Onderzoekers ontdekken ‘choreografie’ van het afweersysteem

Herschikking (recombinatie) van DNA voor de aanmaak van antilichamen

Het DNA van zich ontwikkelende witte bloedlichaampjes (B-cellen) wordt herschikt (gerecombineerd) om antilichamen aan yte maken)

Het herschikken van DNA is een riskante aangelegenheid en menselijke cellen bewaren die riskante actie voor speciale gelegenheden zoals het aanmaken van ei- en zaadcellen. Nu denken onderzoekers van de Amerikaanse John Hopkinsuniversiteit dat ze weten hoe dat proces bij het ontstaan van witte bloedlichaampjes, onderdeel van ons afweersysteem, in zijn werk gaat. Het enzym RAG (recombinatieactiveringsgen) is verantwoordelijk voor de goede afloop. Lees verder

Onderzoekers synthetiseren vijf gistchromosomen

Met knip- en plakwerk DNA synthetiseren

Het bouwen van een chromosoom gaat gepaard met veel knip- en plakwerk zoals deze plaatjes duidelijk moeten maken (afb: Science)

Het bouwen van een chromosoom gaat gepaard met veel knip- en plakwerk zoals dit plaatje duidelijk moet maken (afb: Science)
Een internationale onderzoeksgroep heeft vijf chromosomen van bakkersgist helemaal vanaf nul opgebouwd. De dag komt steeds dichter bij dat onderzoekers onderzoekers op de tekentafel ontworpen leven zullen ‘bouwen’. “We doen het vooral omdat we weinig weten hoe cellen in elkaar zitten” zegt geneticus Jef Boeke van de universiteit van New York. Lees verder

‘Springende genen’ mogelijk verantwoordelijk voor Alzheimer e.a

retrotransposons

Alu-sequenties behoren tot de familie van retrotransposons die zichzelf kopiëren en elders in het DNA inbouwen (afb: Wiki Commons)

Het lijkt er op dat steeds meer Alzheimer-onderzoekers zich afwenden van de hypothese dat de beta-amyloïdeplaques de oorzaak van de ziekte zijn. De vraag is dan natuurlijk meteen weer: wat dan? Onderzoekers van de Amerikaanse Duke-universiteit stelden in 2004 al de hypothese op dat de problemen begonnen in de mitochondriën, de krachtcentrales van de cel, en komen nu met het idee dat die weer samenhangen met de ontsporing van ‘springende’ stukjes DNA, de zogeheten alu-sequenties, de alu-neurodegeneratiehypothese. Lees verder

Bloedcellen met antigenen helpen tegen autoimmuunziektes

Met antigenen beladen rode bloedlichaampjes

Rode bloedlichaampjes beladen met de ‘lastige’ antigenen (afb: Whitehead-instituut)

Rode bloedlichaampjes beladen met antigenen schijnen bij muizen twee autoimmuunziektes (multiple sclerose en suikerziekte type 1) in vroegtijdig stadium te hebben voorkomen of afgezwakt. “Als dat ook zo werkt bij mensen, dan zou dat hoop geven op behandeling van deze en aanverwante ziektes”, zegt Harvey Lodish van, onder meer, het Whitehead-instituut. Dat is overigens, zeg ik maar weer eens, geen uitgemaakte zaak. Lees verder

Een bloedvatenstelsel gedrukt

Shaochen Chen c.s. drukken bloedvatenstelsel

Chen in zijn lab (afb: Univ. van Californië)

Het kweken van organen is een belangrijke onderzoeksdoelstelling in de medische wetenschap, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Een belangrijk struikelblok is dat gekweekte organen ook voorzien moeten zijn van bloedvaten en dat is niet makkelijk te verwezenlijken. Nu zijn onderzoekers rond Shaochen Chen van de universiteit van Californië in San Diego er in geslaagd een bloedvatstelsel te drukken, waardoor het kweken van organen weer een stapje dichterbij realisering komt. Lees verder

Wordt het nog wat met die DNA-opslag?

De omzetting van digitaal in dna-taal

De omzetting van digitaal in dna-taal (afb: Science)

DNA is niet alleen voor medici en genetici een begeerlijk onderzoeksdoel, maar ook voor informatici. DNA is met zijn vier ‘letters’ een geweldig opslagmedium. Onderzoekers van de Amerikaanse Columbia-universiteit en van het New Yorkse genoomcentrum hebben DNA gebruikt om een besturingssysteem en een korte film op te slaan. Ze stellen dat de opslagdichtheid honderd keer groter is dan een eerder ontwikkelde methode. Lees verder

Muisembryo plus gefabriekt uit twee typen stamcellen

Uit stamcellen ontwikkelde muisembryo's

Links het uit stamcellen ontwikkelde muisembryo (rood) na 48 uur, rechts een ‘normaal’ embryo na 96 uur. Blauwgekleurde cellen vormen het buitenembryonale weefsel (afb: univ. van Cambridge)

Magdalena Zernicka-Goetz en medeonderzoekers van de universiteit van Cambridge hebben in het lab muizenembryo’s ‘gemaakt’ uitgaande van embryonale stamcellen. Daar zijn (dus) geen geslachtscellen aan te pas gekomen. Het is voor het eerst dat er iets gefabriekt wordt als een zoogdierembryo zonder ook geslachtcellen te gebruiken. Bij klonen zijn geen zaadcellen, maar wel eicelen nodig. De onderzoekers stellen heel braaf dat die ontwikkeling plaatsvindt in het kader van onderzoek naar onvruchtbaarheid en de vroege ontwikkeling van het embryo, maar, zou je zeggen, met deze techniek zou je, uiteindelijk, ook mensen kunnen kweken. Onderzoekers betwijfelen (dat laatste). Lees verder

Beeldtechniek EDICTS ‘ziet’ wat een stamcel wordt

De epigenetische verandering van stamcellen in beeld

Een plaatje om enig idee te krijgen hoe EDICTS in elkaar steekt (afb: Nature)

Ik dacht dat de omgeving bepaalde tot wat voor een type cel een stamcel zich ontwikkeld, maar onderzoeker Prabhas Moghe van de Amerikaanse Rutgersuniversiteit en zijn medeonderzoekers stellen dat stamcellen een ‘lot’ hebben. Met een hoogoplossende beeldtechniek zou dat ‘lot’ zichtbaar zijn te maken. Lees verder

Genschaar CRISPR/Cas9 knipt één nucleotide uit DNA

Aangepaste genschaar vervangt een enkele nucleotide

Met de verfijnde ‘genschaar'(onder) kun je een nucleotide in een gen vervangen. De cytidinedeaminase is in lichtrood aangegeven. Het gids-RNA (groen leidt de genschaar naar de juiste plek. (afb: IBS)

Mensen-DNA bestaat uit ruim driemiljard nucleotiden in vier variaties: A, C, G en T. De genschaar CRISPR/Cas9 is de laatste jaren de hemel in geprezen om zijn grote precisie, maar daarbij gaat het meestal om hele genen. Genen bestaan uit, pak weg, enkele duizenden nucleotiden. Nu schijnt het Koreaanse onderzoekers gelukt te zijn met een aangepaste vorm van de genschaar één nucleotide uit die driemiljard bouwstenen te knippen. Ze denken dat dat handig is voor ziektes die worden veroorzaakt door de mutatie van slechts één bouwsteen in een gen, zoals de taaislijmziekte en sikkelcelanemie. Het idee is dan dat ene ‘foute’ steentje te vervangen door het ‘goede’ steentje’. Bij muisjes schijnt dat gelukt te zijn. Lees verder

DNA-vaccin zou afweer tegen kanker versterken

Voorbeeld van een DNA-vaccin (plasmide)

Een voorbeeld van een DNA-vaccin dat in de vorm van een ring (plasmide) wordt ingespoten (afb: biology.kenyon.edu)

Een nieuw DNA-vaccin zou het eigen afweersysteem beter wapenen tegen kanker. De aanpak is gebaseerd op een veranderd menselijk antigeen. In dierproeven lijkt het veranderde DNA-vaccin het afweersysteem aan te zetten tot actie tegen kankercellen.
Lees verder