Hersencellen muisjes laten zich ‘verjongen’ met Yamanaka-factoren

Hersencellen die Sox2 aanmaken

Hersencellen die Sox2 aanmaken lichten rood op (afb: Daniel del Toro et al./Cell)

Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Barcelona hebben hersencellen van muisjes ‘verjongd’ met behulp van zogeheten Yamanaka-factoren. Yamanaka-factoren zijn transciptiefactoren die Shinya Yamanaka en collega’s gebruikten om van gespecificeerde cellen weer (pluripotente) stamcellen te maken. Zijn verouderende cellen weer als nieuw te maken? Lees verder

Synthetisch eiwit zou celdoodgenen bij kankercellen weer aanzetten

BCL6/BRD4-complex

Het heilzame (?) BCL6/BRD4-complex (afb: Andrei Kokhrotin/Stanforduniversiteit)

Al vele jaren zijn kankeronder-zoekers naar dé oplossing voor kanker, maar tot op heden blijft het martelen. Nu denken onderzoeker Gerald Crabtree van de Stanforduniversiteit in Californië en zijn collega’s de oplossing gevonden te hebben in een synthetisch eiwit (eigenlijk een combinatie van eiwitten), die de genen die kankercellen de celdood insturen weer aanzetten. Dat zou bij zeker de helft van de kankers werken. Of dat ook echt zo is zal de praktijk moeten uitwijzen. Lees verder

Groeifactor Fgf17 lijkt hersens oude muisjes te revitaliseren

oligodendrocyt

Een oligodendrocyt, een gliacel die voor de isolatie (myeline) van de uitlopers van hersencellen zorgt.

Hersen- en ruggenmergvocht van jonge muisjes (tien weken) in spuiten in de hersentjes van oude muisjes (zo’n 20 maanden oud) bleek het geheugen van de oudjes weer te revitaliseren. Dingen die ze aangeleerd hadden herinnerden ze zich ineens weer. In dit verhaal lijkt de groeifactor Fgf17 een sleutelrol te spelen naast de functies van bepaalde gliacellen (oligodendrocyten), verantwoordelijk voor myelineisolatie van uitlopers van zenuwcellen, zo ontdekten onderzoekers van, onder meer, de Standforduniversiteit onder aanvoering van Tony Wyss-Coray. Dat is nog niet meteen het begin van een geheugenpil voor mensen (waarschuw ik maar vast; as). Lees verder

Geherprogrammeerde ‘stamcellen’ maken huid 30 jaar jonger

De huid

De huid is een knap ingewikkeld orgaan. Op dit plaatje ontbreken de lymfevaten

De zoektocht naar het eeuwige leven is waarschijnlijk zo oud als de mensheid, maar heeft voorlopig nog niet het gezochte resultaat opgeleverd. Onderzoekers in het Verenigd Koninkrijk hebben weer (?) een beginnetje gemaakt, zo lijkt het. Volgens het Brits blad New Scientist hebben die rijpe cellen geherprogrammeerd tot ‘stamcellen’ zonder dat die hun oorspronkelijke functionaliteit verliezen. Daarmee zou de huid dertig jaar jonger kunnen worden. Lees verder

Ki voorspelt welke transcriptiefactoren van belang zijn

DeepTFactor

Het zelflerende systeem krijgt een bepaalde eiwitsequentie opgegeven en maat de daarbij behorende transcriptiefactor bepalen (afb: KAIST)

Het kon natuurlijk niet uitblijven. Kunstmatige intelligentie (ki) wordt gebruikt voor de duvel en zijn oude moer, vooral de zelflerende systemen, dus waarom niet in de genetica, dat wilde-bomenbos van complexiteit? Onderzoekers van het Zuid-Koreaanse KAIST en van de universiteit van Californië in San Diego (VS) hebben een zelflerend neuraal netwerk in elkaar geschroefd dat voorspelt welke trancriptiefactoren bij welke processen van belang zijn: DeepTFactor. Dat zou het begrip van de complexiteit van het leven moeten verbeteren… Lees verder

Pluripotente stamcellen omgevormd tot eicellen (?)

Eicel met zaadcellen

Een bevruchte eicel is totipotent.

Geslachtscellen zijn bijzondere cellen. Anders dan andere (zoogdier)cellen bevatten ze maar de helft van al het genetische materiaal, aangezien ze zijn voorbestemd samen een te worden en zich te ontwikkelen tot een volwaardig exemplaar van de soort. Nu lijkt het er op dat onderzoekers in Japan rond https://hyoka.ofc.kyushu-u.ac.jp/search/details/K005449/english.html“>Katsuhiko Hayashi van de universiteit van Kyushu het voor elkaar gekregen hebben van pluripotente stamcellen van muisjes met behulp van slechts acht transcriptiefactoren cellen te maken die op eicellen (dus geslachtscellen) leken. Ze bleken te bevruchten (met zaadcellen) en ook in staat tot deling. Lees verder

RNA draait ook aan de knoppen van onze genen

RNA-bindende eiwitten

De technieken die gebruikt werden om de RNA-bindende eiwtten te karakteriseren (afb: Nature)

Het is al vaker verteld: menselijk DNA heeft zo’n 20 000 genen en de andere 98% zou troep zijn (dacht men ooit). Steeds duidelijker wordt dat dat flauwekul is. In het grootschalige project ENCODE (Encyclopedie voor DNA-elementen) houden honderden onderzoekers zich bezig met het opvullen van de ‘lege’ plekken op het genoom. Zo hebben ze inmiddels vele plekken geïdentificeerd waar bepaalde regeleiwitten, de helpen met het in- of uitschakelen van genen, binden aan het DNA.  Nieuw onderzoek binnen dat project heeft nou andere plaatsen op DNA ‘blootgelegd’ die coderen voor RNA. Die RNA-moleculen coderen niet voor eiwitten (zoals boodschapper-RNA) maar spelen zeer waarschijnlijk een rol in de genexpressie (welke genen zijn actief en in welke mate en welke niet). Lees verder

Geïmplanteerde cellen laten blinde muizen zien

Netvlies

Het netvlies

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) is een oogziekte waarbij de lichtgevoelige in de gele vlek (macula) afsterven. Die degeneratie leidt uiteindelijk tot blindheid. Onderzoekers in de VS hebben huidcellen van mensen en muizen direct omgeprogrammeerd tot lichtgevoelige netvliescellen en die in het netvlies van blinde muizen geplant. Zes van de veertien blinde muizen kon daarna weer licht van donker onderscheiden. Lees verder

Een polyamide gebruikt om genen aan of uit te zetten

kunstmatige transcriptiefactoren

PIPs en DNA (afb: univ van Kyoto)

CRISPR is natuurlijk een gouden vinding die niet (lang) niet tot volle ontplooiing is gekomen, maar bij het manipuleren van DNA zijn er meer ‘kapers’ op de kust.  Zo gebruiken polyamiden (familie van nylon) om genen aan of uit te zetten. Het gaat om pyrrol/imidazolpolyamiden (PIP) die in feite worden ingezet als transcriptiefactoren. Pip pip hurray staat er dan ook boven het persbericht van de universiteit van Kyoto. Lees verder

Nieuwe hersencellen ‘kweken’ met gentherapie

Gliacellen omgezet in neuronen

Een gliacel (groen) is met succes omgeprogrammeerd tot GABAergische hersencel (afb: Gong Chen en Zheng Wu)

Onderzoekers van de universiteit van Jinan in China onder aanvoering van Gong Chen (e-@dres) hebben hersencellen gevormd met behulp van een gentherapie. Ze gebruikten die therapie om muisjes met een vorm van de vrij zeldzame ziekte van Huntington te behandelen. De hersenziekte gaat gepaard met bewegingsstoornissen en ook verstandelijke achteruitgang en wordt veroorzaakt door een mutatie in het Huntingtine-gen. De muisjes zouden baat hebben gehad van de behandeling. Lees verder