggenmerg) herstellen na beschadiging niet of nauwelijks, wel in het perifere zenuwstelsel. Waarom is een groot vraagteken, maar onderzoekers zijn nu tientallen genen op het spoor die helpen dat ‘verbod’ te handhaven, althans bij muisjes. Lees verder

Alweer een oplossing voor een dwarslaesie?

Hersteld van dwarslaesie?

Twee, drie weken na de behandeling konden de muisjes weer lopen (afb: Ruhr-universiteit)

Schade aan het ruggenmerg kan leiden tot een dwarslaesie, waarbij delen van het lichaam verlamd raken (afhankelijk van de plaats van de laesie). Al tientallen jaren wordt er naar oplossingen gezocht en al verschillende malen hebben onderzoekers op zijn minst gesuggereerd een oplossing gevonden te hebben. Voor zover ik weet is dé oplossing nog niet gevonden. Nu komen wetenschappers van de Ruhr-universiteit in Bochum met het verhaal dat een niet natuurlijk eiwit, hyper-interleukine-6, bij muisjes zou hebben geleid tot herstel van de zenuwweefselschade. Ze zouden na behandeling, in feite een gentherapie, weer hebben kunnen lopen. Lees verder

Boodschapper-RNA hangt vol met modificatoren

Eiwitproductie

Via boodschapper-RNA worden stukjes DNA in het ribosoom omgezet in eiwitten. (afb.: vib.be)

Of genen actief zijn of niet wordt onder meer geregeld door methylering. Onderzoekers denken dat ook boodschapper-RNA (de kopie van een gen aan de hand waarvan eiwitten worden aangemaakt in het ribosoom) ook gemethyleerd kunnen worden en die RNA-methylering zou veel effect hebben op ons functioneren en onze gezondheid. Ook andere kleine modificatoren zouden invloed hebben op het gedrag en het lot van b-RNA. Lees verder

Schade aan ruggenmerg ratten met gentherapie hersteld (?)

ruggenmerg

Doorsnede van het ruggenmerg (afb: gezondheidsuniversiteit.nl)

Laat ik even voorop stellen dat al vaak is beweerd dat er nu een methode is gevonden waarmee schade aan het ruggenmerg, met verlamming als gevolg, is hersteld (bij proefdieren). Ik wil daarmee niet zeggen dat dat allemaal flauwekul is, maar tot nu toe hebben al die pogingen niet geleid tot een therapie voor patiënten met een dwarslaesie. De jongste melding is van onderzoekers van de universiteit van Kazan (Rus) dat ze met, zoals ik het begrijp, een vorm van gentherapie erin geslaagd zijn om ratten met een ruggenmergbeschadiging weer aan het lopen te krijgen.
Lees verder

Indazoolchloride helpt bij hermyelinering axonen

zenuwcelMultipele sclerose is een verwoestende zenuwziekte die het gevolg is van de verdwijning van de isolerende mylinelaag rond de uitlopers van zenuwcellen, de axonen, Uit onderzoek blijkt nu dat stoffen als indazoolchloride een goedaardige ontsteking veroorzaken waardoor de axonen weer bekleed worden met myeline. Bovendien veranderen ze het afweersysteem (MS is een autoimmuunziekte). Lees verder

Hersencellen groeien met gel weer aan na beroerte muisjes

Met gel groeien hersencellen weer aan na beroerte (muisjes)

Het voormalige ‘gat’ na de beoerte in het centrum van deze foto is weer bezet met axonen (groen) en bloedvaten (roze). De blauwe stippen zijn celkernen (afb: UCLA)

Na een beroerte sterven hersencellen in het getroffen deel van de hersens. Onderzoekers van de universiteit van Californië in Los Angeles spoten bij muisjes die ze hadden opgezadeld met een soort beroerte een bepaalde geleiachtige stof in de hersens, die wel wat weg had van ‘hersenmateriaal’. De gel bleek als een soort stimulering voor de de groei van hersencellen en bloedvaten te fungeren. “De gel leidde tot herstel”, stelt Thomas Carmichael, hoogleraar neurologie aan de UCLA. “Het blijkt dat er nieuw hersenweefsel kan groeien op een plaats van wat een inactief litteken was.” Lees verder

Uitschakelen Rab27-gen leidt tot herstel beschadigde zenuwcellen

Het herstelvermogen van zenuwweefsel

De axonregeneratiescores van ruim 16 000 muizengenen. In het roze gebied genen die coderen voor eiwitten die herstel afremmen, in het blauwe genen die het tegenovergestelde doen (afb: Cell)

Al vele jaren zijn wetenschappers op zoek naar methoden om het herstel van beschadigde zenuwcellen te bevorderen. Er zijn allerlei manieren bedacht, maar het ei van Columbus zit er vooralsnog niet bij. Nu hebben onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Yale (VS) bij muisjes zo’n tweederde van hun genoom doorzocht op genen die een rol spelen bij het herstellen van beschadigd zenuwweefsel. Ze vonden 580 mogelijke kandidaten. Uitschakelen van een daarvan, het Rab27-gen, leidde bij muisjes tot het herstel van beschadigde zenuwcellen in het ruggenmerg. De speurtocht wordt voortgezet. Lees verder

Menselijke zenuwstamcellen herstellen defect ruggenmerg bij apen

Reusaapjes als proefdieren

Een (willekeurig) resusaapje als proefdier

Beschadiging van het zenuwweefsel in het ruggenmerg wordt niet of nauwelijks gerepareerd door het eigen (mensen)-lichaam en al vele jaren breken onderzoekers zich het hoofd hoe ze die ‘barrière’ kunnen doorbreken. Dat heeft, naar ik meen te weten, tot nu toe niet echt tot succes geleid. Nu beweren onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Californië in San Diego dat bij resusapen geïmplanteerde menselijke zenuwstamcellen de met opzet aangebrachte schade aan het ruggenmerg van de beesten heeft hersteld , althans gedeeltelijk. Ze konden weer wat beweging krijgen in hun armen. De geïmplanteerde cellen overleefden niet alleen maar hadden ook honderduizenden uitlopers en synapsen (de verbinding tussen zenuwcellen) gekregen, . Lees verder

Hoe vindt de bedrading van de hersens bij de groei de weg?

Gestuurde hersendraden (axonen)

Aan het eind van de axonen (groen) bevinden zich groeikegels met moleculaire antennes (paars). Deze cellen groeiden in een petrischaal. (afb: KTI/Weth)

De menselijke hersens bestaan uit zo’n honderdmiljard hersencellen. Tussen die hersencellen ontstaan vele verbindingen, die, onder meer, de signalen uit andere delen van het lichaam moeten verwerken. Die bedrading van de hersens geschiedt voor de geboorte volgens een of ander bouwplan, zonder dat externe invloeden een rol spelen. Onderzoekers van het technologisch instituut in Karlsruhe (D) denken nu te weten hoe die axonen (uitlopers van hersencellen die die cellen verbinden) gestuurd worden bij het vormen van de celnetwerken.  Bij het verbinden van netvlies met hersens doen de eiwitten EphA en ephrine-A het stuurwerk. Lees verder