Nobelprijs voor geneeskunde voor ontdekking microRNA’s

Geplaatst op door
Beantwoorden
MicroRNA's

MicroRNA in actie in wormpjes (afb: Nobelcomité/Mattias Karlén)

De Amerikaanse onderzoekers Victor Ambros van de universiteit van Massachusetts en Gary Ruvkun van de Harvarduniversiteit ontvangen dit jaar de Nobelprijs voor de Geneeskunde voor de ontdekking van microRNA’s en hun rol in genregulatie. Dat maakte het Nobelcomité van het Karolinska-instituut in Zweden vandaag bekend. Daarmee verhelderde het tweetal niet alleen een belangrijk deel van de beheersing van cellulaire processen, maar legden het ook de basis voor nieuwe soorten medicijnen, aldus het comité. Lees verder →

RNA-transcript helpt bij DNA-schade maar kan ook ‘besmet’ worden

Geplaatst op door
Beantwoorden
DNA-breuken

Hersencellen (paars) waar DNA-schade wordt gerepareerd (geel). DNA zelf is lichtblauw (cyaan), maar met geel wordt dat groen. (afb: Nussenzweig et al.)

Een cel heeft verschillende mechanismes om schade aan DNA te herstellen. Een groep van wetenschappers rond Kaspar Burger van de Julius-Maximilians-universiteit Würzburg (JMU) heeft nu een van deze signaalpaden wat nader bekeken. Ze zagen een nieuw mechanisme van de DNA-schaderespons dat gebruik maakt een RNA-transcript NEAT1. De resultaten helpen een beter zicht te krijgen op de manieren waarop cellen schade aan DNA herstellen en mogelijk ook de basis te leggen voor het ‘repareren’ van genetische ziektes. Lees verder →

Zou de DNA-replicatie zo zijn ontstaan?

Geplaatst op door
Beantwoorden
DNA-replicatie

Zo zou de DNA-replicatie kunnen zijn ontstaan, maar waar zijn de cellen? (afb: Dieter Braun et al./eLife)

DNA-replicatie is een van de fundamentele moleculaire mechanismen waarop het leven op aarde afhankelijk is. Het is echter nog steeds onduidelijk hoe dat proces tot stand gekomen is en welke omstandigheden daarbij een rol hebben gespeeld.  Onderzoekers rond Dieter Braun van de Ludwig Maximiliansuniver-siteit in München hebben nu een scenario bedacht dat het ontstaan van dat proces  mogelijk zou maken, maar ook als dat klopt zijn we nog heel ver af van een verklaring hoe leven ontstaan is. Lees verder →

Uitschakelen Slc2a4-gen houdt hersenstamcellen muisjes jong

Geplaatst op door
Beantwoorden
De subventriculaire zone

De (sub)ventriculaire zone (SVZ blauw en VZ rood) (afb: WikiMedia Commons)

Langs is er discussie geweest of hersencellen bij mensen nieuw kunnen worden aangemaakt, maar nu lijkt haast wel zeker dat de in de hippocampus, verantwoordelijk voor leervermogen en geheugen, dat wel degelijk gebeurt. Wel is duidelijk dat dat vermogen met de jaren vermindert, zelfs bij muisjes (die hooguit een paar jaar leven). Nu hebben onderzoeksters rond Maura Bodrini van de Columbia-universiteit in New York aangetoond dat als het Slc2a4-gen wordt uitgeschakeld, het vermogen van hersenstamcellen die te maken hebben met het reukvermogen die reukcellen weer aanmaken als jonge diertjes. Lees verder →

Wordt suikerziekte type I geneesbaar met stamcellen?

Geplaatst op door
Beantwoorden
Gekweekte eilandjes van Langerhans

Gekweekt eilandje van Langerhans. De insulineproducerende cellen zijn rood, de groene produceren glucagon, de ’tegenpool’ van insuline (afb: univ. van Helsinki)

Bij suikerziekte produceert de alvleesklier geen/niet genoeg insuline om de suikerhuishouding in het lichaam te regelen. Type I is aangeboren, type II verworven. Er zijn al veel proeven gedaan met het creëren van de eilandjes van Langerhans waar de insuline wordt geproduceerd, maar die lijken niet aan te slaan. Nu lijkt het er op dat die eilandjes, gekweekt uitgaande van geïnduceerde pluripotente stamcellen en getransplanteerd in de buikspieren van een suikerpatiënt (type I) succesvol is, maar een zwaluw maakt nog geen zomer.
Lees verder →

Kleine genschaar TnpB is nu ook efficiënter (gemaakt)

Geplaatst op door
Beantwoorden
Cas9

Cas9 is nogal ‘omvangrijk’ (afb: WkiMedia Commons)

CRISPR-Cas wordt wereldwijd gebruikt om genen in organismen te bewerken, in te voegen, te verwijderen of te reguleren. TnpB, een veel kleinere voorloper van de bekende ‘genschaar’ Cas-eiwitten, is gemakkelijker cellen te krijgen. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Zürich hebben dat minder effectieve alternatief voor Cas-eiwitten nu verbeterd (met de onontkoombare ki) verbetert om een reëel alternatief te worden van die veel gebruikte maar erg ‘gewichtige’ Cas-eiwitten. Overigens lijkt de Chinese onderzoeker Guanghai Xiang daarin geslaagd te zijn door allerlei TnpB’s ‘door te lichten’ en daaruit de effectiefste twee heeft te kiezen: ISAam1 en ISYmu1

Lees verder →

Met retrons zou DNA nog beter zijn te bewerken

Geplaatst op door
Beantwoorden
CRISPR&retron-genoombewerking

De CRISPR-methode gecombineerd met retrons zou het DNA van zowel prokaryoten (bacteriën) als eukaryoten nauwkeuriger bewerken (afb: shipmanlab.org)

In bacteriecellen verijdelen stukjes DNA, retrons genaamd, virale aanvallen, maar ze kunnen meer. Onderzoekers rond Seth Shipman van Gladstone-instituten hebben aangetoond dat retrons ook heel nauwkeurig DNA kunnen bewerken. Ze kunnen zelfs worden gecombineerd met CRISPR, het veel bekendere bacteriële verdedigingssysteem dat tot veel gebruikt DNA-bewerker is uitgegroeid. Die combinatie zou nog nauwkeuriger zijn (maar dat heb ik=as al iets te vaak gehoord). Lees verder →

Synthetische molmotor ontwikkeld met groot vermogen

Geplaatst op door
Beantwoorden
De molmotor in actie

De molmotor rolt zich op tot buis en kan zich weer strekken (afb: Job Boekhoven et al./Cell Chem

Onderzoekersters van de technische universiteit van München (TUM) hebben een kunstmatige motor op supramoleculair niveau ontwikkeld die een behoorlijke kracht kan ontwikkelen, een zogeheten moleculaire motor (in afko molmotor). Deze molmotor is een lintje gemaakt van bepaalde verbindingen. Wanneer er energie aan wordt toegevoerd, strekt het het opgerolde lint zich en kan zo voorwerpjes duwen. Zijn energie haalt de molmotor uit adenosinetrifosfaat (ATP), het energiedragende molecuul in cellen. Lees verder →

Kunnen we eindelijk de therapeutische siRNA’s in de kern krijgen?

Geplaatst op door
Beantwoorden
Fulvestrantachtige verbindingen

De fulvestrantachtige verbindingen die de onderzoeksters in combinatie met siRNA gebruikt hebben (afb: Molly Shoichet et al./Advanced Materials)

SiRNA is goed gereedschap, alleen nu nog een goede bezorger, meldde ik in dit blog een paar jaar geleden. Mogelijk dat onderzoeksters onder leiding van Molly Shoichet van de universiteit van Toronto die goede bezorger gevonden hebben in de ioniseerbare stoffen die ze met de riRNA’s meestuurden om de korte kernzuren op de gewenste plaats in de cellen te krijgen. Lees verder →

Een cel is dood of levend, toch? Nee, er schijnt nog er tussenin te zijn

Geplaatst op door
Beantwoorden
Nieuwe reproductievorm

Stamcellen van een klauwkikkerfoetus (A) worden behandeld (B) en vormen vervolgens ‘Pac-~Mannetjes’ (C) waarna ze zichzelf spontaan repliceren (blauwe pijltjes)(afb: Michael Levin et al./ PNAS)

Een cel leeft of is dood, toch? Peter Noble van de universiteit van Alabama en Alex Pozhitkov van het Beckmaninstituut (?) stellen dat er in een meercellig organisme nog een derde toestand zou zijn en die niet-dode cellen zouden weer nieuwe weefsels kunnen vormen. Lees verder →