B-RNA aanpakken met CRISPR-techniek in embryo’s

RfxCas13d om b-RNA te bewerken

Het RfxCas13d-systeem in beeld gebracht (afb: Stowersinstituut)

De CRISPR-methode heeft inmiddels al een hele naam opgebouwd als bewerker van DNA, maar de laatste tijd wordt ook steeds vaker RNA bewerkt met de CRISPR-methode. Onderzoekers in Spanje en de VS hebben nu bij embryo’s van proefdieren boodschapper-RNA bewerkt. Die methode zou een bruikbaar alternatief zijn voor het bewerken van het embryogenoom als het bijbehorende gen, bijvoorbeeld, wezenlijk is voor de embryo-ontwikkeling. Deze benadering zou ook bruikbaar zijn voor de bewerking van RNA-moleculen die van de moeder afkomstig zijn. Lees verder

RNA draait ook aan de knoppen van onze genen

RNA-bindende eiwitten

De technieken die gebruikt werden om de RNA-bindende eiwtten te karakteriseren (afb: Nature)

Het is al vaker verteld: menselijk DNA heeft zo’n 20 000 genen en de andere 98% zou troep zijn (dacht men ooit). Steeds duidelijker wordt dat dat flauwekul is. In het grootschalige project ENCODE (Encyclopedie voor DNA-elementen) houden honderden onderzoekers zich bezig met het opvullen van de ‘lege’ plekken op het genoom. Zo hebben ze inmiddels vele plekken geïdentificeerd waar bepaalde regeleiwitten, de helpen met het in- of uitschakelen van genen, binden aan het DNA.  Nieuw onderzoek binnen dat project heeft nou andere plaatsen op DNA ‘blootgelegd’ die coderen voor RNA. Die RNA-moleculen coderen niet voor eiwitten (zoals boodschapper-RNA) maar spelen zeer waarschijnlijk een rol in de genexpressie (welke genen zijn actief en in welke mate en welke niet). Lees verder

Onnatuurlijk RNA vergroot eiwitsynthese

b-RNA met zwavel

In de fosfaatgroep is zuurstof (O) vervangen door zwavel (S) (afb: univ. van Nagoya)

Boodschapper-RNA bevat de code voor de productie van eiwitten. Die zouden zelf dus ook al ‘medicijnen’ ingezet kunnen worden, maar die blijken niet efficiënt genoeg. Nu hebben onderzoekers in Japan b-RNA gesynthetiseerd waarbij een zuurstofatomen zijn vervangen door zwavelatomen. Die schijnen wonderwel (?) goed te werken. Lees verder

Repareren fout RNA lijkt erfelijke ziekte te kunnen genezen

Structuur van MeCP2

De structuur van MeCP2

Door boodschapper-RNA voor het eiwit MeCP2 te restaureren lijkt de vrij zeldzame erfelijke ziekte het syndroom van Rett te kunnen worden genezen in muisjes met een soortgelijke ziekte. Dat klinkt me vreemd in de oren want hoe zit het dan met het bijbehorende gen?
Lees verder

Aan/uit-knop gevonden voor bewerking RNA met CRISPR

Cas13

RNA-bewerker Cas13. Ook bij bewerking RNA wordt een gids-RNA  (r) gebruikt om de RNA-schaar naar de juiste plaats te dirigeren (afb: zlab.bio)

Onderzoekers van, onder meer, de Cornelluniversiteit hebben in de heel ordinaire bodembacterie Listeria het eiwit AcrVIA1 gevonden dat als een aan/uit-knop kan dienen voor de CRISPR-bewerking van RNA. Sommige virussen, zoals het roemruchte coronavirus, hebben hun genetische informatie opgeslagen in de vorm van RNA. Die nieuw gevonden ‘knop’ zou, denken de onderzoekers, goede diensten kunnen bewijzen bij de zoektocht naar middelen om het coronavirus onschadelijk te maken. Lees verder

RNA helpt stamcel te differentiëren

Epigenoom

De epigentica bepaalt de aard van de cel (afb: biologielessen.nl)

Embryonale maar ook de ‘synthetische’ pluripotente stamcellen kunnen zich nog ontwikkelen (differentiëren) tot elke type cel van een organisme maar hoe dat gebeurt is eigenlijk nog voornamelijk duister. Nu denken onderzoekers te weten dat RNA-moleculen daarbij een doorslaggevende rol spelen. Zonder RNA differentieert er niks. Volgens Nobelprijswinnaar Thomas Cech is nu eens en vooral vastgesteld dat RNA de belangrijkste regulator van de genactiviteit. “Zonder RNA werkt het systeem niet. Het is cruciaal voor het leven.” Lees verder

Minerale microdeeltjes zouden RNA-therapie efficiënter maken

aflevering bRNA aan cellen

Links de kationische aflevermethode, rechts die met minerale microdeeltjes (afb: Science)

Onderzoekers van de universiteit van Wisconsin-Madison hebben uit dierproeven geconcludeerd dat minerale microdeeltjes het effect van een RNA-techniek verbeteren. Die zou daarmee ook veiliger zijn geworden. Die techniek zou een belofte inhouden om, onder meer, kankers te behandelen. Lees verder

Helpt stercellen omzetten in neuronen tegen Parkinson?

radiële gliavoorlopers

Neuronen en astrocyten worden gevormd uit voorlopercellen. Door de aanmaak van PTB in astrocyten te verstoren vormen die zich om tot neuronen (afb: Nature)

Al jaren wordt er onderzoek gedaan naar Parkinson, maar vooralsnog is uit al dat gegraaf weinig duidelijk geworden. Een geneesmiddel is er nog steeds niet en ook is nog steeds volstrekt onduidelijk hoe de ziekte wordt veroorzaakt. Nu zijn er onderzoekers die voorstellen stercellen (astrocyten) in de hersens om te zetten in neuronen met behulp via gefrummel aan het boodschapper-RNA dat de ‘mal’ bevat voor het eiwit PTB. Lees verder

Moet je je lichaam (kanker)medicijnen laten aanmaken?

Eiwitproductie

Via boodschapper-RNA worden stukjes DNA in het ribosoom omgezet in eiwitten (afb.: vib.be)

Het is niet elke dag bal, maar toch vrij vaak komen onderzoekers met het ei van Columbus als het gaat om het genezen van kanker. Dat is al tientallen jaren zo. Veel onderzoek is gericht om het opnieuw activeren van het eigen afweersysteem, maar onderzoekers in Noorwegen denken dat het nuttig zou kunnen zijn als het lichaam zelf kankermedicijnen zou aanmaken, waarbij ze het vooral hebben gemunt op tripelnegatieve borstkanker. Dat zou mogelijk zijn via de boodschapper-RNA-therapie, die trouwens ook bij andere ziektes zou zijn te gebruiken. De vraag is of dat de oplossing is. Lees verder

CRISPR gebruikt om de ‘nieuwe’ vijand te herkennen: het virus

De snelle en betrouwbare herkenning van een onbekend virus is nogal belangrijk. Met de CRISPR-technologie zouden het erfgoed van virussen kunnen worden bepaald en daarmee dus ook het DNA of RNA van een bepaald virus. Cheri Ackermanen mede onderzoeksters hebben het bestaande detectiesysteem SHERLOCK wat uitgebreid en er CARMEN van gemaakt. Met Carmen, CRISPR en Cas-13 kunnen tientallen virussen tegelijk worden bepaald/gedetecteerd. Lees verder