Mogelijk dat basebewerking werkt tegen sikkelcelanemie

Hemoglobine

Structuur van hemoglobine (afb: WikiMedia Commons)

Het lijkt er op dat de basebewerking van het DNA van sikkelcelanemie– en beta-thalassemie-patiënten een manier zou kunnen worden om die ziekte succesvol te bestrijden. Het bleek dat de toepassing van die techniek die zich bepaalt op het vervangen van een enkele DNA-base de hemoglobine-expressie van foetuscellen verkregen uit cellen van die patiënten verhoogde. Dat zou een gunstiger resultaat hebben opgeleverd dan het gebruik van de genschaar Cas9 om het genoom te bewerken in menselijke bloedstamcellen. Lees verder

Lossen ‘synthetische’ embryo’s ethische problemen op?

Een blastocyste (of blastula) en een gastrula (bij de mens ongeveer 14 dagen na bevruchting (afb: WikiMedia Commons

Nadat het vorig jaar al met muiscellen was gelukt meldden Chinese onderzoekers in april dat ze er in geslaagd waren embryo’s van apen te hebben gekweekt uitgaande van stamcellen (en dus niet van geslachtscellen), die vervolgens als bij reageerbuisbevruchting werden ingebracht in baarmoeders van soortgenoten.
Wetenschappers noemen die embryo’s ‘syntehtische’ embryo’s of ‘embryomodellen’ en sommige van hen denken met die methode ethische problemen rond het experimenteren met menselijke embryo’s te hebben opgelost. Hoewel die ‘synthetische’ embryo’s zich nog niet verder ontwikkeld hebben tot de blastocyste– of gastrulatiefase (en dan spontaan de pijp aan Maarten geven), zou het in theorie mogelijk zijn dat die embryomodellen zich ontwikkelen tot een volgroeid wezen.

Dat doet ethici ernstig twijfelen: iets dat alle kenmerken heeft van een menselijke embryo is ook een menselijk embryo, vinden die. Nu komen uit de VS berichten dat er ook embryomodellen van menselijke cellen zijn gekweekt. Lees verder

Simpele weg naar kweken echtere orgaantjes (?)

Orgaantje in kubus

In het kubusje (l) krijg je een orgaantje met verschillende celtypes (r) (afb: Masaya Magiwara et. al)

Over de hele wereld proberen onderzoekers in het lab organen te kweken, vaak uitgaand van pluripotente stamcellen die zijn ‘gewonnen’ uit, onder meer, huidcellen. Daaruit ontstaan minuscule ‘orgaantjes’ die wel wat weg hebben van het echte werk maar daar toch uiteindelijk verre van blijven, zeker als het doel is die te kweken voor implantatie ter vervanging van kapotte organen. Nu stellen onderzoekers rond Masaya Hagiwari van het befaamde RIKEN in Japan een methode met hydrogel en simpele pipet te hebben ontwikkeld die een stap in de goede richting zou betekenen. Lees verder

Worden genbehandelingen zelfs te duur voor rijke landen?

A

Crispr Therapeutics

Schermafdruk Crispr Therapeutics (afb: crisprtx.com)

Al jaren achtereen wordt de de ‘genschaartechnologie’ die gebruikt maakt van de CRISPR-methode als (bijna perfect) middel gezien om genetische ziektes te helen. Nu schijnt in een klinische proef in de VS de methode met succes te zijn gebruikt tegen sikkelcelanemie, een ziekte waarbij de rode bloedlichaampjes worden misvormd tot sikkels, en tegen een vorm van thalassemie. Beide ziektes leiden tot problemen met de zuurstofvoorziening. De CRISPR-behandeling wordt daarbij toegepast in combinatie met een stevige chemokuur. Bovendien is zo’n behandeling schreeuwend duur. Zijn dat kinderziektes van een veelbelovende behandelingsmethode? Lees verder

Dwarslaesie te repareren (bij ratten)(?)

Herstel zenuwbeschading rat (?)

Het herstel van de zenuwbeschadiging aan de voorpoot van de rat schijnt maar tijdelijk te werken (afb: Amy Rochford et. al)

Al vele tientallen jaren zijn onderzoekers op zoek naar een methode om een breuk van de zenuwbanen in het centrale zenuwstelsel te repareren, maar ondanks allerlei hoopvolle onderzoeksresultaten schijnt dat nog steeds niet (goed) gelukt te zijn. Beschadiging van het centrale zenuwstelsel kan door een dwarslaesie leiden tot verlamming. Onderzoekers zouden nu met een combinatie van stamcellen en zachte elektroden bij ratten goede resultaten hebben behaald. Lees verder

Stamcellen hebben een mooi systeem om niet te verouderen

Afvalverwerking bloedstamcellen

Bloedstamcellen verzamelen hun eiwitafval in aggresomen (groen) als appeltje voor de dorst. Gewone cellen gebruiken daar de veel snellere proteasomen voor (afb: Signer et. al)

We hebben overal in ons lijf min of meer gespecialiseerde stamcellen die zich kunnen omvormen tot gespecialiseerde cellen als een vorm van onderhoud van het organisme (ons lijf). Om veroudering tegen te gaan moeten die stamcellen voortdurend de troep (misvormde eiwitten) opruimen en daar schijnen bloedstamcellen een opmerkelijke oplossing voor te hebben, anders dan gewone cellen dat doen. Wellicht dat die ontdekking is kan betekenen voor het gezond houden van andere stamcellen en wellicht ook neuronen. Lees verder

Japanse onderzoekers maken van cel van mannetjesmuis een eicel

Katsuhiko Hayashi

Katsuhiko Hayashi (afb: univ. van Osaka)

Katsuhiko Hayashi van de universiteit van Osaka vertelde tijdens een bijeenkomst in het Crickinstituut in Londen dat hij er in is geslaagde uitgaande van huidcellen van de staart van mannelijke muizen eicellen te hebben gemaakt. Die eicellen bleken volledig functioneel (dat wil zeggen dat ze zich, bevrucht, tot embryo’s ontwikkelden. Het nageslacht zou ook vruichtbaar zijn. Wat Hayashi et. al. hiermee voor hebben is (mij) onbekend, maar hij heeft het over kinderen van gelijkgeslachtelijke relaties. Vooralsnog lijkt dat niet mogelijk zonder een (uiteraard) vrouwelijke baarmoeder.

Lees verder

Het lijkt mogelijk extra hersencellen te ‘fokken’

Nieuwe hersencellen

In de getande winding in de hippocampus werden nieuwe neuronen aangemaakt (rood). De hersenstamcellen zouden de groen gemerkte cellen zijn (afb: Knoblochlab)

Al tientallen jaren wordt er gestreden over de vraag of er nog nieuwe hersencellen (neuronen) ontstaan na de geboorte. Nu schijnt de mening te overheersen dat dat wel degelijk kan gebeuren in bepaalde delen van de hersens. Het lijkt er op dat onderzoekers in Zwitserland een truc hebben gevonden om in de getande winding in de hippocampus van de hersentjes van muisjes slapende hersenstamcellen uit hun inactieve toestand te halen. Meteen speculeren de onderzoekers al over de rol die deze ’truc’ zou kunnen spelen bij de behandeling van hersenziektes zoals Alzheimer of Parkinson, waarbij hersencellenafsterven. Lees verder

Menselijke kweekbreintjes integreren zich met rattenhersens

Geîmplanteerd orgaantje menselijke hersen in rattenhersens

Het geîmplanteerde orgaantje van menselijke hersencellen in rattenhersens bleek door ook te groeien (afb: Cell-artikel)

Kweekorgaantjes van menselijke hersencellen verweefden zich na transplantatie met de hersens van ratten. De ingeplante orgaantjes groeiden daar en reageerden op lichtimpulsen. De onderzoekers rond hersenchirurg Han-Chiao (Isaac) Chen van de universiteit van Pennsylvania speculeren al dat implantaten van kweekhersentjes de schadelijke gevolgen voor de hersens door, onder meer, een beroerte teniet zouden kunnen doen. Lees verder

Hersenstamcellen oudere muisjes zouden kunnen worden ‘geactiveerd’

Bestemming hersenstamcellen en de rol van mitochondriën daarbij

Hersenstamcellen (rood de kern, groen de mitochondriën) na deling. Cellen met gefragmenteerde mitochondriën (boven) ontwikkelen zich tot diverse soorten hersencellen terwijl de cellen met buisvormige mitochondriën (onder) hersenstamcellen bleven (afb: Ryohei Iwata)

Hersenstamcellen kunnen cellen van het centraal zenuwstelsel genereren, zoals neuronen, astrocyten en oligodendrocyten, zo stelt het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde in 2011, maar heel lang is gedacht dat wij mensen het moeten doen met de hersencellen die we bij geboorte hebben gekregen. Nog steeds is die strijd niet beslist, maar nu lijkt toch mening de overhand te krijgen dat in een deel van de hersens wel degelijk gedurende ons leven nieuwe hersencellen ontstaan uit hersenstamcellen. Onderzoeksters in Duitsland rond Ana Martin-Villalba van het het Duitse kankeronderzoekscentrum DKFZ en Anna Marciniak-Czochra van de universiteit van Heidelberg vogelden uit dat de hersenstamcellen ons leven lang worden ‘aangestuurd’ door interferonen, althans bij muisjes, maar die kunnen bij oudere diertjes een last worden. Lees verder