Rode bloedlichaampjes beladen met antigenen schijnen bij muizen twee autoimmuunziektes (multiple sclerose en suikerziekte type 1) in vroegtijdig stadium te hebben voorkomen of afgezwakt. “Als dat ook zo werkt bij mensen, dan zou dat hoop geven op behandeling van deze en aanverwante ziektes”, zegt Harvey Lodish van, onder meer, het Whitehead-instituut. Dat is overigens, zeg ik maar weer eens, geen uitgemaakte zaak.
Autoimmuunziektes zijn het gevolg van een falend afweersysteem dat in actie komt tegen lichaamseigen stoffen. Er zijn zo’n tachtig autoimmuunziekts: reuma, suiker, chronische darmontsteking enz. In Amerika zou bijna 8% van de bewoners er last van hebben. Meestal worden die ziektes bestreden door het afweersysteem te onderdrukken. Dat betekent natuurlijk ook dat dat minder alert reageert op echte ziekteverwekkers.

De onderzoekers namen stukjes eiwit, antigenen, van de aangevallen cellen, om het afweersysteem te leren niet meer op die lichaamseigen stoffen te reageren. Deze techniek, tolerantieverhoging, is veelbelovend maar kent nogal wat problemen. Zo is het lastig de afweerveroorzakende antigenen ter plekke te krijgen, zonder dat de (kleine) eiwitten worden afgebroken of onschadelijk gemaakt door het afweersysteem.
Daar komen de rode bloedlichaampjes het verhaal binnen. Normaal leveren die cellen zuurstof af. Ze komen overal in het lichaam waar bloedvaten zijn en ze worden regelmatig vervangen door nieuwe cellen – bij muisjes elke maand, bij mensen elke vier maanden – zonder dat dat tot afweerreacties aanleiding geeft. Eerder hadden de onderzoekers al rode bloedcellen beladen met biotine en antilichamen om de cellen te merken.

Die techniek werd nu gebruikt om de bloedcellen te voorzien van de afweerveroorzakende antigenen, die vervolgens weer bij de proefdieren werden ingespoten. Die muisjes hadden ofwel diabetes type 1 of multiple sclerose. Dat hele proces schijnt in een uur te doen zijn.

Symptomen

De transfusies verminderden de symptomen van de ziektes waarmee de muisjes waren opgezadeld en een preventieve inenting zou voldoende geweest zijn om de ziekte te voorkomen.
Het is bekend dat antigeenpeptides de tolerantie van het afweersysteem voor lichaamseigen stoffen kunnen verhogen, maar het is onduidelijk hoe dat op moleculair en celniveau werkt. “We gebruiken in feite het ‘vrijgeleide’ van de rode bloedlichaampjes, waardoor de antigenen worden afgeschermd”, legt onderzoekster Novalia Pishesha uit.
De gehanteerde techniek zou ook meer kennis op kunnen leveren over het functioneren van het afweersysteem en waarom dat soms de fout in gaat.
Onderzoeker Hidde Ploegh, onder meer verbonden aan het Whitehead-instituut, meldt nog wel even voorzichtigheidshalve dat rode bloedlichaampjes immunologisch niet ‘onaantastbaar’ zijn. “Het Kell-eiwit dat we als ankerpunt gebruiken voor veel van onze aanpassingen, is een bloedgroepantigeen. Het afweersysteem kan rode bloedlichaampjes van een andere genetische oorsprong onderscheiden”, zegt Ploegh. “Deze techniek kan interessant zijn om te kijken hoe het afweersysteem eigen en niet-eigen uit elkaar houdt.”

Bron: EurekAlert