Nieuwe organellen kunnen ‘spannende’ eiwitten aanmaken

Eiwitproductie

Via boodschapper-RNA worden stukjes DNA in het ribosoom omgezet in eiwitten (afb.: vib.be)

Onderzoekers van, onder meer, de Johannes Gutenberg-universiteit in Mainz hebben heel platte ‘cellichaampjes’ gemaakt die nieuwe functies aan een cel kunnen toevoegen, door, onder meer, speciale eiwitten aan te maken. In wetenschappelijke termen heet dat het scheiden van de translatie (aanmaak van eiwitten) in eukaryote cellen. Lees verder

Het lijkt er op dat de hersens anders werken dan we denken

hersenfuncties

Het beeld dat scherp begrensde hersendelen bepaalde taken uitvoeren staat op omvallen

Met dat deel van de hersens ‘zien’ we, daar slaan we onze herinneringen op en dat deel wordt gebruikt voor het redeneren. Wetenschappers hebben bepaalde al of niet onderbouwde ideeën hoe de hersens werken, maar of dat ook werkelijk zo is, is maar zeer de vraag. Hersens zijn veel flexibeler dan we denken. Langzaam ontwikkelen zich nieuwe theorieën over dit machtige orgaan dat ons leven beheerst.
Lees verder

‘Schakelbare’ antilichamen als kankertherapie

Afweercellen vallen kankercel aan

Afweercellen vallen kankercel aan

Antilichamen zijn belangrijke eiwitten in de strijd tegen ziektes. Normaal maakt het lichaam die stoffen aan, maar je kan ook antistoffen maken en die toedienen. Zoals met alles dat vreemd is maakt het lichaam ook met die antilichamen korte metten. Dan lijkt een ‘dekmantel’ van eiwitten een goede afscherming. Dat eiwit wordt dan afgebroken door enzymen die kenmerkend zijn voor, in dit geval, bepaalde kankercellen en zo kan het afweersysteem die foute cellen aanvatten, is het idee. Duitse onderzoekers hebben die ’truc’ al met succes toegepast op celkweken van verschillende typen kanker, maar er is nog een lange weg te gaan. Lees verder

PEG10 zorgt voor veilige en gerichte afgifte RNA een cellen

Eiwitproductie

Via boodschapper-RNA worden stukjes DNA in het ribosoom omgezet in eiwitten (afb.: vib.be)

De boodschapper-RNA-therapie heeft de volle aandacht gekregen in de race om coronavaccins te ontwikkelen, maar dat betekent niet dat b-RNA-techniek een gelopen race is. Om dat grote RNA-molecuul in alle cellen te krijgen is nog niet eenvoudig aangezien het lichaam gewend is rondzwervend afval op te ruimen. In het geval van RNA zorgen daar de nucleases voor. Dus moet RNA verpakt worden om ‘onzichtbaar’ te worden. Onderzoekers hebben nu een (mensen)eiwit gebruikt om er voor te zorgen dat het b-RNA onbeschadigd in cellen terechtkomt en alleen in vooraf bepaalde cellen. Lees verder

Aangeboren Alzheimer te genezen met genoombewerking?

bloed/hersenbarrière

Bloed/hersenbarrière (afb: WikiMedia Commons)

Bij een klein deel van de Alzheimer-patiënten is die ziekte erfelijk bepaald. Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Hongkong denken een manier gevonden hebben die genetische afwijking te restaureren. Bij muisjes met aangeboren Alzheimer schijnt de genoombewerking gelukt te zijn. Lees verder

Taaislijmziekte genezen met CRISPR-methode (in petrischaaltje)

Priembewerking DNA

De priembewerking van DNA in ‘vogelvlucht’. Er zou, onder meer, een extra gids-RNA zijn gebruikt om ervoor te zorgen dat alleen het beoogde stukje DNA wordt vervangen  (afb: Hubrechtsinstituut)

Onderzoekers rond Hans Clevers van het Hubrechtinstituut in Utrecht hebben met behulp van de CRISPR-methode de taalslijmziekte (een, recessief, erfelijke ziekte) genezen door de foute mutaties in het DNA te vervangen door een gezonde code. Het ging hier overigens om een proef in petrischaaltjes en niet met echte patiënten, maar het lijkt een veelbelovende ontwikkelingen voor lijders aan die aandoening. Lees verder

‘Dood’ hartweefsel weer tot ‘leven’ gewekt (?)

'Dood' hartweefsel klopt weer

De proefopzet (afb: Erasmus MC)

Onderzoekers van het Erasmus MC rond Yannick Taverne is het gelukt om stukjes menselijk hartweefsel in het laboratorium meerdere maanden in leven houden en ‘dood’ hartweefsel via elektrische prikkels weer te laten kloppen. Dat zou voor het eerst zijn. Die techniek zou de mogelijkheid bieden om in de toekomst patiëntspecifieke behandelingen te testen en bijvoorbeeld vroege afstoting van een donorhart te voorspellen, stelt het Erasmus MC. Ik stel me zo voor dat die techniek meer mogelijkheden moet hebben. Lees verder

Een mensengen toevoegen aan DNA plant vergroot de opbrengst

Krachtrijst

Met FTO meer rijst (afb: Qiong Yu et. al.)

Er schijnt bij mensen een gen te zijn, althans een variant daarvan, dat een rol speelt bij vetzucht (zwaarlijvigheid, ook wel vergoelijkend obesitats genoemd). Als je dat gen toevoegt aan voedingsgewassen zoals rijst of aardappelen, dan blijken die planten meer opbrengst op te leveren.
Lees verder

Veranderd gids-RNA vat RNA om genen effectiever te deactiveren

Cas13

RNA-bewerker Cas13. Ook bij bewerking RNA wordt een gids-RNA gebruikt om de RNA-schaar naar de juiste plaats te dirigeren (afb: zlab.bio)

Iedereen, ook deze leek, riep blij dat met de CRISPR-methode er een prima instrument was gekomen om fouten op het genoom te herstellen. Dat bleek toch een beetje tegen te vallen en gaandeweg zijn er steeds meer methodes ontwikkeld om die methode nog te verbeteren. Onderzoekers hebben nu een chemisch veranderd gids-RNA ontwikkeld, dat de genschaar naar de goede plek op het genoom moet leiden, dat niet het DNA aanpakt om genen uit te schakelen maar het RNA om dat te bewerken en/of uit te schakelen in mensencellen. Daarmee zou de effectiviteit van gids-RNA met een factor twee tot vijf zijn verbeterd. De nieuwe methode werkt ook twee maal langer de de bestaande CRISPR-methodes. Lees verder

Gendruk bij malariamuggen lijkt hanteerbaar te zijn

Anopheles Gambiae

Anopheles gambiae-mug (afb: WikiMedia Commons)

Gendruk is een techniek om het genoom van (meestal) plaagorganismen zo te veranderen dat hele populaties uiteindelijk het loodje leggen, waarmee ziektes als malaria kunnen worden bestreden. Bij malaria wordt de ziekteverwekker, de parasiet Plasmodium, overgebracht door stekende muggen. Probleem met gendruk is dat die moeilijk in de hand te houden zou zijn. Nu zouden onderzoekers hebben aangetoond dat de techniek wel degelijk te hanteren/controleren zou zijn en binnen een jaar kan leiden tot ineenstorting van een muggenpopulatie. Lees verder