De huid is een knap ingewikkeld orgaan. Op dit plaatje ontbreken de lymfevaten

De zoektocht naar het eeuwige leven is waarschijnlijk zo oud als de mensheid, maar heeft voorlopig nog niet het gezochte resultaat opgeleverd. Onderzoekers in het Verenigd Koninkrijk hebben weer (?) een beginnetje gemaakt, zo lijkt het. Volgens het Brits blad New Scientist hebben die rijpe cellen geherprogrammeerd tot ‘stamcellen’ zonder dat die hun oorspronkelijke functionaliteit verliezen. Daarmee zou de huid dertig jaar jonger kunnen worden.
In 2007 wisten Shinya Yamanaka en medeonderzoekers rijpe huidcellen om te zetten in zogeheten pluripotente stamcellen. Die konden zich in principe tot elk type functionele cel ontwikkelen. “Daardoor raakt die cel ook zijn oorspronkelijke functionaliteit kwijt”, zegt Diljeet Gil van het Babraham-instituut in Oxford. Hij en zijn medeonderzoekers hebben nu een methode ontwikkeld om met de zogeheten Yamanaka-factoren de rijpe cellen weer in een verjongde toestand te brengen zonder dat die hun functionaliteit verliezen.
De onderzoekers verzamelden huidmonsters van drie donoren van rond de 50. Die cellen stelden ze bloot aan de vier transcriptiefactoren die Yamanka c.s. gebruikten voor slechts dertien dagen (Yamanaka had dat vijftig dagen lang gedaan). Daardoor verjongden de cellen gedeeltelijk. Daarna lieten ze de cellen doorgroeien.
Gaandeweg we ouder worden verandert de activiteit van verschillende genen in die rijpe cellen. Daar heeft een mens er zo’n tweehonderd verschillende van, alle met hetzelfde genoom maar met een verschillende genexpressie (welk gen is actief en welk niet). Aan de hand van die veranderende genactiviteit is ook vast te stellen hoe oud we ongeveer zijn.
Aan de hand van die leeftijdgebonden kenmerken konden de onderzoekers vaststellen dat de cellen ongeveer dertig jaar waren verjongd. Ze functioneerden ook echt als jongere cellen en produceerden ook meer collageen (we hebben het over huidcellen). Als die verjongde cellen op een kunstmatige wond (?; as) werden geplaatst, dan genas die ook sneller dan met de oorspronkelijke huidcellen van de vijftigers. De cellen ‘voelen’ zich ook echt jonger.

Functionaliteit

De truc is dus dat de epigenetica van de cel verjongd is zonder dat de oorspronkelijke functionaliteit van de huidcel is verdwenen. De geherprogrammeerde cel is nog steeds een huidcel. “In eerder onderzoek werden stamcellen gemaakt”, zegt medeonderzoeker Wolf Reik. “Dat wil je niet in een therapie.”

Mogelijk dat deze benadering leidt tot een behandeling om de huid te verjongen, bijvoorbeeld, in geval van brandwonden of zweren. Die ‘nieuwe’ cellen zullen ook niet door het eigen afweersysteem worden verstoten zoals bij transplantaten. Gill denkt dat de truc ook met andere celtypen is uit te halen.

Bron: New Scientist