Nieuwe DNA-bewerker ontwikkeld met kleiner ‘gereedschap’

PNP-methode voor genoombewerking

De werking van de PNP-methode lijkt erg op die van de CRISPR-techniek (afb: Magdy Mahfouz et. al)

Onderzoekers van de koning Abdoeluniversiteit voor wetenschap en technolgie (KAUST) hebben een nieuwe genoombewerkingstechniek ontwikkeld, PNP gedoopt, die gebruik maakt van kleiner ‘gereedschap’ dan de inmiddels welbekende CRISPR-methode. De omvang van het benodigde ‘gereedschap’, met name de genschaar Cas, zou de mogelijkheden van de CRISPR-methode beperken. Uiteindelijk moet zo’n CRISPR-pakket de celkern binnen kunnen komen om het genoom te kunnen bewerken. De PNP-methode zou ook minder onbedoelde fouten maken dan CRISPR, maar dat zal nog wel in de praktijk moeten worden bewezen. Lees verder

Embryoachtige structuren gekweekt plus baarmoederweefsel

Gastrulatie

De gastrula is een vroege embryofase (afb: WikiMedia Commons)

Om ethische redenen is min of meer afgesproken dat onderzoekers niet verder gaan dan een embryo van 14 dagen. Dat betekent dat een belangrijke fase in de ontwikkeling van een (menselijk) embryo niet bestudeerd kan worden, de gastrulatie (die vindt 17 tot 21 dagen na de bevruchting plaats). Uitgaand van stamcellen (en dus niet van ei- en zaadcellen) zijn wel gastrula-achtige structuren gekweekt, maar zonder buitenembryonaal weefsel de vruchtzak en dooierzak. Nu zouden onderzoekers daar wel in geslaagd zijn. Lees verder

Simpele weg naar kweken echtere orgaantjes (?)

Orgaantje in kubus

In het kubusje (l) krijg je een orgaantje met verschillende celtypes (r) (afb: Masaya Magiwara et. al)

Over de hele wereld proberen onderzoekers in het lab organen te kweken, vaak uitgaand van pluripotente stamcellen die zijn ‘gewonnen’ uit, onder meer, huidcellen. Daaruit ontstaan minuscule ‘orgaantjes’ die wel wat weg hebben van het echte werk maar daar toch uiteindelijk verre van blijven, zeker als het doel is die te kweken voor implantatie ter vervanging van kapotte organen. Nu stellen onderzoekers rond Masaya Hagiwari van het befaamde RIKEN in Japan een methode met hydrogel en simpele pipet te hebben ontwikkeld die een stap in de goede richting zou betekenen. Lees verder

Menselijke kweekbreintjes integreren zich met rattenhersens

Geîmplanteerd orgaantje menselijke hersen in rattenhersens

Het geîmplanteerde orgaantje van menselijke hersencellen in rattenhersens bleek door ook te groeien (afb: Cell-artikel)

Kweekorgaantjes van menselijke hersencellen verweefden zich na transplantatie met de hersens van ratten. De ingeplante orgaantjes groeiden daar en reageerden op lichtimpulsen. De onderzoekers rond hersenchirurg Han-Chiao (Isaac) Chen van de universiteit van Pennsylvania speculeren al dat implantaten van kweekhersentjes de schadelijke gevolgen voor de hersens door, onder meer, een beroerte teniet zouden kunnen doen. Lees verder

Bloedlichaampjes in het lab geproduceerd

Bloedcellen

Vlnr: rode bloedcel, bloedplaatje en witte bloedcel

De geneeskunde is nog erg afhankelijk van vrijwilligers die bloed afgeven. Al langere tijd proberen wetenschappers bloedcellen te maken en dat schijnt onderzoekers in Groot-Brittannië nu te zijn gelukt. Die cellen zijn ook in minihoeveelheden ingebracht bij mensen. Het gaat om rode bloedlichaampjes, die zuurstof door het lichaam transporteren. Lees verder

Voor het eerst betacellen voor (falende) alvleesklier gekweekt

Gekweekte eilandjes van Langerhans

Gekweekt eilandje van Langerhans. De insulineproducerende cellen zijn rood, de groene produceren glucagon, de ’tegenpool’ van insuline (afb: univ. van Helsinki)

Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Helsinki zouden voor het eerst uit stamcellen volledig functionale betacellen hebben gekweekt, die normaal gesproken suikersregulerend insuline aanmaken in de alvleesklier. Lees verder

Functionele macrofagen te kweken in het lab

Macrofaag

Macrofaag van muizen met twee schijnvoetjes die ‘vijanden’ insluiten en verslinden (afb: WikiMedia Commons)

Macrofagen spelen een belangrijke rol in de afweer. Het was niet duidelijk of die ook in het lab konden worden gekweekt. Het blijkt dat gekweekte macrofagen uit de longetjes van muisjes na ’terugplaatsing’ niet te onderscheiden waren van de ‘echte’ macrofagen in de muizenlongetjes. Meteen wordt er dan gedacht aan macrofaagbehandelingen. Lees verder

Celkweken minder stabiel dan gedacht

Celkweken instabiel

Links Shannon Klein, rechts Mo Li (afb: KAUST)

Ik hoor je al denken: Nou, en?, maar dat is toch vrij schokkend nieuws. Tegenwoordig heeft in veel genetisch onderzoek de celkweek een belangrijke plaats. Je kunt daarmee allerlei zaken onderzoeken zonder dat je daarvoor proefdieren hoeft te gebruiken (die meestal het loodje leggen). Als die celkweken minder stabiel zijn dan gedacht dan is de ‘zeggingskracht’ van celkweekproeven ook minder groot. Daarom dus. De onderzoekers vinden dan ook dat de procedures beter moeten. Lees verder

‘Schakelbare’ antilichamen als kankertherapie

Afweercellen vallen kankercel aan

Afweercellen vallen kankercel aan

Antilichamen zijn belangrijke eiwitten in de strijd tegen ziektes. Normaal maakt het lichaam die stoffen aan, maar je kan ook antistoffen maken en die toedienen. Zoals met alles dat vreemd is maakt het lichaam ook met die antilichamen korte metten. Dan lijkt een ‘dekmantel’ van eiwitten een goede afscherming. Dat eiwit wordt dan afgebroken door enzymen die kenmerkend zijn voor, in dit geval, bepaalde kankercellen en zo kan het afweersysteem die foute cellen aanvatten, is het idee. Duitse onderzoekers hebben die ’truc’ al met succes toegepast op celkweken van verschillende typen kanker, maar er is nog een lange weg te gaan. Lees verder

‘Lekke’ bloed/hersenbarrière oorzaak van o.m. schizofrenie?

bloed/hersenbarrière

Bloed/hersenbarrière (afb: WikiMedia Commons)

Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Pennsylvania denken schizofrenie en mogelijke andere hersenaandoeningen een gevolg zouden kunnen zijn van een ‘lekke’ bloed/hersenbarrière. Lees verder