CRISPR als bouwpakket verkocht

CRISPR en de lussen van DNA

De CRISPR/Cas9-schaar

In De Standaard staat een leuk verhaal van Hilde Van den Eynde. Deze journaliste had een bestelling gedaan bij het Amerikaanse bedrijfje The Odin, opgericht door oud-Nasa-wetenschapper Josiah Zayner, dat CRISPR-doehetzelfpakketten levert voor 200 dollar. Daarmee kun je, onschadelijke, Escherichia coli-bacteriën (darmbacteriën) ongevoelig maken voor twee antibiotica (kanamycine en streptomycine) door via de CRISPR-methode (compleet met gids-RNA) een stuk uit een gen te knippen en dat te vervangen door een andere sequentie. Resultaat: de genetische aangepaste E. coli’s bleken inderdaad op een voedingsbodem met kanmycine en streptomycine in leven te blijven. Maar… Lees verder

Onderzoekers ontwikkelen ‘chemische’ DNA-microscoop

DNA-microscoop

Zo ziet een plaatsje van de DNA-microscoop er uit (afb: Joshua Weinstein et. al.)

Onderzoekers van het befaamde MIT in Cambridge (VS) hebben een ‘microscoop’ ontwikkeld waarbij niet met straling wordt gewerkt, maar met de chemische eigenschappen van biomoleculen. Met die DNA-‘microscoop’ kunnen ze cellen ‘met andere ogen’ bekijken. Lees verder

Weer een theorie over hoe leven ontstaan is (?)

DNA-wenteltrap

Een stukje DNA (afb: LUM)

Al lange tijd vragen wetenschappers zich af hoe leven zich op aarde heeft ontwikkeld. Als je kijkt naar de complexiteit in een cel (de bouwstenen van organismen) dan lijkt het welhaast onmogelijk dat dat hele ingewikkelde systeem ‘per ongeluk’ is ontstaan. Daarvoor zou de 4,5 miljard jaar die de aarde bestaat nog veel te kort voor zijn. Onderzoekers stellen nu dat er een relatief eenvoudig pad bestaat naar die ingewikkelde machinerie die we leven noemen. DNA zou zelfs al mogelijk zijn geweest op een vroege aarde en tegelijkertijd zijn ontstaan als RNA, speculeren ze onder aanvoering van Oliver Trapp van de Ludwig-Maximilianuniversiteit in München. Lees verder

Ontwikkeling leven op aarde blijkt anders dan gedacht

Choanocyt

De doorsnee van een choanocyt (afb: univ. van Queensland)

Hoe leven is ontstaan is nog steeds onderhevig aan driftige speculatie. Eigenlijk komt het er op neer dat men (= de betrokken wetenschappers) het niet weet. Ook de ideeën hoe meercellige organismen zoals planten en dieren ontstonden lijken voor herziening vatbaar. Onderzoekers van de universiteit van Queensland (Aus) denken dat de cellen van de eerste meercelligen een stuk ingewikkelder waren dan tot nu toe is aangenomen. Lees verder

A-bloed omgezet in 0-bloed door bacterie-enzymen

Van bloedgroephkenmerken ontdane rode bloedcellen

De van bloedgroepkenmerken ontdane rode bloedlichaampjes (rechts) zouden breed inzetbaar moeten zijn (afb: Ashley Toye, univ. van Bristol)

Op een gemiddelde dag gaat er in de VS zo’n 16 500 liter bloed door. Welk bloed geschikt is voor transfusie wordt bepaald door je bloedgroep: A, B, AB of 0. Iedereen kan zonder problemen 0-bloed ontvangen, maar andere combinaties gaan mis (leiden tot klonteringen). Onderzoekers die darmbacteriën inventariseerden ontdekten beestjes die enzymen aanmaken om van A-bloed 0-bloed te maken. Dat zou een bloedprobleem oplossen. Overigens blijken onderzoekers van de universiteit van Bristol al eerder een oplossing te hebben gevonden, waarbij ze de bloedcellen met behulp van de CRISPR-methode van hun bloedgroep bepalende antigenen ontdeden. Lees verder

DNA-tests steeds meer binnen bereik gezondheidszorg

Mensengenoomproject

Het logo van het mensengenoomproject (afb: WikiMedia Commons)

Het mensengenoomproject dat in 2003 werd afgerond kostte nog een paar miljard dollar. Sindsdien is er veel veranderd en het zal niet meer lang duren voordat DNA-tests zullen gaan behoren tot het gewone diagnoseinstrumentarium in de gezondheidszorg, mede ook door een recent ontwikkeld programma van onderzoekers aan het EMBL en de universiteit van Edinburgh. Lees verder

Kapotte hersencellen bij demente muisjes gereactiveerd

Zeepaardje (hippocampus)

De hippocampus. GD is de getande winding oftwel gyrus dentatus (afb: WikiMedia Commons)

Het lijkt er op dat slecht functionerende in de hersens van dementerende muisjes kunnen worden gereactiveerd met behulp van celactiverende stoffen en externe stimuli. Lees verder

Ribosomen ruimen ook op

De aanmaak van eiwitten

De ribosomen zijn niet alleen een eiwitfabriek, lijkt het (afb: Bazzinilab)

In de ribosomen in cellen worden de eiwitten aangemaakt aan de hand van boodschapper-RNA-moleculen (die weer een kopie van genen op DNA zijn). Die ribosomen blijken echter ook die boodschapper-RNA-moleculen op te ruimen en mogelijk ook de genexpressie te beïnvloeden, ontdekten onderzoekers van het Stowersinstituut in Kansas (VS). Lees verder

MEK-remmers maken darmkankercellen stamcelachtiger

MEK-remmers niet effectief bij darmkanker

MEK-remmers maken van darmkankercellen darmkankerstamcellen (afb: Erasmusuniversiteit)

Er gaat geen dag voorbij zonder dat er een nieuwe, veelbelovende aanpak van kanker wordt gepresenteerd. Nou ja, ik overdrijf, maar de uitkomst is vaak dat die bij nader beschouwing niet werkt of soms zelfs averechts. Onderzoekers van, onder meer, het Duitse kankerinstituut DKFZ moesten constateren dat zogeheten MEK-remmers de Wnt-signaalroute activeren bij darmkankercellen. Daardoor kunnen de kankercellen eigenschappen krijgen die lijken op die van stamcellen, waardoor ze ongevoelig worden voor veel kankertherapieën. Lees verder

Voorkomen celdood macrofagen helpt tegen artritis

Reuma-handen

Reuma leidt tot ernstige vergroeiingen

Het lijkt er op dat de celdood (necroptose) van bepaalde afweercellen, macrofagen, aanleiding kan geven tot reumatische (of reumatoïde) artritis, ontdekten onderzoekers van , onder meer, de universiteit van Gent. Het bleek hun dat het eiwit A20 die celdood voorkomt en beschermt tegen artritis. Mogelijk is hiermee een middel tegen de tot nu toe ongeneselijke ziekte gevonden. Lees verder