Synthetische biologie gebruikt om het ‘leven’ te begrijpen

Bloemvormige E. coli's

Bloemvormige E. coli’s ten bewijze van Turings gelijk (afb: Ricard Colé)

Het leven is een ingewikkeld en groot mysterie. Onderzoekers van de Pompeu Fabra-universiteit in Barcelona hebben synthetische biologie te hulp geroepen om uit te vinden waardoor een uniforme celklontering als bij een vroege embryo de cellen zich gaan onderscheiden. Met die methode zouden ze allerlei levensprocessen kunnen reproduceren waarbij structuren gecreëerd worden, van termietennesten en honingraten tot aan embryo’s. Lees verder

Zwakke plek van de meeste kankers ontdekt (?)

Celdeling

Normale celdeling (boven) in vergelijking met een deling van een cel met een ongewoon aantal chromosomen. Vlnr: beelden van een confocale microscoop met DNA (groen), het miotische spoelfiguur (rood), de aanwezigheid van KIF18A en al de ‘ingrediënten’ tezamen. De schaal is 10 micron (afb: Sara Bernhard, TU Kaiserslautern)

Kanker is een verzamelnaam voor een groot aantal woekerziektes. Vaak zijn behandelingen heel specifiek gericht op een bepaald type kanker. Al lang wordt geprobeerd een methode te vinden die werkt voor alle of in ieder geval veel kankersoorten. Nu schijnen onderzoeksters in Duitsland, Israël, Italië en de VS een zwakke plek gevonden hebben die meer dan 90% van alle kankers gemeen hebben: de overmaat aan chromosomen in kankercellen. Lees verder

Genetisch veranderde mug ei van Columbus tegen zika (?)

Zikabesmetting bestreden met lekpikkend eiwit

Het zikavirus wordt overgebracht door besmette muggen. Het peptide prikt de virusdeeltjes lek (afb: NTU Singapore)

De aandacht is op het moment bij  het coronavirus en dat het zikavirus ooit de voorpagina’s haalden zijn we al weer vergeten, maar die virusdreiging is er nog steeds. Nu lijkt het er op dat genetische veranderde muggen, de overbrenger van het zikavirus, de verspreiding ervan kan stoppen. De muggen zijn zelf immuun gemaakt voor het virus en kunnen het dan ook niet overbrengen op de mens. Lees verder

TALEN zou CRISPR/Cas9 verslaan in compact DNA

TALEFok1

TALE (blauw) plus Fok1 gebonden aan DNA (bruin). Het TALE-stuk kan bewerkt worden om zich te hechten aan een bepaald deel van het DNA (afb: WikiMedia Commons)

Als je het over genoombewerking hebt dan heb je het tegenwoordig over de CRISPR-methode, maar voordat er CRISPR was waren er al andere methodes om het genoom te bewerken. TALEN was daar een van. Nu schijnt die ‘oude’ methode vijf keer beter te werken in dicht gepakt DNA, het zogeheten heterochromatine. Bepaalde ziektes zoals sikkelcelanemie vinden hun oorsprong bij genen in dit compacte DNA. Lees verder

RNAi mogelijk alternatief voor gevaarlijke bestrijdingsmiddelen

RNA-interferentie

Het geactiveerde RNA-molecuul dokt aan op boodschapper-RNA (Een na onderste plaatje) en voorkomt de productie van dat eiwit (afb: Cell)

Gevaarlijke bestrijdingsmiddelen is bijna een pleonasme (iets nader benoemen wat al in het begrip zit), want er zijn weinig bestrijdingsmiddelen waar geen vlekje aan zit. Het zou mooi zijn als we daar van af zouden kunnen komen. RNA-interferentie is een natuurlijk biologisch proces dat een gezond alternatief zou kunnen zijn, denken onderzoekers (welke kan ik zo gauw niet vinden). Lees verder

Weer een ‘kankerdoelwit’ (beter) in het oog: histondeacetylases

Chromatine

Chromatine is de dicht gepakte structuur van DNA en histonen (gekleurd) in de celkern

Over de hele wordt worden zeer regelmatig nieuwe ‘doelwitten’ benoemd die kunnen worden gebruikt om kanker de das om te doen. Ja, het lichaam zit iet eenvoudig in elkaar het het bestrijden van afwijkingen (ziektes) is ook niet makkelijk. Nu komen onderzoekers van de universiteit met het idee de enzymfamilie histondeacetylases (HDAC’s) op de korrel te nemen. Die eiwitten regelen mede de genexpressie. Ze hebben een methode ontwikkeld waarmee ze hebben onderzochten hoe die enzymen chemisch functioneren om zo medicijnen tegen kanker te achterhalen met zo min mogelijk bijwerkingen. Lees verder

Astrocyten in de hersens (b?)lijken gestuurd door darmflora

Stercellen of astrocyten

Stercellen vervullen veel nuttige taken, maar lijken niet alleen bij MS-patiënten in de fout te gaan.

Astrocyten, ook wel stercellen genoemd, zijn de meeste komende cellen in het centrale zenuwstelsel. Toch zijn die niet erg goed onderzocht. Lange tijd werd aangenomen dat ze zorgden voor voeding en ondersteuning van andere beter onderzochte cellen in hersens en ruggenmerg. Zo langzamerhand rijst echter het beeld op dat die stercellen ook een rol (kunnen) spelen bij de achteruitgang van de hersens, ontstekingen en hersenziektes. Nu blijkt uit onderzoek dat een ondersoort het tegenovergestelde kan doen, ‘gestuurd’ door de darmflora. Lees verder

Synthetisch stuk DNA zou kankerstamcellen bij muisjes wegvagen

Synthetisch DNA blokkeert 'kankergen'

Een stukje DNA blokkeert het IRF4-gen (afb: UCSD)

Een stukje synthetisch DNA dat het voorzien heeft op het IRF4-gen zou bij muisjes met een vorm van mutipel myeloonm, dat is dan weer een vorm van bloedkanker, er voor hebben gezorgd dat kankerstamcellen verdwenen en andere kankercellen zich niet meer deelden. De onderzoeksters zijn optimistisch over de eerste klinische proeven met mensen met deze aanpak. Lees verder

Antilichaam zou voortgang Alzheimer vertragen

Antilichaam

Een antilichaam

Het farmabedrijf Lilly werkt aan een behandeling met een antilichaam dat de voortgang van de ziekte van Alzheimer zou vertragen. Resultaten in klinische proeven (fase-II) zouden hoopvol zijn. Lees verder

Alweer een oplossing voor een dwarslaesie?

Hersteld van dwarslaesie?

Twee, drie weken na de behandeling konden de muisjes weer lopen (afb: Ruhr-universiteit)

Schade aan het ruggenmerg kan leiden tot een dwarslaesie, waarbij delen van het lichaam verlamd raken (afhankelijk van de plaats van de laesie). Al tientallen jaren wordt er naar oplossingen gezocht en al verschillende malen hebben onderzoekers op zijn minst gesuggereerd een oplossing gevonden te hebben. Voor zover ik weet is dé oplossing nog niet gevonden. Nu komen wetenschappers van de Ruhr-universiteit in Bochum met het verhaal dat een niet natuurlijk eiwit, hyper-interleukine-6, bij muisjes zou hebben geleid tot herstel van de zenuwweefselschade. Ze zouden na behandeling, in feite een gentherapie, weer hebben kunnen lopen. Lees verder