Springende genen stabiliseren vouwpatroon DNA

Geplaatst op door
Beantwoorden
DNA en histonen

DNA wordt stevig ingepakt, maar genen die actief (moeten) zijn, moeten wel afgelezen kunnen worden

Springende genen zijn rare elementen in ons DNA die zich verplaatsen in het genoom. Dat zou goed zijn voor de genetische diversiteit. Die springende genen, ook wel transposonen genoemd, lijken nog een andere eigenschap te hebben die de stabiliteit van het genoom verhoogt, hoe merkwaardig dat ook mag klinken. Volgens onderzoekers van de universiteit van Washington in St. Louis hebben die loszittende genen invloed op het vouwpatroon van dat immense kernzuurmolecuul in de celkern. Lees verder →

Hoe eigen is ons brein? Hoe zit dat met gekweekte hersens?

Geplaatst op door
Beantwoorden
kweekhersentjes

De neuronen in het gekweekte orgaantje zijn verbonden via de axonen (rood). De blauwgroene stipjes zijn celkernen (afb: Alysson Muotri)

Ook in dit blog worden vrolijke verhalen verteld over het kweken van organen uitgaande van meestal pluripotente stamcellen. Een nieuwe lever uit het lab, een nieuw hart uit het lab? Mooi toch? Dan zijn mensen die een vervangend orgaan nodig hebben niet langer meer afhankelijk van donoren en, niet onbelangrijk, kan dat orgaan ook nog eens gemaakt worden van lichaamseigen cellen. Hoe zit dat met de hersens? Zouden we onze hersens (deels) kunnen vervangen en wat gebeurt er dan met dat individu? Lees verder →

Gekweekt slangenorgaan produceert gif

Geplaatst op door
Beantwoorden
Kaapse koraalslang

Een Kaapse koraalslang (afb: WikiMedia Commons)

Vooralsnog worden uit stamcellen orgaantjes gekweekt die eigenlijk alleen maar onderzoeksdoelen dienen, maar het moet er toch ooit van komen, is de hoop, dat in het lab volwassen  organen kunnen worden gekweekt ter vervanging van defecte bij (menselijke) patiënten. Nu hebben onderzoekers van het Hubrechtinstituut in Utrecht een slangorgaantje gekweekt dat gif produceert. Dat is handig want dan zou je geen slangen meer hoeven melken om een antiserum te kunnen maken voor mensen en dieren die door slangen gebeten zijn. Lees verder →

Komt er een immuuntherapie die alle kanker de baas is?

Geplaatst op door
Beantwoorden

CAR-T-cel

Een CAR-T-cel, maar dat is van de buitenkant moeilijk te zien (afb: Nature)

Of dat waar is, is natuurlijk nog maar zeer de vraag. Om aandacht te trekken willen onderzoekers of communicatiemensen van onderzoeksinstituten nogal eens hun vindingen opsieren met indrukwekkende beloftes en/of veelbelovende vergezichten. Wees dus gewaarschuwd als ik je hier meld dat onderzoekers van de universiteit van Cardiff (VK) een nog  niet bekend type  T-cel-receptor hebben ontdekt, die  er voor zorgt dat die afweercel allerlei verschillende typen kankercellen aanvalt en doodt. Het ei of de flop van Colombus? Lees verder →

Stamcelgemeenschap wil gedragscode voor stamcelonderzoek

Geplaatst op door
Beantwoorden
Jennifer Doudna

Jennifer Doudna, een van de ontwikkelaars van de CRISPR-methode (afb: KNAW)

De internationale vereniging voor stamcelonderzoek, ISSCR, wil haar richtlijnen dienaangaande bijwerken in een reactie op de jongste ontwikkelingen. Die nieuwe richtlijnen moeten er begin volgend jaar zijn. De mogelijkheden te knutselen aan het (menselijk) genoom komen steeds meer binnen handbereik en dat brengt ethische, klinische en maatschappelijke kwesties met zich mee. De organisatie vindt dat de wetenschappelijke gemeenschap op dat punt zijn verantwoordelijkheid moet dragen. Lees verder →

Muggen genetisch aangepast in strijd tegen knokkelkoorts

Geplaatst op door
Beantwoorden
konokkelkoortsantilichaam

Het menselijk knokkelkoortsantilichaam zou de vier bekende varianten van het knokkelkoortsvirus onschadelijk moeten maken (afb: UCSD)

Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Californië in San Diego hebben muggen genetisch zo aangepast dat ze niet langer in staat zouden zijn om knokkelkoorts door te geven. Vrouwtjesmuggen kregen een menselijk gen dat een antilichaam tegen die ziekte aanmaakt. De aanpak zou de besmetting met de vier bekende vormen van knokkelkoorts onmogelijk moeten maken.
Lees verder →

Een ‘noodstop’ voor CRISPR moet methode veiliger maken

Geplaatst op door
Beantwoorden

Anti-CRISPR-eiwitten

De werking van anti-CRISPR-eiwitten. Links in een CRISPR-bewerking type I (Cas3) en rechts in CRISPR-bewerking type 2 (Cas9) (afb: Nature)


De CRISPR-methode is in een paar jaar tijd razend populair geworden onder genetici en over de hele wereld zijn onderzoekers aan de slag gegaan met die bacteriële afweer om ‘foute’ stukjes in DNA te repareren en om het genoom te bewerken voor onderzoeksdoeleinden. Vervelend is alleen dat de methode niet zo nauw kijkt en nog wel eens een ander stukje DNA ‘meeneemt’ (ook al wordt dat door sommigen weer tegengesproken of tenminste gerelativeerd). Er zijn methoden om die onbedoelde genoombewerking een halt toe te roepen, maar voorlopig zou de enig echte en veilige ‘noodstop’ voor CRISPR er nog niet te zijn. Nature geeft een overzicht. Binnenkort in dit theater? Lees verder →

Bij DNA telt de verpakking mee: chromatine

Geplaatst op door
Beantwoorden
Chromatine

De chromatinestructuur is (mede)bepalend voor de werking van DNA. Rechts een chromosoom, het voorlaatste plaatje links toont een stukje DNA (rood) met ‘verpakkingsmateriaal’ (blauw) (afb: WikiMedia Commons)

DNA zoals dat in de cel verpakt zit in de kern is niet simpel het receptenboek voor eiwitten. Het verpakkingsmateriaal, de histonen (eiwitten), vormt samen met het DNA chromatine: een ingewikkelde machine die heel wat beter doorgrond zal moeten worden hoe die bijdraagt aan (on)leven en (on)welzijn. Nieuw onderzoek geeft aan dat dat chromatine veel gestructureerder en hiërarchischer is dan tot nu toe aangenomen. De onderzoekers stellen zelfs voor dat de histonen de programmatuur vormen die de machine (DNA/RNA/eiwit) bedient. Lees verder →

Levende ‘robots’ gemaakt van kikkercellen

Geplaatst op door
Beantwoorden
De levende machientjes

De door de supercomputer bedachte vormen (links) en de uitkomst (rechts) (afb: PNAS)

Het lijkt op fröbelen met de natuur en misschien ook wel op de kunsten van Frankenstein: wetenschappers hebben levende kikkercellen ‘herschikt’ tot nieuwe levensvormen. Deze wat de onderzoekers xenobots noemen (xeno is Grieks voor vreemd maar hier afkomstig van de naam van de kikkersoort en bot een afko van robot) lijken in staat te zijn zich naar doelen te bewegen en kunnen ook beschadigingen herstellen. Het zijn geen robots en geen dieren, maar programmeerbare organismen, zeggen de onderzoekers. Waarom klinkt me dat zo kil en eng in de oren? Lees verder →

Nieuwe hersentjes voor oude muisjes?

Geplaatst op door
Beantwoorden
Het zeepaardje met daarin de getande winding

Hippocampus met daarin de getande winding (gyrus dentatus)

Als we ouder worden wordt alles allengs minder (behalve het aantal kwalen). We kunnen steeds minder goed onthouden en ook ons oriëntatievermogen (om maar een paar dingen te noemen) gaat achteruit. Onderzoekers van de TU Dresden stimuleerden bij oudere muisjes de aanmaak van hersencellen en dat bleek goed uit te pakken. Lees verder →