DNA uitlezen van een cel plus de epigenetische toestand

activiteitregulering van genen

Methylering is een van de manieren om de genactiviteit te reguleren

Alle cellen in ons lichaam hebben dezelfde genen, maar de activiteit van de genen (genexpressie) in de diverse celtypen in ons lichaam is niet de zelfde. We praten dan over de epigenetica. Nu lijken onderzoekers een methode ontwikkeld te hebben om drie verschillende vormen van die regulering van genactiviteit tegelijkertijd te bepalen. Lees verder

‘Zachte’ CRISPR zou nauwkeuriger zijn en ‘natuurlijker’

Nickasereparatie

Nickases werken beter bij reparatie van ziekmakende genen dan genschaar Cas9, waarbij een DNA-reaparatiesysteem van de cel het herstelwerk doet (afb: UCSD)

De van bacteriën geleende genoom-bewerkings-techniek CRISPR (eigenlijk een afweersysteem) wordt een grote toekomst toegedicht in het repareren van genetische fouten, maar kampt met nogal wat ‘kinderziektes’ waaronder onbedoelde effecten. Nu zou en groep biologen van de universiteit van Californië in San Diego in de groep van Ethan Bier een ‘zachte’ variant van de CRISPR-methode hebben ontwikkeld die gebruik maakt van nickases en van de natuurlijke DNA-reparatiemethodes, die daardoor ook nauwkeuriger zou zijn. Lees verder

Experimenteren met synthetische genen die cellen hun plaats wijzen

Rattenembryo van 15,5 dagen

Een rattenvrucht van 15,5 dagen (afb: der Spiegel)

Onderzoekers van de universiteit van New York hebben synthetische Hox-genen gemaakt en die ingevoegd in het genoom van stamcellen. Dat zouden ze hebben gedaan om er achter te komen hoe de bij die genen horende Hox-eiwitten het ‘lot’ van de cellen bepalen in een zich ontwikkelend organisme. Hox-eiwitten helpen cellen te leren en te onthouden waar hun plaats is in dat organisme. Lees verder

T-cellen in opleiding in de zwezerik

Zwezerik

In de zwezerik (thymus) leren T-cellen onderscheid te maken tussen eigen en niet-eigen. Op de foto een zwezerik van een mens (afb: WikiMedia Commons)

Het afweersysteem is een prachtig systeem, ik kan het niet vaak genoeg zeggen. Grofweg kun je zeggen dat we een aangeboren afweersysteem hebben en een aangeleerd. Nu blijkt dat T-cellen, de frontstrijders van het afweersysteem, eerst naar school gaan in de zwezerik om daar te leren wat eigen en niet-eigen is, zodat ze niet het eigene aanvallen. Lees verder

Wat meer ontdekt wat tau doet in ziekte van Alzheimer

Signaaloverdracht via synapsen

De signaaloverdracht via synapsen van buurcellen in de hersens (afb: OIST)

Het lijkt er op dat tau-eiwitten, die een nog steeds onopgehelderde rol spelen bij de ziekte van Alzheimer, de communicatie tussen hersencellen kan verstoren, zo stellen onderzoekers van het Japanse onderzoeks-instituut OIST. Ze denken dat het peptide PHDP5 mogelijkheden kan hebben als (genees?)middel tegen Alzheimer.
Lees verder

Onderzoekers ‘maken’ in lab totipotente stamcellen

Een kweek geïnduceerde pluripotente stamcellen

Een kweek geïnduceerde pluripotente stamcellen voor onderzoeksdoeleinden (afb: WikiMedia Commons)

Alleen twee versmolten geslachtscellen (de zygote) en de embryocellen na de eerste celdeling zijn ‘almachtig’ (totipotent). Ze kunnen zich ontwikkelen tot alle cellen die het ontstaan van een nieuw ‘individu’ mogelijk maken. Sedert zo’n vijftien jaar kunnen uit gerijpte cellen ‘veelzijdige’ (pluripotente) stamcellen worden gemaakt. Die kunnen zich ontwikkelen tot alle cellen in een organisme, maar niet tot de zogeheten extraembryonale cellen zoals die in de moederkoek nodig zijn (we hebben het over zoogdieren). Nu hebben onderzoekers van Tsinghuauniversiteit in Peking een manier gevonden om van rijpe cellen totipotente stamcellen te maken. Lees verder

Italiaanse (ex-)stamcelheld Macchiarini veroordeeld

'Superster' en stamcelonderzoeker Paolo Macchiarini

Gevallen ‘superster’ Paolo Macchiarini

Een Zweedse rechtbank heeft Paolo Macchiarini een voorwaardelijke straf gegeven voor het toebrengen van lichamelijk letsel. Hij werd vrijgesproken van andere beschuldigingen zoals zware mishandeling door zijn stamcelbehandelingen bij drie patiënten (uiteindelijk zou hij er acht behandelen), toen de Italiaan verbonden was aan het Karolinska-instituut. Inmiddels het openbaar ministerie in beroep gegaan tegen het vrij algemeen als te mild bestempelde vonnis. Lees verder

De omgekeerde wereld (?): RNA stuurt eiwit en daarmee celgroei

RNA bindt aan ENO1

Zo bindt RNA aan ENO1 en bepaalt zo mede de celgroei en de differentiëring van de cel (afb: EMBL)

Terwijl ze bestudeerden hoe boodschapper-RNA bindt aan het eiwit ENO1 ontdekten onderzoeksters dat, anders dan in de meeste gevallen waarin eiwitten RNA sturen, ook het omgekeerde proces bestaat (ribosturing). Daarmee heeft die RNA-sturing gevolgen voor de celgroei, maar ook voor de differentiëring van stamcellen naar gespecialiseerde cellen zoals levercellen. Het leven (b)lijkt een steeds ingewikkelder proces (te zijn). Lees verder

Methode ontdekt om mutaties in ’troep’-DNA te koppelen aan kanker

Niet-coderend DNA

Niet-coderend DNA is niet bepaald nutteloos

Het lijkt er op dat wat ooit troep-DNA is genoemd niet alleen geen waardeloze rommel is, maar wel degelijk effect heeft op dat deel van DNA dat wel functioneel zou zijn, de genen. Mutaties in dat wat tegenwoordig het niet-coderende deel van DNA wordt genoemd kunnen dan ook invloed hebben op de activiteit van genen en vooral de relatie met ziektes als kanker, maar hoe was een groot vraagteken. Nu schijnen onderzoekers daarover iets meer aan de weet te zijn gekomen en dan preluderen ze maar meteen op nieuwe behandelwijzen, maar dat lijkt me wat al te voorbarig. Lees verder

Hoe de cel van zijn RNA-troep afkomt

RNA-kwaliteitscontrole

Een tipje van de sluier over de RNA-kwaliteitscontrole is nu opgelicht (afb: MSK-instituut)

In een cel is de opbouw van de juiste, vaak ingewikkelde moleculen wezenlijk, maar ook de afbraak van de moleculen die niet aan de standaards voldoen of op een andere manier in het ongerede zijn geraakt of niet meer nodig zijn. Onderzoekers hebben iets meer inzicht gekregen hoe de cel de boel bij RNA-moleculen op orde houdt. Lees verder