Een cel is dood of levend, toch? Nee, er schijnt nog er tussenin te zijn

Nieuwe reproductievorm

Stamcellen van een klauwkikkerfoetus (A) worden behandeld (B) en vormen vervolgens ‘Pac-~Mannetjes’ (C) waarna ze zichzelf spontaan repliceren (blauwe pijltjes)(afb: Michael Levin et al./ PNAS)

Een cel leeft of is dood, toch? Peter Noble van de universiteit van Alabama en Alex Pozhitkov van het Beckmaninstituut (?) stellen dat er in een meercellig organisme nog een derde toestand zou zijn en die niet-dode cellen zouden weer nieuwe weefsels kunnen vormen. Lees verder

E. coli’s maken niet-natuurlijke cyclische peptiden aan

Cyclische peptiden

Twee van de honderd cyclische peptiden die de Scrippsonderzoekers lieten aanmaken door aangepaste E. coli-cellen (afb: Scripsinstituut)

Eiwitten bestaan uit slechts twintig verschillende aminozuren, die ‘essentieel’ genoemd worden. Synbiologen, die op zoek zijn naar synthetisch leven en niet natuurlijk ‘biomoleculen’, zijn allang bezig dat te veranderen. In de natuur coderen drie opvolgende nucleotiden (basen) (codon of triplet genoemd) in een gen welk van de twintig het wordt. Onderzoekers van het Amerikaanse Scrippsinstituut hebben nu niet-natuurlijke codons gemaakt die bestaan uit vier nucleotiden en coderen voor andere dan de essentiële aminozuren. Lees verder

Embryonale stamcellen hebben geen last van replicatiestress

Celreplicatie

Als stamcellen delen moet het DNA verdubbeld worden. Dat gebeurt anders bij stamcellen (boven) dan bij embryonale bindweefselcellen, bijvoorbeeld (onder) (afb: Tomomi Tsubouchi et al./EMBO Reports)

Embryonale stamcellen zijn pluripotente stamcellen die alle celtypen van een organisme kunnen produceren. Ze prolifereren snel en er werd aangenomen dat ze hoge niveaus van intrinsieke replicatiestress zouden ondervinden. Dat lijkt anders te zitten. Stamcellen hebben een ander replicatieritme dan gespecialiseerde cellen. Lees verder

Stamcellen laten zich een richting op buigen

YAP

De structuur van YAP (afb: WikiMedia Commons)

Onlangs ontdekten onderzoekers van de McGill-univeriteit in Canada dat door de kernen van stamcellen in verschillende mate uit te rekken, te buigen en te pletten ze die stamcellen heel precies een bepaalde ontwikkelingsrichting op konden sturen zodat er, bijvoorbeeld, botcellen of vetcellen uit zouden ontstaan. De onderzoekers denken dat die kneedtechniek zal kunnen leiden tot nieuwe stamcelbehandelingen die hun mogelijkheden nog niet hebben uitgebuit. Lees verder

Methode gevonden om eigen cellen helende eiwitten te laten aanmaken (?)

De etanerceptbehandeling met de SEND-methode

De etanerceptbehandeling met de SEND-methode. Links de nanodeeltjes met lading, rechts het resultaat (afb: Siegwart et. al/PNAS)

Eiwitten worden aangemaakt aan de hand van boodschapper-RNA, dat weer een ‘afdruk’ is van een gen. Als die b-RNA’s worden voorzien van de code voor een klein signaaleiwit dan worden die daaruit gevormde eiwitten naar bepaalde celonderdelen gestuurd of zelfs naar de bloedbaan. Die truc hebben onderzoekers gebruikt om cellen om te bouwen tot ‘medicijnproducenten’. Ze hebben hun ’truc’ al bij muisjes uitgeprobeerd met psoriase maar ook met kanker. Die leken daar baat bij te hebben. Lees verder

‘Nieuwe’ organellen in de cel, de migrasomen, in beeld gebracht

Migrasomen

De blaasjes op vezels van muiscellen zichtbaar gemaakt met een confocale microscoop en een fluoreserend eiwit(afb: Li Yu & Yuweih Huang)

In 2015 ontdekten onderzoekers rond Li Yu van de Tsinghua-universiteit in Peking nog niet eerder ontdekte cellichaampjes: de migrasomen. Dat zijn blaasjes met diameters tussen van 0,5 tot 3 µm die zich vormen op de vezels aan de achterkant van zich verplaatsende cellen. Die structuren zijn nu in beeld gebracht door Yu en zijn collega Yuwei Huang van de Xi’an Jiaotong-universiteit in Xi’an (China). Lees verder

Truc gebruikt om grote stukken DNA in plantengenoom in te voegen

Geninbouw in planten

Inbouw van grote stukken DNA (gen X) in een tabaksplant. Van links naar rechts het resultaat met een inactieve Cas9-variant, een actieve DNA-variant en een combinatie met endonuclease (afb: Leibnizintituut IPB)

Wetenschappers rond Alain Tissier van het Leibnizinstituut voor plantenbiochemie (IPB) zijn er naar het schijnt voor het eerst in geslaagd grote gensecties op een stabiele en nauwkeurige manier zeer efficiënt in het DNA van  planten in te voegen. Daartoe veranderden ze de CRISPR/Cas-methode voor het bewerken van genen. Het verbeterde proces biedt volgens de onderzoekers grote kansen voor gerichte genoombewerking van hogere planten voor zowel veredeling als wetenschap. Lees verder

Alg ‘adopteert’ bacterie die stikstof verwerkt

Alg met inwonende bacterie

Alg met inwonende bacterie (Afb: Jonathan Zehr et. al/Cell)

Eukaryote cellen zoals wij die hebben, hebben cellichaampjes (organellen) die allerlei taken uitvoeren. Mitochondriën zijn organellen die de cel van energie voorzien. Die hebben een eigen (klein) DNA. Het idee is dat dat oorspronkelijk aparte organismen zijn geweest die door de eukaryote cel is ‘ingelijfd’ en dat een groot deel van zijn DNA is kwijtgeraakt. Nu hebben onderzoekers een alg gevonden die een bacterie zou hebben ‘geadopteerd’ dat stikstof kan verwerken. Zien we hier een alternatief voor kunstmest?
Lees verder

Vernietigen bloedstamcellen verjongt de afweer (bij muisjes)

Cellen in het beenmerg

Cellen in het beenmerg (afb: WikiMedia Commons)

Door bloedstamcellen te vernietigen met antilichamen bleek het afweersysteem van 18 tot 24 maanden oude muisjes (56 tot 70 jaar bij mensen) te worden verjongd, zo bleek onderzoekers van, onder meer, de Stanforduniversiteit rond Irving Weissman. Lees verder

Is bioelektrisch programmeren van cellen het nieuwe CRISPR?

Michael Levin

Michael Levin (afb: Tuftsuniversiteit)

Salamanders en hagedissen zijn in staat volledig nieuwe lichaamsdelen te laten aangroeien. Vooral de axolotl schijnt in dit opzicht een geweldenaar te zijn, maar ook sommige zoogdieren zijn vrij ‘handig’ in het herstel van onderdelen. Zo groeien bij herten geweien weer aan als ze die hebben afgeworpen. De mens is wat dat betreft maar armzalig uitgerust. In sommige lichaamsdelen, zoals het centrale zenuwstelsel, worden beschadigingen niet eens hersteld maar vervangen door, functioneel onnut, bindweefsel. Voor veel biologen een intrigerend onderzoeksgebied. Zoiets moet met mensen toch ook mogelijk zijn? Lees verder