Alg ‘adopteert’ bacterie die stikstof verwerkt

Alg met inwonende bacterie

Alg met inwonende bacterie (Afb: Jonathan Zehr et. al/Cell)

Eukaryote cellen zoals wij die hebben, hebben cellichaampjes (organellen) die allerlei taken uitvoeren. Mitochondriën zijn organellen die de cel van energie voorzien. Die hebben een eigen (klein) DNA. Het idee is dat dat oorspronkelijk aparte organismen zijn geweest die door de eukaryote cel is ‘ingelijfd’ en dat een groot deel van zijn DNA is kwijtgeraakt. Nu hebben onderzoekers een alg gevonden die een bacterie zou hebben ‘geadopteerd’ dat stikstof kan verwerken. Zien we hier een alternatief voor kunstmest?
Lees verder

Vernietigen bloedstamcellen verjongt de afweer (bij muisjes)

Cellen in het beenmerg

Cellen in het beenmerg (afb: WikiMedia Commons)

Door bloedstamcellen te vernietigen met antilichamen bleek het afweersysteem van 18 tot 24 maanden oude muisjes (56 tot 70 jaar bij mensen) te worden verjongd, zo bleek onderzoekers van, onder meer, de Stanforduniversiteit rond Irving Weissman. Lees verder

Is bioelektrisch programmeren van cellen het nieuwe CRISPR?

Michael Levin

Michael Levin (afb: Tuftsuniversiteit)

Salamanders en hagedissen zijn in staat volledig nieuwe lichaamsdelen te laten aangroeien. Vooral de axolotl schijnt in dit opzicht een geweldenaar te zijn, maar ook sommige zoogdieren zijn vrij ‘handig’ in het herstel van onderdelen. Zo groeien bij herten geweien weer aan als ze die hebben afgeworpen. De mens is wat dat betreft maar armzalig uitgerust. In sommige lichaamsdelen, zoals het centrale zenuwstelsel, worden beschadigingen niet eens hersteld maar vervangen door, functioneel onnut, bindweefsel. Voor veel biologen een intrigerend onderzoeksgebied. Zoiets moet met mensen toch ook mogelijk zijn? Lees verder

E. coli’s genetisch zo veranderd dat ze op elektronen reageren.

E. coli-bacteriën

E. coli-bacteriën

Onderzoekers rond William Bentley van het Fischellinstituut van de universiteit van Maryland hebben laten zien dat processen in, genetisch veranderde, cellen te ‘sturen’ zijn door elektrische signalen. Daardoor zouden die cellen te gebruiken zijn om stoffen af te leveren of om het verloop van ziektes te volgen, is het idee. Ook in de landbouw of het milieu zou er emplooi voor dit soort systemen zijn. Lees verder

De RNA-wereld als begin van leven lijkt weer iets aannemelijker

RNA-polymerase

Het ‘moderne” RNA-polymerase (afb: WikiMedia Commons)

De theorie van de RNA-wereld over hoe het leven op aarde ontstaan is, is weer ietsje steviger in haar schoenen komen te staan. Proeven zouden hebben aangetoond hoe een RNA-enzym zich zou hebben kunnen verbeteren. Daardoor zou het erfgoed, dat in de DNA-wereld in RNA is opgeslagen, nauwkeuriger gekopieerd kunnen worden. Lees verder

Lijmenzym repareert DNA bij dubbele breuk

DNA-reparatie

DNA-reparatie na een dubbele strengbreuk. PARP1 is en dirigent van het proces. FET staat voor drie hersteleiwitten waaronder FUS (afb: Nagaraja Chappidi et. al/Cell)

DNA is een ongelooflijk lang molecuul. Dat werkt alleen goed in zijn oorspronkelijke ‘gestalte’, maar door verschillende oorzaken kan dat gigantische molecuul stuk gaan. Als een van de twee strengen breken dan is dat probleem vrij simpel op te lossen (de ene streng is een spiegelbeeld van de andere), maar als beide strengen breken hebben we een probleem. Naar nu blijkt zorgt het enzym PARP1 ervoor dat beide delen niet te ver uit elkaar drijven en weer netjes aan elkaar gehecht kunnen worden. Lees verder

Is herstel mitochondriën hersencellen de oplossing voor Alzheimer?

Dimethylsuccinaat

De structuur van dimethylsuccinaat (afb: chemoxy.com)

Hersencellen vragen een enorme hoeveelheid energie. Bij de ziekte van Alzheimer is die energievoorziening, die wordt geleverd door de mitochondriën, ernstig verstoord. Daardoor worden de verbindingen tussen hersencellen via de synapsen slechter en verdwijnen die, met alle kwalijke gevolgen van dien. In kweken van hersencellen van Alzheimerpatiënten wisten onderzoekers die energiecentrales weer te activeren, waardoor neuron/neuronverbindingen weer hersteld werden. Zou dat een adequate behandeling van deze ziekte zijn? Lees verder

Is rammelende afvalafvoer cel oorzaak Alzheimer en Parkinson?

DNA-afbraak met PLD3

DNA-afbraak met PLD3 (afb: Oliver Daumke et. al)

Een cel is een wereld op zich, een knap ingewikkelde wereld. Er worden stoffen aangemaakt, maar ook weer afgebroken (waarna de brokstukken vaak weer worden hergebruikt en anders afgevoerd). Die afbraak is net zo belangrijk voor een cel als de aanmaak/opbouw van verbindingen. Twee Duitse onderzoeksgroepen hebben dat afbraakproces eens nader onder de loep genomen en zagen verbanden met hersen- en autoimmuunziektes.
Een groep rond Oliver Daumke van het Max Delbrückcentrum vond een relatie met autoimmuunziektes en dementie bij een slechte afvalverwerking in de cel. Het eiwit PLD3 zou daar een belangrijke rol spelen.
Een groep rond Konstanze Winklhofer van de universiteit van Bochum vatte het eiwit NEMO bij de ‘hoorns’ en zag een relatie met Parkinson, waarbij, net zoals bij Alzheimer eiwitophopingen een kenmerkend verschijnsel is. Lees verder

Kunstmatig leven mogelijk een nieuw geneeskundig wapen

Hybride DNA-eiwitstructuren

Hybride DNA-eiwitstructuren (afb: Chenguang Lou et. al)

Onderzoekers met toevallig (?) een Chinese naam speculeren over de mogelijkheden om kunstmatig leven te creëren die als bestrijders zouden dienen om organismen zonder natuurlijke vijanden te bestrijden, zoals virussen. Hersenspinsels of een reële mogelijkheid? Lees verder

Uit hoeveel cellen bestaat een mens?

Cellen in lichaam mens

Bloedcellen (rood) zijn het talrijkst in ons lichaam (l), de skeletspiercellen (blauw) zijn bij een man van 70 kg goed voor 23,5 kg (r). Dan zijn er nog eens 38 biljoen micro-organismen in (en om?) deze man van 70 kg (afb: Max Planckinstituut/Ian Hatton et. al)

Ik weet niet waar het goed voor is (en eigenlijk een igNobelprijs waard), maar onderzoekers hebben eens uitgezocht uit hoeveel cellen en celsoorten een mens bestaat. Veel, blijkt.  Een man van 70 kg (bestaan die nog?) heeft 36 biljoen (36 000 000 000 000) cellen. Een vrouw van 60 kg heeft er zo’n 28 biljoen en een kind van tien jaar 17 biljoen. Bloedcellen zijn het talrijkst, skeletspiercellen en vetcellen wegen het zwaarst. Nog een leuk weetje: hoe groter een cel(type) hoe minder er van zijn. Dan hebben we nog niet eens de cellen van micro-organismen in en aan ons lijf meegerekend (zie plaatje). Lees verder