De opbouw en afbraak biomoleculen in beeld gebracht

Exosoom

Exosoom voor afbraak van RNA’s (afb: Remco Sprangers et al./Nature Communications)

Onderzoekers van de universiteit van Regensburg hebben meer inzicht verkregen in de structuur, dynamiek en functie van mobiele componenten van het exosoom, een celorgaantje dat RNA-’s afbreekt. De resultaten bieden niet alleen biologische informatie over RNA-afbraak, maar vormen ook een methodologische mijlpaal in de structurele opheldering van biomoleculen. Het werk toont aan dat de wisselwerking van experimentele en informatische biofysische methoden het mogelijk maakt om de bewegingen van die grote molecuulmachines te onderzoeken. Dergelijke onderzoeken waren voorheen onmogelijk. Lees verder

‘Gecontroleerde evolutie’ maakt plasmide-DNA goedkoper

Voorbeeld van een DNA-vaccin (plasmide)

Een voorbeeld van een DNA-vaccin dat in de vorm van een ring (plasmide) wordt ingespoten (afb: biology.kenyon.edu)

Onderzoekers hebben zogeheten ‘gecontroleerde evolutie’ gebruikt waardoor de hoeveelheid plasmide-DNA die door de gemanipuleerde  Escherichia coli-bacteriën in het laboratorium wordt geproduceerd aanzienlijk is toegenomen. Dat zou belangrijk zijn. Plasmide-DNA is een essentieel maar erg duur onderdeel van diverse gentherapieën en deze nieuwe technologie zou de kosten van deze behandelingen kunnen verlagen. Lees verder

Niet eerder ontdekt herstelsysteem DNA in mensencellen gevonden

kernmembraan

Het kernmembraan (afb: WikiMedia Commons)

Er zijn verschillende systemen om beschadigd DNA te herstellen. Nu schijnt er een niet eerder ontdekt herstelsysteem ook in mensencellen te zijn gevonden. Daarbij reageren eiwitten in het kernmembraan direct op beschadigingen in het DNA. Het onderzoek stond onder leiding van Younghoon Kee van de afdeling nieuwe biologie van het Daegu Gyeongbuk-instituut in Zuid-Korea. Lees verder

Slecht functionerende mitochondriën veranderen kernstructuur

Mitochondriën

Mitochondriën

Onderzoeksters onder leiding van Aleksandra Trifunovic van de universiteit van Keulen hebben ontdekt dat cellen in weefsels met een hoge energiebehoefte anders reageren dan normaal op slecht functionerende mitochondriën, ‘energiecentrales’ van de cel. In plaats van die uit te schakelen, passen de cellen hun stofwisseling aan als reactie op de stresssignalen en produceren ze een specifiek molecuul, D-2HG, dat de functies van de celkern verandert. Lees verder

RNA-vaccin lijkt succesvol bij muisjes met kanker

Interferon alfa

De molecuulstructuur van interferon-alfa, een type I-interferon (afb: WikiMedia Commons)

Een nieuw boodschapper-RNA-vaccin zou het afweersysteem aanzetten om actief kankercellen te verwijderen, zo zou uit proeven met muisjes zijn gebleken.  Het bRNA in het vaccin codeert voor type I-interferonen die een belangrijke rol spelen in onze afweer; kennelijk doen ze dat ook bij muisjes met kanker. De behandeling kan op zich of in combinatie met een controlepostremmer worden uitgevoerd, waardoor afweercellen minder afgeremd worden. Lees verder

‘Reinigingsreceptor’ ontdekt die hersens gezond moet houden

ADGRG1-receptor

De ADGRG1-receptor op microgliacellen verwijdert beta-amyloïde-ophopingen (afb: Xianhua Piao et al./Cell Neuron)

Het blijkt dat bepaalde afweercellen in de hersenen, microglia genaamd, effectief de giftige beta-amyloïdeplaques kunnen wegwerken waarvan sommige wetenschappers aannemen dat die Alzheimer veroorzaken. De onderzoeksters zagen dat die functie mogelijk werd gemaakt door het eiwit ADGRG1, een receptor. Wanneer de microgliacellen deze receptor missen, bouwt het eiwitafval zich snel op, wat geheugenverlies en hersenschade veroorzaakt. Als de receptor aanwezig is, lijkt de receptor de symptomen van Alzheimer mild te houden. ADGRG1 wordt gezien als medicijnvriendelijke receptor, waardoor zich mogelijkheden voor een therapie aandienen, denken de onderzoeksters. Lees verder

Acht zuigelingen van drie ouders geboren

Mitochondriën

Mitochondriën

In Groot-Brittannië zijn acht zuigelingen geboren die DNA hebben van drie ouders: het kern-DNA van beide ouders en het mitochondriaal DNA (mtDNA) van een donor zonder de ziekmakende mutaties van de moeder. Het lijkt er op dat de baby’s gezond zijn. De gestuurde geboortes vonden plaats in het vruchtbaarheidscentrum in Newcastle door onderzoekersters onder aanvoering van Louise Hyslop en Robert McFarland. Overigens werd de eerste baby van drie ouders al in 2016 geboren. Lees verder

Strategie ontwikkeld om bijwerkingen CAR-T-therapie aan te pakken

Immuuntherapie vrij succesvol bij agressieve leukemiesoort

De CAR T-behandeling in beeld gebracht (afb: hematon.nl)

De CAR-T-therapie om afweercellen te ‘leren’ zich tegen kankercellen te keren wordt al langer tegen bloedkankers gebruikt, maar lijkt nu ook steeds meer in beeld te komen bij de bestrijding van vaste tumoren. Dat wil niet zeggen dat er helemaal geen negatieve kanten zitten aan deze immuuntherapie. Onderzoekers rond Kai Rejeski van de Ludwig Maximilians-universiteit stellen nu een nieuwe strategie te hebben ontwikkeld om zelfs nieuwe bijwerkingen systematisch en sneller aan te pakken. Deze strategie heet IAGO gedoopt naar de schurk in Shakespeares Othello. Lees verder

Vijf regels zouden ‘orde’ in weefselvernieuwing bewaren

Doorsnee dikke darm

De dikke-darmwand zit nog ingewikkeld in elkaar (afb: quizlet.com)

Elke dag vervangt je lichaam miljarden cellen en toch blijven je weefsels, normaal gesproken, prima functioneren. Hoe dat mogelijk is hebben onderzoekers van het Helen F. Graham-kankercentrum en de universiteit van Delaware onderzocht en ze denken het nu te weten: vijf regels houden de ordening in een weefsel op orde, zodat die goed blijven functioneren. Die regels vonden ze via simulaties met rekenmodellen voor de dikke darm. Lees verder

Behandeling lijkt aan te slaan bij muisjes met Parkinson

Corpus striatum

Corpus striatum van een mens (afb: WikiMedia Commons)

Onderzoeksters van Stanford zagen dat het afremmen van een overactief enzym, LRRK2, verloren ‘celantennes’ in belangrijke hersencellen weer herstelde, waardoor vitale dopaminecommunicatie en neuroprotectieve signalen werden hersteld in muisjes met een ziekte die lijkt op Parkinson. Na drie maanden behandeling met het LRRK2-blokkerende medicijn MLi-2, kwamen beschadigde circuits weer tot leven en ontstonden er tekenen van herstel. Dit zou kunnen betekenen dat tijdige behandeling de ziekteprogressie niet alleen kan stoppen, maar ook kan omkeren en mogelijk ook andere vormen van de ziekte van Parkinson kan helpen genezen. Lees verder