Uitschakelen Slc2a4-gen houdt hersenstamcellen muisjes jong

De subventriculaire zone

De (sub)ventriculaire zone (SVZ blauw en VZ rood) (afb: WikiMedia Commons)

Langs is er discussie geweest of hersencellen bij mensen nieuw kunnen worden aangemaakt, maar nu lijkt haast wel zeker dat de in de hippocampus, verantwoordelijk voor leervermogen en geheugen, dat wel degelijk gebeurt. Wel is duidelijk dat dat vermogen met de jaren vermindert, zelfs bij muisjes (die hooguit een paar jaar leven). Nu hebben onderzoeksters rond Maura Bodrini van de Columbia-universiteit in New York aangetoond dat als het Slc2a4-gen wordt uitgeschakeld, het vermogen van hersenstamcellen die te maken hebben met het reukvermogen die reukcellen weer aanmaken als jonge diertjes. Lees verder

Stercellen worden soms hersenstamcellen (bij muisjes)

MethSCAn

Voor de goede verstaander: een overzicht wat er et MethSCAn allemaal mogelijk is (afb: Ana Martin-Villalba et al./Nature)

Hersenstamcellen verschillen nauwelijks van de normale astrocyten (stercellen). Hoe kunnen bijna identieke cellen zulke verschillende functies vervullen? Onder bepaalde omstandigheden zouden die stercellen zich kunnen omvormen, ontdekten onderzoeksters van het Duitse kankercentrum (DKFZ) en de uni van Heidelberg bij muisjes. Lees verder

Is Alzheimer in een vroeg stadium te genezen?

Anticaline H1GA

De hyperactiviteit van hersencellen van Alzheimer nam af na inspuiting met anticaline H1GA in hun hippocampus (afb: Benedikt Zott et al./Nature Communications)

Het is altijd gevaarlijk om al te optimistische berichten te verspreiden rond tot nu toe ongeneesbare ziektes. Alzheimer is daar een van. Nu denken onderzoekers van de technische universiteit München (TUM) een eiwit gesynthetiseerd te hebben, anticaline H1GA gedoopt, dat de kwalijke gevolgen van beta-amyloïdeophopingen zou neutraliseren en daarmee de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer in een vroeg stadium zou stoppen of zelfs ongedaan maken.
Voorlopig is de methode alleen nog maar op celkweken en bij proefdieren (muisjes) toegepast en de onderzoekers waarschuwen dat, als het al zover komt, het nog wel even zal duren voordat deze aanpak in de klinische praktijk kan worden toegepast. Lees verder

Komt er een gentherapie voor frontotemporale dementie?

KopFrontotemporale dementie is een van de vormen van dementie. In een deel (5% tot 12%) van de gevallen zou die hersenziekte worden veroorzaakt door een achteruitgang in de aanmaak van progranuline veroorzaakt. De onderzoeksters spoten muisje met een tekort aan dat eiwit in met een onschadelijk gemaakt virus met het progranuline-gen in haarzijn erfgoed.  Daardoor verdwenen de dementieverschijnselen bij de muisjes voor een groot deel.
Lees verder

Kunnen astrocyten en plexin-B1 Alzheimer temmen?

Alzheimer de plaques en plexin-B1

Als er plaques ontstaan wordt de aanmaakt van plexin-B1 (PLXNB1) in reactieve astrocyten verhoogd (afb: Bin Zhang/Mount Sinai)

Onderzoekers van het Mount Sinaiziekenhuis zouden een manier ontdekt hebben om zogeheten reactieve astrocyten aan te zetten om de beta-amyloïdeplaques te verwijderen die ontstaan bij Alzheimerpatiënten. Daarbij speelt het eiwit plexin-B1 (PLXNB1) een belangrijke rol. Of dat ook betekent of er een geneeswijze voor Alzheimer ontdekt is, is nog maar zeer de vraag, maar de het uitgegeven persbericht spreekt van ‘baanbrekend onderzoek’. Amerikanen praten graag in superlatieven. Lees verder

‘Gespiegeld’ RNA lijkt werkzaam tegen hersentumor

Glioombehandeling met L-RNA

Stukje glioomweefsel waar CXCL-12 geel is gekleurd en de nieuwe bloedvaten rood. Bij deze patiënt zou de nieuwe behandeling aanslaan, stellen de onderzoekers (afb: universiteitskliniek Bonn)

Onderzoekers schijnen bij een kleine groep patiënten met een hersentumor (glioom) goede resultaten bereikt te hebben met gespiegelde RNA-moleculen, die de aanmaak van het eiwit CXCL-12 blokkeert. Dat eiwit helpt bij de vorming van nieuwe bloedvaten die de immer hongerige woekercellen nodig hebben. Overigens is daarvoor wel nodig dat de tumor eerst bestraald wordt.
Lees verder

Een gepersonifiëerd RNA-vaccin werkt snel tegen hersenkanker

Gepersonifiëerde RNA-vaccins tegen glioom,

De (gepersonifiëerde) RNA-vaccins zouden het afweersysteem snel activeren (afb: Elias Sayour et. al/Cell)

In een proef met vier patiënten hebben onderzoekers met een op de persoon afgestemd RNA-vaccin het afweersysteem zo ‘omgebouwd’ dat het een hersentumor (glioom) agressief aanviel. Die (bescheiden) klinische proef had dezelfde uitkomst als een proef met tien honden met hersentumoren (uiteraard met toestemming van de eigenaars). Dat is een eerste aanwijzing dat glioom, een zeer dodelijke vorm van hersenkanker, wellicht te genezen is, maar of dat werkelijk zo is zal nog in een groter opgezette klinische proef moeten worden bewezen.
Lees verder

Is bioelektrisch programmeren van cellen het nieuwe CRISPR?

Michael Levin

Michael Levin (afb: Tuftsuniversiteit)

Salamanders en hagedissen zijn in staat volledig nieuwe lichaamsdelen te laten aangroeien. Vooral de axolotl schijnt in dit opzicht een geweldenaar te zijn, maar ook sommige zoogdieren zijn vrij ‘handig’ in het herstel van onderdelen. Zo groeien bij herten geweien weer aan als ze die hebben afgeworpen. De mens is wat dat betreft maar armzalig uitgerust. In sommige lichaamsdelen, zoals het centrale zenuwstelsel, worden beschadigingen niet eens hersteld maar vervangen door, functioneel onnut, bindweefsel. Voor veel biologen een intrigerend onderzoeksgebied. Zoiets moet met mensen toch ook mogelijk zijn? Lees verder

Een badje waarin hersenstamcellen zich prettig voelen

hersenstamcelbadje

Hersenstamcelbadje waarvan lading en toegevoegde groeifactor FGF2 bepalen welke hersencellen er ontstaan (NPSC=hersenstamcellen, astrocyten zijn een vorm van gliacellen) (afb: Kristine Glotzbach et. el/ACS)

Onderzoekersters hebben een badje gevonden waar hersenstamcellen zich prettig in voelen en dat aanmaak van nieuwe hersencellen zou kunnen bevorderen. Zenuwcellen in het centrale zenuwstelsel herstellen nauwelijks doordat zich bij beschadiging met vloeistof gevulde holtes en bindweefsel vormen die herstel tegengaan. Het idee is die holtes op te vullen met een ‘badje’ waarin hersenstamcellen zich optimaal voelen. Het ‘badje’ bestaat uit positief geladen hydrogels met wat toevoegingen. Lees verder

Hebben we onze snelle hersens aan virussen te danken?

Hersencel

De uitlopers (dendrieten en axonen) zorgen voor het elektrische contact met andere zenuwcellen (afb: Wikicommons)

Menigeen zal zich ergens tijdens de coronacrisis hebben afgevraagd  wat nou toch in godsnaam het nut is van virussen. Dan bedoelen meestal wat wij mensen aan zoiets hebben. Nu lijkt het er op dat retrovirussen de bron zouden zijn van een retrotrasposon dat wezenlijk is voor de productie van myeline, een eiwit dat weer van groot belang is is voor ons centrale zenuwstelsel. Met enige overdrijving zou je kunnen zeggen dat die virussen ons mensen hersens hebben bezorgd evenals andere gewervelden. Lees verder