Gentherapie ADA-SCID blijkt tien jaar later nog effectief

ADA-SCID

Evangelina Vaccaro, een van de tien (afb: Alysia Padilla-Vaccaro)

Zo’n tien jaar geleden zijn tien kinderen met de zeldzame afweerziekte ADA-SCID genetisch behandeld. Die erfelijke ziekte maakt dat ze te weinig adenosinedeaminase aanmaken. Dat eiwit is wezenlijk voor de opbouw van het afweersysteem. Het blijkt dat die ‘proefkonijnen’ de gentherapie goed doorstaan hebben. Lees verder

Afweercellen gedragen zich vreemd (vinden onderzoekers)

Michael Chopin-Stephen Nutt

Michael Chopin (l) en Stephen Nutt (afb: WEHI)

Afweercellen die ‘wacht’ lopen in het lichaam om te controleren of zich ergens gevaar ophoudt lijken heel verschillend te reageren op het verwijderen van eiwitten die de genactiviteit reguleren. Die ontdekking zou gevolgen kunnen hebben voor de ontwikkeling van medicijnen (en natuurlijk wordt daar dan altijd kanker bij genoemd). Lees verder

CRISPR-methode is niet enige genoombewerker; verre van

Cas9

Cas9 is nogal ‘omvengrijk’ (afb: WkiMedia Commons)

In een zoektocht naar ‘voorlopers’ van CRISPR-enzymen bij micro-organismen zijn meer dan eenmiljoen mogelijke genoombewerkende enzymen gevonden. Nu maar eens zien wat die allemaal kunnen…
Lees verder

Aangepaste cellen bestrijden ontstekingen bij reumatoïde artritis

Reuma-handen

Reuma leidt tot ernstige vergroeiingen

Reuma is een autoimmuunziekte waar geen medicijn voor bestaat. Nu hebben onderzoekers bij muisjes (met een vorm van reuma) genetisch aangepaste cellen geïmplanteerd die een soort ontstekingsremmers afscheiden als er zich ontstekingen voordoen. Dat had tot gevolg dat de ontstekingen verminderden en schade aan de botten werd voorkomen. Lees verder

Moeten bacteriën ‘spieren’ kweken voor textielvezels?

Titinestructuur

Zo ziet titine er niet bijzonder indrukwekkend uit (afb: WikiMedia Commons)

Textielvezels als wol en katoen verslijten op den duur. Daar valt niks aan te doen of toch wel? Je kunt polymere vezels gebruiken, maar die hebben zo hun (milieu)problemen. Onderzoekers bedachten dat je bacteriën genetisch zo zou kunnen manipuleren dat ze spierweefsel aanmaken. Of eigenlijk is het het eiwitpolymeer titine. Dat weefsel zou textiele stoffen zo kunnen verbeteren dat het trager slijt. Ook zou je daarmee kogelwerende vesten kunnen maken. Een bezopen idee? Lees verder

‘Schakelbare’ antilichamen als kankertherapie

Afweercellen vallen kankercel aan

Afweercellen vallen kankercel aan

Antilichamen zijn belangrijke eiwitten in de strijd tegen ziektes. Normaal maakt het lichaam die stoffen aan, maar je kan ook antistoffen maken en die toedienen. Zoals met alles dat vreemd is maakt het lichaam ook met die antilichamen korte metten. Dan lijkt een ‘dekmantel’ van eiwitten een goede afscherming. Dat eiwit wordt dan afgebroken door enzymen die kenmerkend zijn voor, in dit geval, bepaalde kankercellen en zo kan het afweersysteem die foute cellen aanvatten, is het idee. Duitse onderzoekers hebben die ’truc’ al met succes toegepast op celkweken van verschillende typen kanker, maar er is nog een lange weg te gaan. Lees verder

PEG10 zorgt voor veilige en gerichte afgifte RNA een cellen

Eiwitproductie

Via boodschapper-RNA worden stukjes DNA in het ribosoom omgezet in eiwitten (afb.: vib.be)

De boodschapper-RNA-therapie heeft de volle aandacht gekregen in de race om coronavaccins te ontwikkelen, maar dat betekent niet dat b-RNA-techniek een gelopen race is. Om dat grote RNA-molecuul in alle cellen te krijgen is nog niet eenvoudig aangezien het lichaam gewend is rondzwervend afval op te ruimen. In het geval van RNA zorgen daar de nucleases voor. Dus moet RNA verpakt worden om ‘onzichtbaar’ te worden. Onderzoekers hebben nu een (mensen)eiwit gebruikt om er voor te zorgen dat het b-RNA onbeschadigd in cellen terechtkomt en alleen in vooraf bepaalde cellen. Lees verder

Kunnen stamcellen suikerziekte type I kunnen genezen?

Gekweekte betacellen produceren insuline

Betacellen. Geel is insuline, rood de celkernen (afb: Corbis)

Proeven bij muisjes zou aannemelijk hebben gemaakt dat uit stamcellen voortgekomen beta-cellen voor de alvleesklier wel eens met succes een einde zouden kunnen maken aan suikerziekte fase I, een autoimmuunziekte. Die cellen, die insuline produceren, moeten dan wel worden beschermd tegen het eigen afweersysteem. ER wordt gewerkt aan een oplossing daarvoor, maar makkelijk is dat niet. Lees verder

Bij zeepaardjes kunnen ook mannetjes zwanger worden

Zeepaardje

Zeepaardje (afb: WikiMedia Commons)

Celdeling, eieren leggen en uitbroeden of levende jongen baren, de natuur kent verschillende manieren om een soort te doen voortbestaan. Eieren leggen en baren is normaal voorbehouden aan het vrouwelijke deel van de organismen, maar zeepaardjes en daarmee verwante zeenaalden maken daarop een uitzondering. Daar kunnen ook mannetjes nageslacht voortbrengen. Dat zou iets te maken hebben met het ontbreken van genen die nodig worden geacht voor een goedwerkend afweersysteem, zo denken onderzoeksters rond evolutiebiologe Olivia Roth van het Helmholtinstituut GEOMAR in Kiel. Ze hebben nu geld gekregen om dat uit te zoeken. Lees verder

Neutrofielen (b)lijken te ontploffen om ziekteverwekkers te ‘vangen’

DNA-spuwende afweercellen

DNA-spuwende afweercellen (afb: Science)

Het schijnt nog niet eerder ontdekt te zijn dat een bepaald soort overdadig aanwezige afweercellen, neutrofielen, ontploffen als ze bepaalde ziekteverwekkers tegenkomen. Ze vormen op die manier een soort plakkerig spinnenweb, dat die ziekteverwekkers zoals virussen onschadelijk maakt. Lees verder