Hebben we onze snelle hersens aan virussen te danken?

Hersencel

De uitlopers (dendrieten en axonen) zorgen voor het elektrische contact met andere zenuwcellen (afb: Wikicommons)

Menigeen zal zich ergens tijdens de coronacrisis hebben afgevraagd  wat nou toch in godsnaam het nut is van virussen. Dan bedoelen meestal wat wij mensen aan zoiets hebben. Nu lijkt het er op dat retrovirussen de bron zouden zijn van een retrotrasposon dat wezenlijk is voor de productie van myeline, een eiwit dat weer van groot belang is is voor ons centrale zenuwstelsel. Met enige overdrijving zou je kunnen zeggen dat die virussen ons mensen hersens hebben bezorgd evenals andere gewervelden. Lees verder

We krijgen nog steeds nieuwe genen; de mens is niet het eindproduct

Stamboom mensachtigen

Stamboom mensachtigen (afb: kenniscentrum-xl.nl)

Met de komst van de moderne mens, ten onrechte de Homo sapiens (de wijze mens) genoemd, is de evolutie niet gestopt. Het blijkt dat de mens (die onwijze) sinds ‘we’ ons zevenmiljoen  geleden van de chimpansees hebben afgescheiden de mens er 155 ‘nieuwe’ genen bij gekregen te hebben. We zijn nog lang niet af en dat zal, vooropgesteld dat het leven op aarde niet in een klap verwoest wordt, ook niet ophouden. Lees verder

Een rat zonder Y-chromosoom zou een blik in de toekomst zijn

Amamistekelrat

Amamistekelrat (Tokudaia Osimensis) (afb: Asato Kuroiwa)

Mannetjes-zoogdieren hebben en X- en een Y-chromosoom terwijl wijfjes twee X-chromosomen hebben. Al verschillende onderzoekers hebben de dreigende teloorgang van het Y-chromosoom opgemerkt, maar een mannetjes(?)rat zonder Y-chromosoom? Onderzoeksters hebben uitgevogeld hoe de Amamistekelrat (Amami is een Japanse eilandengroep) dat chromosoom zijn kwijtgeraakt en wat er voor in de plaats kwam. Lees verder

Klimaatverandering leert ons voorzichtig te zijn met onze ‘oplossingen’

Lif as we made it

De omslag van het boek van Shapiro

De klimaatverandering en andere door de mens veroorzaakte katastrofes leren ons dat we voorzichtig moeten zijn met het toepassen van onze (= ’s mensen) ‘oplossingen’. Vaak brengen die nieuwe problemen met zich mee. Dat geldt eigenlijk overal en dus ook voor de synthetische biologie, een tak van de ‘wetenschap’ die de mens de beheersing zou kunnen geven over het fenomeen dat we leven noemen. Hoe (on)gevaarlijk is het prutsen aan leven?<
Lees verder

Genen kunnen ook ‘uit het niks’ komen

Kabeljauw heeft 'antivriesgen'

Kabeljauw heeft een de novo-‘antivriesgen’ (afb: WikiMedia Commons)

Lang is gedacht dat nieuwe genen varianten van oude genen zijn, maar het wordt steeds duidelijker dat de natuur veel vindingrijker is dan dat. Genen kunnen ook zo maar ‘uit het niks’ ontstaan, uit stukken en brokken niet-coderend DNA. Lees verder

Cholerabacteriën roven genen van van concurrente bacteriën

CCholerabacterie blijkt genrover

De Vibrio cholerae (afb: WikiMedia Commons)

Cholerabacteriën zijn rovers. Ze rammen bij concurrente cellen een speer in hun zij en roven ook maar meteen een hoop genen. Die plakken ze in hun eigen DNA. Dat zou hun evolutie versnellen, maar ook de antibioticaresistentie, denken onderzoekers van de polytechnische hogeschool in Lausanne (Zwi), de EPFL. Lees verder

Ontwikkeling leven op aarde blijkt anders dan gedacht

Choanocyt

De doorsnee van een choanocyt (afb: univ. van Queensland)

Hoe leven is ontstaan is nog steeds onderhevig aan driftige speculatie. Eigenlijk komt het er op neer dat men (= de betrokken wetenschappers) het niet weet. Ook de ideeën hoe meercellige organismen zoals planten en dieren ontstonden lijken voor herziening vatbaar. Onderzoekers van de universiteit van Queensland (Aus) denken dat de cellen van de eerste meercelligen een stuk ingewikkelder waren dan tot nu toe is aangenomen. Lees verder

Een fruitvliegje met oeroud gen gefabriceerd

Fruitvliegjes

Fruitvliegjes

Het lijkt een beetje op fröbelen met genen, maar de onderzoekers zeggen dat ze wilden uitzoeken hoe de evolutie bij die bescheiden zomergastjes heeft ‘huisgehouden’. Dat, ‘berekende’ en gereconstrueerde, gen zou bij fruitvliegjes 140 miljoen jaar geleden gemuteerd zijn. Wat je daar nu precies van leert is mij een raadsel (maar ik ben dan ook leek op elk terrein). Lees verder

Misvormde pootjes door andere informatieverwerking genen

Sonic hedgehogeiwit

Het geluidsegeleiwit (Sonic hedgehog) (afb: WikiMedia Commons)

Het lijkt er op dat niet zozeer de genetische informatie op zich, maar de manier hoe die informatie verwerkt wordt kan leiden tot een verandering van fysieke kenmerken. Onderzoekers in Japan vonden dat een verandering in het nietcoderend deel van DNA van muizen leidt tot tot een aanzienlijke verandering van hun pootjes. De onderzoekers hebben het over hamertenen, maar de voetzolen van de hamerteenmuisjes zien er vrij ongestructureerd uit. Ze denken dat deze mutaties in het nietcoderende deel van genen een rol kunnen hebben gespeeld bij de evolutie. Lees verder

Genknutselaars zadelen vliegjes op met antiek ‘alcoholgen’ op

Fruitvliegje met antiek ADH-gen

Fruitvliegje met antiek gen (afb: univ. van Chicago)

Boosaardige types, die genknutselaars, zou je zeggen, maar het was ze te doen en de wegen van de evolutie te verkennen (als die er al zijn). Zo werden de proefdieren (fruitvliegjes) voorzien van een gen dat codeert voor een eiwit dat alcohol kan afbreken, ethanoldehydrogenase (ADH). Dat gen zouden de verre voorouders van de fruitvliegjes ooit hebben bezeten, antiek dus. Het gen zou zich vervolgens hebben aangepast om hogere alcoholconcentraties aan te kunnen. De genknutselaars toonden aan dat die hypothese niet klopt met een combinatie van technieken die meer beloven over de ontrafeling van de evolutie. Lees verder