Astrocyten lijken een rol te spelen bij dementie

Stercellen (astrocyten)

Stercellen in een kweek (afb: WikiMedia Commons)

Bij dementie wordt vooral naar de neuronen gekeken, de ‘denkcellen’, maar onderzoeksters ontdekten dat ook stercellen (astrocyten) een rol kunnen spelen bij dementieziektes als Alzheimer. Die ‘hulpcellen’ vertonen bij dementie een abnormale antivirale activiteit zonder dat er virussen in de buurt zijn en zouden (kunnen) bijdragen aan geheugenverlies. Lees verder

Anti-beta-amyloïdemiddelen voor Alzheimer zouden hersenschade veroorzaken

Alzheimerhersens

Door de ziekte van Alzheimer vallen er gaten in de hersens en krimpen die door celsterfte (afb: WikiMedia Commons)

Lecanemab is in de VS toegelaten als middel tegen Alzheimer, maar een echt geneesmiddel is het niet. Het remt de voortgang van de ziekte wat af en tijdens de klinische proeven zijn doden gevallen. Toch werd het middel door Alzheimeronderzoekers en -artsen met gejuich ontvangen, want waar niets is is iets al een hele vooruitgang. Nu blijkt dat het middel (een monoklonaal antilichaam) op den duur ook tot hersenschade kan leiden door atrofie (‘ondervoeding’).
Lees verder

Het lijkt mogelijk extra hersencellen te ‘fokken’

Nieuwe hersencellen

In de getande winding in de hippocampus werden nieuwe neuronen aangemaakt (rood). De hersenstamcellen zouden de groen gemerkte cellen zijn (afb: Knoblochlab)

Al tientallen jaren wordt er gestreden over de vraag of er nog nieuwe hersencellen (neuronen) ontstaan na de geboorte. Nu schijnt de mening te overheersen dat dat wel degelijk kan gebeuren in bepaalde delen van de hersens. Het lijkt er op dat onderzoekers in Zwitserland een truc hebben gevonden om in de getande winding in de hippocampus van de hersentjes van muisjes slapende hersenstamcellen uit hun inactieve toestand te halen. Meteen speculeren de onderzoekers al over de rol die deze ’truc’ zou kunnen spelen bij de behandeling van hersenziektes zoals Alzheimer of Parkinson, waarbij hersencellenafsterven. Lees verder

Menselijke kweekbreintjes integreren zich met rattenhersens

Geîmplanteerd orgaantje menselijke hersen in rattenhersens

Het geîmplanteerde orgaantje van menselijke hersencellen in rattenhersens bleek door ook te groeien (afb: Cell-artikel)

Kweekorgaantjes van menselijke hersencellen verweefden zich na transplantatie met de hersens van ratten. De ingeplante orgaantjes groeiden daar en reageerden op lichtimpulsen. De onderzoekers rond hersenchirurg Han-Chiao (Isaac) Chen van de universiteit van Pennsylvania speculeren al dat implantaten van kweekhersentjes de schadelijke gevolgen voor de hersens door, onder meer, een beroerte teniet zouden kunnen doen. Lees verder

Hersenstamcellen oudere muisjes zouden kunnen worden ‘geactiveerd’

Bestemming hersenstamcellen en de rol van mitochondriën daarbij

Hersenstamcellen (rood de kern, groen de mitochondriën) na deling. Cellen met gefragmenteerde mitochondriën (boven) ontwikkelen zich tot diverse soorten hersencellen terwijl de cellen met buisvormige mitochondriën (onder) hersenstamcellen bleven (afb: Ryohei Iwata)

Hersenstamcellen kunnen cellen van het centraal zenuwstelsel genereren, zoals neuronen, astrocyten en oligodendrocyten, zo stelt het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde in 2011, maar heel lang is gedacht dat wij mensen het moeten doen met de hersencellen die we bij geboorte hebben gekregen. Nog steeds is die strijd niet beslist, maar nu lijkt toch mening de overhand te krijgen dat in een deel van de hersens wel degelijk gedurende ons leven nieuwe hersencellen ontstaan uit hersenstamcellen. Onderzoeksters in Duitsland rond Ana Martin-Villalba van het het Duitse kankeronderzoekscentrum DKFZ en Anna Marciniak-Czochra van de universiteit van Heidelberg vogelden uit dat de hersenstamcellen ons leven lang worden ‘aangestuurd’ door interferonen, althans bij muisjes, maar die kunnen bij oudere diertjes een last worden. Lees verder

Bloed/hersenbarrière passeren met nanodeeltjes om CRISPR-tuig af te leveren

bloed/hersenbarrière

Bloed/hersenbarrière (afb: WikiMedia Commons)

Een groot probleem voor artsen om medicamenten of CRISPR-tuig af te leveren in ons brein is de bloed/hersen-barrière die onze hersenen beschermt tegen vreemde indringers. Daar zijn al vele trucs voor bedacht, maar kennelijk voldoen die niet, want nu komen onderzoeksters van de universiteit van Wisconsin met nanodeeltjes die hun last veilig door die barrière zouden kunnen loodsen. Lees verder

Grote brein mens ontstond uit ‘rotzooi’

lncRNA

DNA codeert ook voor ‘nutteloze’ lange, nietcoderende RNA-moleculen (afb: Chang-lab)

Gaandeweg de evolutie veranderen genen, maar genen kunnen ook ‘uit het niets’ ontstaan. Dat ‘niets’ is dan dat grote deel van het zoogdiergenoom dat nog niet zo lang geleden als ‘rotzooi’ werd gezien: het niet-coderende deel (zeggen wetenschappers nu voorzichtig). Volgens recent onderzoek zouden 74 uit die ‘rotzooi’ ontstane genen de mens zijn grote hersens hebben bezorgd. Als muisjes met de genen werden opgezadeld, dan kregen ze ook grotere hersens. De vraag is natuurlijk of ‘groter ‘ook synoniem is voor ‘superieur’ gezien alle problemen die de mens de wereld bezorgt. Lees verder

Lecanemab lijkt niet het aangewezen medicijn: tweede dode bij Alzheimerproeven

Rudolph Castellani

Rudolph Castellani (afb: NW-universiteit)

Lecanemmab leek Alzheimerpatiënten enige ‘verlichting’ te brengen maar inmiddels zijn bij proeven met dat (veronderstelde) medicijn al twee doden gevallen. De laatste dode is een 65-jarige Alzheimerpatiënte die, hoogstwaarschijnlijk ten gevolge van de Alzheimerbehandeling een hersenbloeding gekregen en aan de gevolgen daarvan is overleden. Eerder was al het overlijden van een 80-jarige man gemeld die met lecanemab werd behandeld in dezelfde klinische proef. Lees verder

Genvariant die gevoelig maakt voor Alzheimer verstoort ook aanmaak myeline

Cyclodextrines

Cyclodextrine is een verzamelnaam. Dit zijn de drie meest voorkomende cyclodextrines. Overigens blijkt cyclodextrine niet het aangewezen medicijn te zijn.(afb: WikiMedia Commons)

Wat de oorzaken voor de ziekte van Alzheimer zijn is nog steeds niet bekend, maar een van de APOE-varianten, APOE4, schijnt dragers een grotere kans op Alzheimer te geven dan dragers van de andere drie varianten. Nu lijkt het er op dat die ‘Alzheimer-variant’ ook grote invloed heeft op de aanmaak van myeline, een stof die ‘uitlopers’ (axonen) van zenuwcellen isoleert en ook zorgt voor een snelle overdracht van signalen tussen die cellen. Lees verder

Wordt ook de sumatraanse neushoorn voor uitsterven behoed?

Sumatraanse neushoorn met jong

Sumatraanse neushoorn met jong (afb: WikiMedia Commons)

We hadden het al over de mogelijke wederopstanding van de mammoet en de buidelwolf en het voorkómen van het uitsterven van de witte neushoorn in Afrika. Daar kunnen we de Sumatraanse neushoorn aan toevoegen. Ook die, zoals vele dieren, staat op het punt van de wereld te verdwijnen. Oorzaak: de mens. Onderzoeksters proberen dat te voorkomen. Lees verder