Hoe vinden cellen de juiste medecellen?

Rijpende eicel

Een rijpende eicel (afb: Weichselberger et.al)

Het begint allemaal met een bevruchte eicel die zich deelt in dezelfde type cellen enzovoort  totdat er verschillen optreden. Dat is het intrigerende begin van wat we vrucht of embryo noemen. Uiteindelijk groeit uit dat klontje identieke cellen een organisme met honderden verschillende celtypen. Dat is op zich al opzienbarend, maar hoe vinden de juiste celtypen elkaar en ontwikkelen die zich tot organen en andere weefsels? Onderzoeksters bekeken die ontwikkeling aan de hand van rijpende eicellen bij fruitvliegjes (een belangrijk proefdiertje of Drosophila melanogaster in het Latijn). Het schijnt iets met de onderlinge aantrekkingskracht tussen cellen te maken te hebben , concludeerden ze, waarbij het eiwit EYA een doorslaggevende rol lijkt te spelen. Lees verder

Via truc laat cel eiwitten met genintstructies binnen

RNA-splitsing

RNA-splitsing. De term splitsing (Engels splicing) is afkomstig van het splitsen van touw (om er een stuk aan te breien) (afb: WikiMedia Commons)

Onderzoekers hebben een truc bedacht om cellen zover te krijgen dat ze eiwitten met ‘geninstructies’ binnen laten via een normaal, natuurlijk proces. Daardoor maken die cellen eiwitten aan die de cel zelf niet aanmaakt door een genetische afwijking. Daarmee zou een nieuwe methode ontwikkeld zijn om genetische ziektes te lijf te gaan met gentherapieën. De onderzoekers denken dan aan ziektes als Alzheimer, sommige vormen van kanker en blindheid. Lees verder

‘Borgen’ in DNA geven methaanetende bacteriën ‘superkracht’

Jill Banfield en Ken

Jill Banfield en Ken vissen hun eigen onderzoeksmateriaal op in Californië e.o.(afb: Roy Kaltschmidt/Berkeley Lab)

‘Borgen’ zijn in wetenschapsfictie meedogenloze wezens. In de genetica zijn het, sinds kort, delen van bacterieel DNA die, onder meer (?), methaan verorberen. Die Borgen schijnen bij Methanopereden de stofwisseling te versnellen. Leuk weetje voor genetici, natuurlijk, maar er zijn ook onderzoekers die dan meteen denken dat die ‘beestjes’ onze (zelf gecreëerde) problemen kunnen helpen oplossen met het broeikasgas methaan. Lees verder

Synthetische cellen iets bijdehanter gemaakt

DNA-kanalen

Onderzoekers gebruikten kanalen van DNA om stoffen door te laten (afb: Johns Hopkinsuniversiteit)

Al sinds mensenheugnis dromen de kale apen van het scheppen van leven. Tot nog toe heeft die droom geen tastbaar resultaat opgeleverd. Sinds een jaar of twintig met het steeds verder ‘binnendringen’ van de biologische cel heeft die droom meer ‘kleur’ gekregen. We kunnen nu al hele simpele celletjes maken die wat taakjes kunnen verrichten. Nu lijkt het er op dat onderzoekers er voor het eerst (???; as) in geslaagd zijn materiaal en informatie door de celwand te (laten) transporteren. Weer een petieterig stapje op weg naar een synthetische cel die kan meten met de biologische. Lees verder

Modelproefdieren zeggen niet alles verraadt koraalgenoom

Acropora loripes

Acropora loripes (afb: KAUST)

Het lijkt er op dat een koraalsoort het essentiële aminozuur cysteïne op een andere manier maakt dan andere dieren. Dat geeft de onderzoekers aanleiding er nog maar eens op te wijzen dat waarnemingen in modelorganismen zoals fruitvliegjes en muizen niet noodzakelijkerwijs een op een geldig zijn voor andere diersoorten. Lees verder

Ribosomen vermenigvuldigen zich buiten de cel

Ribosoom

Het ribosoom

Onderzoekers van de universiteit van Kyoto (Jap) hebben het voor elkaar gekregen om ribosomen van E. coli-bacteriën zich buiten een cel te laten reproduceren. Dat zou een van de grootste uitdagingen zijn geweest voor synthetisch biologen. Dat zou wetenschappers meer inzicht kunnen geven over hoe het leven ooit begonnen is, maar ook meer kunnen onthullen over hoe ribosomen, waar eiwitten in een cel worden aangemaakt, soms de fout in kunnen gaan. Ook zou de ontwikkeling de functionele synthetische cel dichterbij kunnen brengen. Overigens is deze bijdrage nog niet beoordeeld, maar vast verschenen in biorxiv. Twee onderzoekers hebben maar vast een patent op de ontwikkeling aangevraagd. Lees verder

Embryo’s met DNA van drie mensen zouden zich normaal ontwikkelen

Menselijke embryo

Een menselijke embryo bestaand uit acht cellen

Naast het DNA in de celkern bevatten ook de mitochondriën een eigen DNA. Ook mutaties in dat mitochondriale DNA kunnen voor ziektes zorgen en er zijn proeven gedaan om dat te vervangen door, gezond mitochondriaal DNA van een derde ‘ouder’. Volgens Chinees onderzoek zou het vervangen van de, gemuteerde, mitochondriën door mitochondriën met gezond DNA (of eigenlijk worden de celkernen verwisseld) in de cellen van het embryo geen problemen opleveren voor de normale ontwikkeling van die vrucht.
Lees verder

Naast CRISPR/Cas hebben bacteriën nog ‘slimme’ Av’s als afweer

Bacteriofagen

Bacteriofagen vallen bacteriecel aan

Vergeleken bij eukaryote cellen als de onze zijn bacteriecellen erg simpel, maar dat betekent niet dat die eencelligen geen slimme methoden hebben om, bijvoorbeeld, ‘bacterie-etende’ virussen (bacteriofagen) van het ‘lijf’ te houden. CRISPR/Cas9 is zo’n vorm van bacteriële afweer maar nu ontdekten onderzoekers rond Feng Zhang van het MIT ook bepaalde eiwitten, Av’s (voor antiviraal),  die het die fagen erg lastig maken, waarbij die er niet mee zitten  als die fagen via mutaties hun gastheren willen misleiden. Lees verder

Eindelijk oplossing voor ruggenmergbeschadiging (?)

Schade aan ruggenmerg muisjes

Schade aan het ruggenmerg maakt dat de ependymcellen (rood) zoch omvormen tot stercellen (afb: Bruno Frederico)

Al tientallen jaren wordt gezocht naar een methode om ruggenmerg-beschadiging te helen, maar ondanks talloze pogingen schijnt die nog steeds te zijn gevonden. Nu denken onderzoekers (weer) een manier gevonden te hebben die succes zou kunnen hebben. Daarvoor hebben ze bepaalde stamcellen in het vizier die in muisjes zijn ontdekt. Lees verder

Weer een methode om expressie cel te bepalen zonder die te doden

Live-seq

De genexpressie van twaalf genen van een cel. Plaatje uit Nature waar ik weinig chocola van kan maken (verschoning; as) (afb: Nature)

Het zal wel komen doordat er een probleem wordt gezien, waar dan verschillende oplossingen voor worden gevonden. Als je wilt weten of welke genen actief zijn in een cel dan hoef je ‘alleen maar’ de boodschapper-RNA’s in een cel uit te lezen. Het vervelende is dat dat ook meteen het einde van die cel is. Een paar dagen geleden werd daarvoor een vernuftige oplossing voor bedacht en nu wordt er weer een gepresenteerd waarbij een speciale atoomkrachtmicroscoop bij wordt gebruikt. Lees verder