Hebben we onze snelle hersens aan virussen te danken?

Hersencel

De uitlopers (dendrieten en axonen) zorgen voor het elektrische contact met andere zenuwcellen (afb: Wikicommons)

Menigeen zal zich ergens tijdens de coronacrisis hebben afgevraagd  wat nou toch in godsnaam het nut is van virussen. Dan bedoelen meestal wat wij mensen aan zoiets hebben. Nu lijkt het er op dat retrovirussen de bron zouden zijn van een retrotrasposon dat wezenlijk is voor de productie van myeline, een eiwit dat weer van groot belang is is voor ons centrale zenuwstelsel. Met enige overdrijving zou je kunnen zeggen dat die virussen ons mensen hersens hebben bezorgd evenals andere gewervelden. Lees verder

Uit hoeveel cellen bestaat een mens?

Cellen in lichaam mens

Bloedcellen (rood) zijn het talrijkst in ons lichaam (l), de skeletspiercellen (blauw) zijn bij een man van 70 kg goed voor 23,5 kg (r). Dan zijn er nog eens 38 biljoen micro-organismen in (en om?) deze man van 70 kg (afb: Max Planckinstituut/Ian Hatton et. al)

Ik weet niet waar het goed voor is (en eigenlijk een igNobelprijs waard), maar onderzoekers hebben eens uitgezocht uit hoeveel cellen en celsoorten een mens bestaat. Veel, blijkt.  Een man van 70 kg (bestaan die nog?) heeft 36 biljoen (36 000 000 000 000) cellen. Een vrouw van 60 kg heeft er zo’n 28 biljoen en een kind van tien jaar 17 biljoen. Bloedcellen zijn het talrijkst, skeletspiercellen en vetcellen wegen het zwaarst. Nog een leuk weetje: hoe groter een cel(type) hoe minder er van zijn. Dan hebben we nog niet eens de cellen van micro-organismen in en aan ons lijf meegerekend (zie plaatje). Lees verder

Zenuwcellen herstellen weer in centrale stelsel van muisjes

Perifere zenuwstelsel

Het perifere (geel) en het centrale zenuwstelsel (rood)

Beschadigde zenuwcellen in het centrale zenuwstelsel herstellen nauwelijks als ze zijn beschadigd. Er wordt al jaren naar oplossingen voor dat probleem gezocht, maar tot nog toe is dé oplossing niet gevonden. Nu hebben onderzoeksters geconstateerd dat het middel finofibrate er bij muisjes voor heeft gezorgd dat beschadigde zenuwcellen in het centrale zenuwstelsel wel herstellen. Het middel is in de VS toegelaten. Lees verder

CPTX lijkt het goed te doen bij hersen- en ruggenmergschade

CPTX

Het synthetische ‘brugmolecuul’ CPTX kijkt verbroken verbindingen tussen zenuwcellen te kunnen herstellen (afb: Science)

Onderzoekers uit Japan, Duitsland het het VK hebben een verbinding gesynthetiseerd, aangeduid met CPTX, die in dierproeven goede resultaten laat zien bij hersen- en ruggenmergschade, maar ook bij Alzheimer. Het lijkt te zorgen voor het herstel van celfuncties in het zenuwstelsel. Lees verder

Aangepast enzym helpt schade aan zenuwcellen te herstellen

Molly Shoichet

Molly Shoichet (r) (afb: univ. van Toronto)

Onderzoeksters van, onder meer, de universiteit van Toronto hebben een natuurlijk, bacterieel enzym aangepast waarna het , in ieder geval in theorie, een gunstige uitwerking bleek te hebben op de hergroei van zenuwweefsel na beschadiging door een beroerte. De synthetische versie zou stabieler zijn als de natuurlijke en langer actief zijn. Lees verder

Geherprogrammeerde cellen bouwen vreemde constructies

Vreemde celconstructies

Vreemde celconstructies ((afb: Baolab, Stanford)

“We hebben cellen omgevormd tot chemische fabriekjes die materialen die wij ze geven omzetten in functionele polymeren”, zegt Karl Deisseroth van de Amerikaanse Stanforduniversiteit. Ze herprogrammeerden zenuwcellen om ze het enzym APEX2 te laten maken waardoor het bekende labwormpje Caenorhabditis elegans ander gedrag ging vertonen. Lees verder

Gentherapie zou beschermen tegen ALS en SMA

ALS

ALS (afb: stichting ALS)

Onderzoekers van het Koralinskainstituut (Zwe) en de universiteit van Milaan zouden een gen voor een eiwit ontdekt hebben dat hersencellen beschermt tegen afsterving zoals gebeurt bij de ziektes amyotrofe laterale sclerose (ALS) en spinale spieratrofie (SMA). In diermodellen zou zijn aangetoond dat gentherapie gericht op dat ‘beschermgen’ celsterfte vermindert en de levensverwachting verlengt. Lees verder

Weefsels kweken ‘natuurlijker’ in kunststofspaghetti

Ruimtelijke weefsels kweken in 'spaghetti'

Enkele cellenbouwsels verwezenlijkt met de ‘spaghetti’. B en C geven aan wat het verschil is tussen kweken in een petrischaaltje en in de ‘spaghetti’ (afb: univ. van Lund)

De een doet het met spinazieblaadjes, maar met een soort poreuze spaghetti schijnt het ook aardig te lukken om min of meer natuurlijke weefsels te kweken. Het is nog steeds een droom om goed functionerende weefsels of organen in het lab te kweken, maar nu gebeurt dat vooral nog in platte petrischaaltjes. Dat is nauwelijks een natuurlijke omgeving, waar ruimtelijkheid wezenlijk is. Onderzoekers van de universiteit van Lund hebben het nu geprobeerd met kunststofspaghetti. Het lijkt een vooruitgang. Lees verder

Darmweefsel gekweekt met functionerende zenuwcellen

Kweek van functioneel darmweefsel uit stamcellen

James Wells (filmbeeldje)

In een kinderziekenhuis in Cincinnati (VS) hebben onderzoekers uitgaande van pluripotente stamcellen darmweefsel gekweekt met daarin functionerende zenuwcellen. In proefdiertjes bleek dat gekweekte, menselijke weefsel aan te slaan. Voorlopig zal dat kweekweefsel alleen nog maar voor onderzoeksdoeleinden worden gebruikt, maar het is de bedoeling dat uiteindelijk gekweekt weefsel gebruikt zal worden voor transplantatie bij patiënten met darmaandoeningen zoals de ziekte van Hirschsprung, waarbij zenuwcellen in de darmwand ontbreken. Lees verder

Weer poging schade aan ruggenmerg te helen

Gliacellen omgeprogrammeerd tot zenuwcellen

De eigen gliacellen (hier astrocyten genoemd) werden bij de muisjes ingespoten in het ruggenmerg.  (afb: Cell Reports)

Onderzoekers van het medisch centrum van de Southwestern-universiteit zouden met succes bij muisjes gebruikmakend van aanwezige gliacellen (stercellen of astrocyten) de aanmaak van zenuwcellen in het ruggenmerg hebben  gestimuleerd. Al tientallen jaren wordt er gespeurd naar methoden om schade aan de zenuwbanen in het ruggenmerg te herstellen, vooralsnog zonder resultaat. Wellicht biedt deze methode aanknopingspunten.

Lees verder