CAR-T-cellen leveren ‘medicijnen’ aan kankercellen

SEAKER-technologie

De CAR-T-cellen  (paars) in de SEAKER-technologie maken een knipenzym aan (groen) dat het ‘masker’ (rood) van het gif (blauw) knipt (afb: SKI)

We hebben het in dit blog al vaker gehad over de immuuntherapie CAR-T (CAR staat voor chimere antigeenreceptor en de T is van T-cel, een bepaald soort afweercel). Die techniek werkt vrij goed tegen bloedkankers en er worden manier ontwikkeld om CART-T ook tegen andere kankersoorten effectiever te maken. Nu schijnen onderzoekers CAR-T-cellen (T-cellen die reageren op een voor kankercellen kenmerkende receptor) te hebben gebrouwen die zelf medicijnen/gif aanmaken.
Bij de CAR-T-therapie worden eigen T-cellen van de patiënt genetisch zo veranderd dat ze op bepaalde receptoren reageren en aan het werk gaan. Nu hebben onderzoekers van Sloan Kettering-kankerinstituut (SKI) die CAR-T-cellen zo ‘geprogrammeerd’ dat ze bepaalde medicijnen kunnen aanmaken.

‘Normale’ CAR-T-cellen zijn zo gedresseerd dat ze geactiveerd worden door die specifieke receptoren op (kanker)cellen, maar het is niet vreemd als die kankercellen stoppen met het aanmaken van die receptor (een eiwit op het celmembraan). Dan werkt de truc niet meer. Bovendien raken de CAR-T-cellen ‘vermoeid’. Tegen vaste kankers zoals long- of borstkanker werkt die techniek ook minder goed.
De SKI-onderzoekers denken die problemen te omzeilen met CAR-T-cellen die medicijnen kunnen aanmaken (of eigenlijk voor de cel dodelijke bestanddelen). Daardoor worden kankercellen gedood, maar ook de nabijgelegen cellen (in de hoop dat dat ook kankercellen zijn; as). Dat doen die speciale medicinale CAR-T-cellen ook als ze vermoeid raken.
“We noemen ze SEAKER-cellen”, zegt David Scheinberg.”Dat staat voor synthetische enzymatische dodercellen (maar dan in het Engels; as). Die combineren hun doelgerichtheid met de mogelijkheid plaatselijk een sterk antikankermiddel te produceren.”

AMS

Dat gif wordt aangeduid met AMS en is eerder al ontdekt door Scheinbergs collega Derek Tan. Dat gif is zo krachtig dat het niet direct in het bloed kan worden ingespoten. Het blijkt echter bij muisjes toch effectief kankercellen te kunnen doden. Daarvoor is een truc gebruikt. Die techniek is nog niet op mensen uitgeprobeerd.

Het idee om CAR-T-cellen andere stoffen te laten afleveren is niet splinternieuw. Er zijn groepen aan het experimenteren met antilichamen en cytokines, maar CAR-T-cellen zelf een gif te laten produceren is een stuk lastiger (want giftig). Tan: “Normaal maken mensencellen dit soort verbindingen niet aan.”
Om daar een mouw aan te passen koppelden de onderzoekers het gif aan een verbinding die zijn functie maskeert. Vervolgens gaven ze de CAR-T-cellen de code voor een enzym mee om dat ‘masker’ er vanaf te knippen (is dat dan ook niet giftig voor de CAR-T-cellen? as). Tan: “Anders dan van kleine medicinale verbindingen zijn cellen goed in het aanmaken van enzymen, dus dan doen die CAR-T-cellen dan ook.” Als de inactieve versie van het gif in de bloedbaan wordt ingespoten dan komt dat op een gegeven moment in of nabij tumoren CAR-T-cellen tegen. Die fungeren als een schaar waardoor het heftige gif vrijkomt in de buurt van kankercellen (het inactieve gif wordt dus apart ingespoten).

De aanpak is uitgeprobeerd op celkweken en op muisjes met kankercellen. In beide gevallen werkten de SEAKER-cellen beter dan ‘normale’ CAR-T-cellen en verdelgden alle kankercellen (plus, neem ik aan, nog wat gezonde cellen; as). De onderzoekers experimenteerden met verschillende wat zij promedicijnen noemen en knipenzymen, zodat er sprake is van een ‘platform’.
Tan stelt dat het idee erg gedurfd was en dat dat heeft ‘uitbetaald’. “Het is een van de wildste ideeën waarmee we ooit gewerkt hebben en het is geweldig dat het werkt.” Nu zal die techniek nog op mensen moeten worden beproefd. Daarvoor zijn al afspraken met een bedrijf gemaakt (CoImmune).
Scheinberg denkt dat de techniek ook op andere fronten dan de kankerbestrijding kan worden toegepast. Hij denkt dan, onder meer, aan autoimmuunziektes zoals reuma. Hij verwacht dat de klinische proeven met mensen met kanker over een jaar of twee, drie zullen kunnen plaatsvinden.

Bron: Science Daily

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.