Categorie archieven: Stamcellen

‘Stamcellen’ in hersens gevonden bij patiënten met hersenschade

Geplaatst op door
Beantwoorden
Gliose

Gliose is de reactie van gliacellen (hier stercellen) op schade (afb: Götz et. al/Nature)

Al tientallen jaren wordt er gestreden over het bestaan van hersenstamcellen, die schade in de hersens zou kunnen herstellen. Voorlopig wordt er door de meeste hersenonderzoekers van uit gegaan dat die misschien hooguit in de hippocampus hersenstamcellen zouden (kunnen) zijn. Nu lijken onderzoeksters in Duitsland bij mensen met hersenschade cellen te hebben ontdekt met eigenschappen van hersenstamcellen. Daarbij speelt het eiwit galectine-3 een rol dat meteen als kandidaat wordt aangemerkt voor therapeutische doeleinden. Lees verder →

Hartje met afzonderlijke kamers gekweekt

Geplaatst op door
Beantwoorden
Kweekhartje met kamers

Doorsnede van een kweekhartje. Met de aorta in blauw, linker hartkamer in wit en de rechter- in paars ( Afb: IMBA/Tobias Illmer)

Onderzoekers van het Oostenrijkse instituut voor moleculaire biologie rond Sasha Mendjan hebben een hartje gekweekt met afzonderlijke kamers dat zou lijken op een hartje in een vroege ontwikkeling van een embryo. Voorlopig zijn dit soort kweekorgaantjes vooral bedoeld voor de bestudering van de hartontwikkeling en het effect van medicijnen. Volwassen (mensen)organen kweken die gebruikt kunnen worden voor implantatie zijn voorlopig zeker nog niet aan de orde. Lees verder →

Leidt gentherapie bij bloedstamcellen tot extra mutaties?

Geplaatst op door
Beantwoorden

klontering sikkelcellen

Een (getekende) klontering van sikkelcellen (afb: UChicago)

In het VK is net een genbehandeling voor patiënten met sikkelcelanemie goedgekeurd, maar nu ontdekten onderzoekers dat bloedstamcellen die genetisch zijn gerepareerd bij sikkelcelanemiepatiënten mutaties vertonen die ze sneller doen groeien. Sommige van die mutaties worden aangetroffen bij sommige ouderen en bij mensen met bepaalde bloedkankers zoals leukemie. Die mutaties zouden vaker optreden bij oudere patiënten dan bij jongere. Overigens was het aantal proefpersonen bij dit onderzoek erg beperkt (zes) en daarmee de zeggingskracht. Lees verder →

Met een stukje DNA kun je de richting van de celrijping sturen

Geplaatst op door
Beantwoorden
iSN04-aptameer stuurt celdifferentiëring

Het stukje DNA (iSN04) dat bindt aan het eiwit nucleoline blijkt de richting van de differentiëring van stamcellen te kunnen sturen (afb: Takaya et. al.)

In dit blog wordt altijd vrij losjes gesproken over het differentiëren (rijpen) van stamcellen. Dat is een proces waarin cellen zich omvormen tot gespecialiseerde cellen zoals spier- of hartcellen. Kennelijk valt die rijping enigszins te sturen, maar het stuur werkt niet perfect (verre van dat). Nu hebben onderzoekers in Japan met een stukje DNA (iSN04 genaamd), een aptameer noemen onderzoekers dat, van stamcellen van muizen hartcellen (uiteraard ook van muizen) gebruikt om dat proces te vergemakkelijken. Lees verder →

Twee eiwitten zouden het ‘lot’ van een stamcel bepalen

Geplaatst op door
Beantwoorden
Rijping stamcellen embryo

Signaaleiwitten bepalen het ‘lot’ van de stamcellen van een embryo (maar die kunnen ook ‘eigenwijs’ zijn (afb: Max Planckinstituut)

Als een embryo ontstaat zijn in het begin alle cellen gelijk. Gedurende de zwangerschap worden de cellen steeds specialistischer tot ze uiteindelijk gerijpt zijn tot een van de rond tweehonderd verschillende celtypen die ons lichaam telt. De grote vraag is natuurlijk hoe cellen weten wat ze moeten worden. Onderzoekers van het Max Planckinstituut in Dortmund zouden nu hebben uitgevogeld dat daarvoor twee signaaleiwitten, BMP en FGF, als elkaars tegenhangers daar mede voor verantwoordelijk zijn. Op de een of andere manier kunnen stamcellen echter ook zelf hun lot bepalen. Als dat hele proces ontraadseld is zouden onderzoekers de weg weten om het lot van stamcellen te bepalen (wat nu niet mogelijk zou zijn) Lees verder →

CAR-T-celtherapie voor bloedkankers ontwikkeld

Geplaatst op door
Beantwoorden
CAR-T-cellen vallen kankercel aan

CAR-T-cellen (blauw) vallen kankercel aan (afb: SKI)

De CAR-T-celtechniek is er al een tijdje.  Bij die techniek worden de eigen afweercellen, in dit geval dus de T-cellen, genetisch aangepast om, na transfusie in het bloed van de patiënt, bepaalde kwaadaardige cellen aan te pakken. Er lijken zo langzamerhand verschillende technieken ontwikkeld te zijn om allerlei kankersoorten te bestrijden. Nu melden onderzoekers dat ze een manier gevonden hebben om vijf types bloedkankers aan te pakken. Lees verder →

CRISPR-gentherapie voor sikkelcelanemie geeft bemoedigend resultaat

Geplaatst op door
Beantwoorden
klontering sikkelcellen

Een (getekende) klontering van sikkelcellen (afb: UChicago)

Al enige jaren wordt er geprobeerd sikkelcelanemie te genezen met gentherapieën, maar tot nu toe lijkt dat niet erg succesvol.  Nu melden onderzoekers een gentherapie te hebben ontwikkeld, waarbij de inmiddels welbekende CRISPR-methode wordt ingezet, die succesvol lijkt te zijn. Er lijken meer van dergelijke gentherapieën in de maak te zijn. Lees verder →

Embryoachtige structuren gekweekt plus baarmoederweefsel

Geplaatst op door
Beantwoorden
Gastrulatie

De gastrula is een vroege embryofase (afb: WikiMedia Commons)

Om ethische redenen is min of meer afgesproken dat onderzoekers niet verder gaan dan een embryo van 14 dagen. Dat betekent dat een belangrijke fase in de ontwikkeling van een (menselijk) embryo niet bestudeerd kan worden, de gastrulatie (die vindt 17 tot 21 dagen na de bevruchting plaats). Uitgaand van stamcellen (en dus niet van ei- en zaadcellen) zijn wel gastrula-achtige structuren gekweekt, maar zonder buitenembryonaal weefsel de vruchtzak en dooierzak. Nu zouden onderzoekers daar wel in geslaagd zijn. Lees verder →

Mogelijk dat basebewerking werkt tegen sikkelcelanemie

Geplaatst op door
Beantwoorden
Hemoglobine

Structuur van hemoglobine (afb: WikiMedia Commons)

Het lijkt er op dat de basebewerking van het DNA van sikkelcelanemie– en beta-thalassemie-patiënten een manier zou kunnen worden om die ziekte succesvol te bestrijden. Het bleek dat de toepassing van die techniek die zich bepaalt op het vervangen van een enkele DNA-base de hemoglobine-expressie van foetuscellen verkregen uit cellen van die patiënten verhoogde. Dat zou een gunstiger resultaat hebben opgeleverd dan het gebruik van de genschaar Cas9 om het genoom te bewerken in menselijke bloedstamcellen. Lees verder →

Lossen ‘synthetische’ embryo’s ethische problemen op?

Geplaatst op door
Beantwoorden

Een blastocyste (of blastula) en een gastrula (bij de mens ongeveer 14 dagen na bevruchting (afb: WikiMedia Commons

Nadat het vorig jaar al met muiscellen was gelukt meldden Chinese onderzoekers in april dat ze er in geslaagd waren embryo’s van apen te hebben gekweekt uitgaande van stamcellen (en dus niet van geslachtscellen), die vervolgens als bij reageerbuisbevruchting werden ingebracht in baarmoeders van soortgenoten.
Wetenschappers noemen die embryo’s ‘syntehtische’ embryo’s of ‘embryomodellen’ en sommige van hen denken met die methode ethische problemen rond het experimenteren met menselijke embryo’s te hebben opgelost. Hoewel die ‘synthetische’ embryo’s zich nog niet verder ontwikkeld hebben tot de blastocyste– of gastrulatiefase (en dan spontaan de pijp aan Maarten geven), zou het in theorie mogelijk zijn dat die embryomodellen zich ontwikkelen tot een volgroeid wezen.

Dat doet ethici ernstig twijfelen: iets dat alle kenmerken heeft van een menselijke embryo is ook een menselijk embryo, vinden die. Nu komen uit de VS berichten dat er ook embryomodellen van menselijke cellen zijn gekweekt. Lees verder →