‘Schakelbare’ antilichamen als kankertherapie

Afweercellen vallen kankercel aan

Afweercellen vallen kankercel aan

Antilichamen zijn belangrijke eiwitten in de strijd tegen ziektes. Normaal maakt het lichaam die stoffen aan, maar je kan ook antistoffen maken en die toedienen. Zoals met alles dat vreemd is maakt het lichaam ook met die antilichamen korte metten. Dan lijkt een ‘dekmantel’ van eiwitten een goede afscherming. Dat eiwit wordt dan afgebroken door enzymen die kenmerkend zijn voor, in dit geval, bepaalde kankercellen en zo kan het afweersysteem die foute cellen aanvatten, is het idee. Duitse onderzoekers hebben die ’truc’ al met succes toegepast op celkweken van verschillende typen kanker, maar er is nog een lange weg te gaan. Lees verder

Veranderd gids-RNA vat RNA om genen effectiever te deactiveren

Cas13

RNA-bewerker Cas13. Ook bij bewerking RNA wordt een gids-RNA gebruikt om de RNA-schaar naar de juiste plaats te dirigeren (afb: zlab.bio)

Iedereen, ook deze leek, riep blij dat met de CRISPR-methode er een prima instrument was gekomen om fouten op het genoom te herstellen. Dat bleek toch een beetje tegen te vallen en gaandeweg zijn er steeds meer methodes ontwikkeld om die methode nog te verbeteren. Onderzoekers hebben nu een chemisch veranderd gids-RNA ontwikkeld, dat de genschaar naar de goede plek op het genoom moet leiden, dat niet het DNA aanpakt om genen uit te schakelen maar het RNA om dat te bewerken en/of uit te schakelen in mensencellen. Daarmee zou de effectiviteit van gids-RNA met een factor twee tot vijf zijn verbeterd. De nieuwe methode werkt ook twee maal langer de de bestaande CRISPR-methodes. Lees verder

BioNTech wil RNA-vaccin maken tegen malaria

Ugur_Sahin

BioNTech-chef Ugur Sahin (afb: W~ikiMedia Commons)

Sedert de redelijk succesvolle RNA-vaccins tegen het coronavirus zijn geïntroduceerd, wordt die techniek ook in stelling gebracht tegen andere ziektes. Zo denkt BioNTech, die met Pfizer een coronavaccin heeft ontwikkeld, dat het  mogelijk is dat RNA-vaccins werkzaam zouden kunnen zijn tegen de malariaparasiet. Het bedrijf hoopt eind dit jaar een malariavaccin te kunnen testen op mensen. Lees verder

DNA-constructen vangen virussen weg

Virusval

De virusvallen van een DNA-constructie (afb: TUM/Dietz)

Er zijn bepaalde afweercellen die ontploffen om ziekteverwekkers zoals virussen het werken onmogelijk te maken door ze in te kapselen. Nu blijken onderzoekers met DNA een constructie gebouwd te hebben die min of meer dezelfde strategie hanteert om virussen weg te vangen. Lees verder

Neutrofielen (b)lijken te ontploffen om ziekteverwekkers te ‘vangen’

DNA-spuwende afweercellen

DNA-spuwende afweercellen (afb: Science)

Het schijnt nog niet eerder ontdekt te zijn dat een bepaald soort overdadig aanwezige afweercellen, neutrofielen, ontploffen als ze bepaalde ziekteverwekkers tegenkomen. Ze vormen op die manier een soort plakkerig spinnenweb, dat die ziekteverwekkers zoals virussen onschadelijk maakt. Lees verder

Muisjes zouden door antilichamen weer tanden hebben gekregen

röntgenopname van gebit

Gebitsopname (afb: WikiMedia Commons)

Japanse onderzoekers zouden bij muisjes weer tanden en kiezen hebben laten aangroeien met behulp van monoklonale antilichamen. De muisjes hadden een erfelijke afwijking waardoor hun gebit niet compleet zou zijn.
Lees verder

Antilichaam zou voortgang Alzheimer vertragen

Antilichaam

Een antilichaam

Het farmabedrijf Lilly werkt aan een behandeling met een antilichaam dat de voortgang van de ziekte van Alzheimer zou vertragen. Resultaten in klinische proeven (fase-II) zouden hoopvol zijn. Lees verder

Neutrofielen doen meer dan we (tot nu toe) wisten

Iván Ballesteros

Iván Ballesteros (afb: CNIC)

Onderzoekers van het Spaanse centrum voor hart- en vaatonderzoek CNIC ontdekten dat een bepaald type afweercellen, de neutrofielen, veel meer doen dan tot nu toe werd aangenomen. Zo schijnen ze er, onder meer voor te zorgen, dat organen gezond blijven. Lees verder

RNA draait ook aan de knoppen van onze genen

RNA-bindende eiwitten

De technieken die gebruikt werden om de RNA-bindende eiwtten te karakteriseren (afb: Nature)

Het is al vaker verteld: menselijk DNA heeft zo’n 20 000 genen en de andere 98% zou troep zijn (dacht men ooit). Steeds duidelijker wordt dat dat flauwekul is. In het grootschalige project ENCODE (Encyclopedie voor DNA-elementen) houden honderden onderzoekers zich bezig met het opvullen van de ‘lege’ plekken op het genoom. Zo hebben ze inmiddels vele plekken geïdentificeerd waar bepaalde regeleiwitten, de helpen met het in- of uitschakelen van genen, binden aan het DNA.  Nieuw onderzoek binnen dat project heeft nou andere plaatsen op DNA ‘blootgelegd’ die coderen voor RNA. Die RNA-moleculen coderen niet voor eiwitten (zoals boodschapper-RNA) maar spelen zeer waarschijnlijk een rol in de genexpressie (welke genen zijn actief en in welke mate en welke niet). Lees verder

Strijd tegen ebolavirus gewonnen door vaccin (?)

vsv-zebov

het vesiculair stomatitisvirus (VSV) in het vaccin heeft net zo’n ‘stekels’ (rood) gekregen als het zaïrese ebolavirus (ZEBOV) (afb: AFP)

Na 22 maanden lijkt de strijd tegen het ebolavirus in Congo nu gestreden. De tweede golf van de uitbraak in het chaotische Congo zou zijn overwonnen door een, kennelijk succesvol, vaccin. Lees verder