Mitochondriën

De mitochondriën zijn de krachtcentrales van de cel. Heel bijzonder is dat ze een eigen DNA(tje) hebben. Het lijkt er op dat dat mitochondriale DNA soms verhuist naar het DNA in de celkern.  Het is onduidelijk hoe dat komt, maar natuurlijk wordt er dan meteen naar de evolutie verwezen en ook maar weer eens naar kanker.
Dat mitochondriale DNA erven de kinderen louter van hun moeder die de eicel levert met mitochondriën. In 2018 werd echter ontdekt dat een deel van het mitochondriale deel van de vader was meegekomen. Dat intrigeerde Patrick Chinnery van de universiteit van Cambridge zo dat hij dat spoor met een paar collega’s eens nader is gaan onderzoeken. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat sommige kinderen stukjes mitochondriaal DNA in hun kern-DNA hadden, waarmee dat anders was dan van hun ouders.
Om dat nieuw ontdekte fenomeen eens wat beter te onderzoeken pakten ze de zaken wat breder aan. Ze doorzochten het DNA van 66 000 mensen op sporen van mitochondriaal DNA die relatief laat in het kern-DNA zijn terechtgekomen. Dat blijkt nog steeds te gebeuren. Chinnery: “Gedacht werd dat dat lang geleden wel gebeurde nog voordat we ons als soort hadden ontwikkeld, maar we hebben ontdekt dat dat niet klopt.”
De onderzoekers ontdekten dat de meesten van ons ongeveer vijf nieuwe inserties dragen en een op de zeven draagt ​​een bijzonder jonge. Meer dan 90% van de 1637 afzonderlijke stukken die werden ontdekt, werden in het kerngenoom ingebracht nadat mensen zich hadden afgesplitst van de apen. Het team schat dat de overdracht van mitochondriale sequenties naar kern-DNA plaatsvindt bij het een op de 4000 mensen.

Evolutie

Hoe die invoeging plaatsvindt is niet bekend. Die zou in de eicellen kunnen gebeuren. Vaak verdwijnen die stukjes mitochondriaal DNA ook weer uit het kern-DNA. Ook doet dat DNA in de kern vaak niet erg veel, maar soms waren er wel degelijk gevolgen van de invoeging.
Dat mitochondriale DNA zou evolutionair van betekenis kunnen zijn, speculeren de onderzoekers. Ook zou er een verband met kanker kunnen zijn. Zo is het mitochondriale DNA relatief vaak in het tumor-DNA te vinden. In sommige gevallen zou de invoeging zelfs voor kanker kunnen hebben gezorgd.

Wellicht dat mitochondriaal DNA ook zaken ten goede keert. Chinnery: “Kern-DNA wordt voortdurend gerepareerd. Misschien dat het mitochondriale DNA als pleister werkt en bij de reparatie helpt.” Duidelijk is alleen dat dit onderzoek nog lang niet voltooid is, want hoe komt dat mitochondriale DNA van de vader soms toch ook bij zijn kinderen terecht (om maar wat te noemen)?

Bron: bdw