Stamcellen beschermen hun chromosoomeinden anders

Telomerase

Telomerase bouwt telomeren aan het eind van een chromosoom (afb: WikiMedia Commons)

Telomeren zijn de uiteinden van chromosomen die er voor moeten zorgen dat bij celdeling het DNA netjes wordt gekopieerd. Gaandeweg de jaren worden die telomeren korter en gaat er steeds vaker iets fout bij een celdeling. Stamcellen lijken er daarentegen in te slagen de telomeerlengte te bewaren. Dat komt, zo blijkt,  doordat de telomeerbescherming in die cellen verrassend uniek is. Dan vraag je je natuurlijk onmiddellijk af waarom dat mechanisme ook niet in gewone cellen wordt toegepast…. Er blijft nog veel uit te zoeken. Lees verder

Immunogene ferroptose, een nieuw ‘wapen’ tegen kanker?

Dmitri Krysko

Dmitri Krysko (afb: UGent)

Er schijnen diverse manieren te zijn waarop cellen aan hun einde komen. Normaal is de geprogrammeerde celdood (oftewel aptose). Dan heb je nog necrose, maar ook geprogrammeerde necrose (necroptose). In 2012 werd nog een type celdood ontdekt: ferroptose, de celdood bij een falende antioxidantverdediging. Onderzoekers rond Dmitri Krysko van de Rijksuniversiteit van Gent en collega’s denken die vorm van celdood te kunnen inzetten in de strijd tegen kanker. Bij proefdieren leek dat te werken. Lees verder

Kankercellen te doden met CRISPR-methode

CRIISPR-lading vetbolletjes doodt kankercellen

De lading in vetbolletjes die de kankercellen ‘onklaar’ moet maken (afb: univ. van Tel Aviv/Peer et. al.)

Onderzoekers van de universiteit van Tel Aviv denken een ‘doorbraak’ te hebben met hun methode om uitgezaaide kankercellen te doden. Daarbij maken ze gebruik van de CRISPR-methode om het DNA van kankercellen te ruïneren. Uit proeven met muisjes blijken de overlevingskansen te zijn toegenomen, maar, zo op het oog, niet spectaculair. Lees verder

De opkomst van de b-RNA-vaccins

DNA- en RNA-vaccins

Links de ‘route’ van een DNA-vaccin, rechts die van een RNA-vaccin (afb: Junwei Li et. al)

De nieuwe coronavaccins zijn booodschapper-RNA-vaccins. Dat schijnt een nieuwe ontwikkeling te zijn op het gebied van de bestrijding van besmettelijke ziekte. Ik vond in een vakblad een overzichtsartikel uit maart vorig jaar, waarvan bijgaand de (zeer verkorte) weergave, in mijn formulering. Lees verder

Neutrofielen doen meer dan we (tot nu toe) wisten

Iván Ballesteros

Iván Ballesteros (afb: CNIC)

Onderzoekers van het Spaanse centrum voor hart- en vaatonderzoek CNIC ontdekten dat een bepaald type afweercellen, de neutrofielen, veel meer doen dan tot nu toe werd aangenomen. Zo schijnen ze er, onder meer voor te zorgen, dat organen gezond blijven. Lees verder

Histonen voorkomen springen van transposons in stamcellen

Histondans

De histondans rond de springende ERV-genen (afb: Simon Elsässer)

Springende genen (transposonen) zijn hier in dit blog nog wel eens langs gehuppeld. Dat zijn stukken DNA die de neiging hebben zich steeds elders in het genoom te vestigen en/of zichzelf te vermenigvuldigen. Dat is natuurlijk niet zo best voor de stabiliteit en integriteit van het genoom en er zijn wat manieren waarop het genoom al dat gespring aan banden legt. Een aantal daarvan schijnen in kankercellen maar ook in oudere cellen te ontbreken. Histonen, het ‘verpakkingsmateriaal’ rond het  DNA, schijnen in dat remproces een belangrijke rol te spelen, ook in de zogeheten pluripotente stamcellen. Lees verder

‘Legomolecuul’ zou alleen kankercellen doden

Legoweb doodt kankercellen

Legomoleculen vormen onder bepaalde, kankerspecifieke omstandigheden binnen kankercellen een verwoestend netwerk (afb: Max Planck-instituut)

Kanker wordt meestal bestreden door bestraling of chemotherapie, maar het probleem met beide behandelwijzen is dat ook gezonde cellen daar last van hebben. Nu wordt er al sinds jaar en dag gezocht naar methodes om heel gericht kankercellen te doden, maar kennelijk zijn die nog niet zo succesvol dat ze ook breed worden ingezet. Onderzoekers van het Max Planckinstituut voor polymeeronderzoek rond David Ng hebben nu een molecuul ontworpen dat alleen ‘in actie’ komt als bepaalde voor kanker specifieke omstandigheden aanwezig zijn en in de kankercellen een web vormt waarna die het loodje leggen (is het idee). Labproeven met celkweken zouden de bruikbaarheid van de methode hebben aangetoond. Lees verder

Leidt kankertherapie bij jongeren tot snellere veroudering?

Chemotherapie (met koeling)

Een patiënt ondergaat chemotherapie (met koeling) afb: WikiMedia Commons)

Het doet me een beetje denken aan de scene van Koot & De Bie waarbij Bie in een bed ligt en laat zien wat hij allemaal moet slikken. Een groot deel van zijn, felgekleurde, medicijnen bestaat uit middelen die hij moet slikken om bijwerkingen tegen te gaan. Nu lijkt het er op dat kankertherapieën, met name chemotherapie, kunnen leiden tot een snellere veroudering bij jonge kankerpatiënten. Lees verder

‘Slimme’ nanodeeltjes vinden feilloos de juiste cellen

Co-LOCKR

De Co-LOCKR-eiwitten (lilla) maken contact met de juiste tekens op de doelwitcel (middenonder) (afb: UW)

Onderzoekers van de universiteit van Washington hebben wat zij noemen ‘molecuul-computers’ gemaakt die je in het lichaam om een boodschap kunt sturen. Zo zouden die ‘slimme’ nanodeeltjes, gemaakt van synthetische eiwitten, kankercellen kunnen onderscheiden van gezonde cellen. De molecuulcomputers zouden zich geheel op eigen kracht bewegen om de cellen op te zoeken die ze als doelwit hebben. Lees verder

Synthetische insulinecellen oplossing voor suikerziekte 1 (?)

Insulineproducerende organoïden

Insulineproducerende organoïden die door het afweersysteem ongemoeid worden gelaten (afb: Salkinstituut)

Onderzoekers van het Amerikaanse Salkinstituut zouden uit stamcellen insulinecellen hebben gemaakt die niet niet door het afweersysteem worden aangevallen en vernietigd. Die transplanteerbare cellen kunnen wellicht een uitkomst zijn voor mensen die suikerziekte type 1 hebben. Het bleek dat die tegen het afweersysteem afgeschermde cel’eilandjes‘ in staat waren bij suikermuisjes de glucosespiegel effectief te regelen. Lees verder