CRISPR-methode ontwikkeld om vele genen tegelijk te veranderen

Cas9 tov Cas12a

De Cas12a-schaar schijnt betrouwbaarder te zijn dan Cas9

Onderzoekers van de Zwitserse technisch hogeschool in Zürich (ETHZ) hebben de CRISPR-methode zo veranderd dat daarmee het  genoom tot op 25 plaatsen tegelijk is te veranderen. Die aangepaste techniek hebben ze op kweken van menselijke cellen uitgeprobeerd en kennelijk met succes. Daarmee zouden ook ingewikkelder genoombewerkingen binnen handbereik komen.
Lees verder

CRISPR gebruikt voor medicijnafgifte en sensoren

CRISPR-gestuurd DNA-hydrogels

Zo moet je de werking ongeveer voorstellen (afb: Science Han et. al.)

Met behulp van de CRISPR-techniek kun je het genoom bewerken, maar je kunt er ook DNA mee bewerken dat wordt gebruikt om medicijnen ter plekke in het lichaam af te leveren of om als sensor te dienen. Nature heeft het dan over slimme materialen, maar dat slaat natuurlijk (let op) helemaal nergens op. Lees verder

Jiankui He krijgt een Russische opvolger

Denis Rebrikov

Denis Rebrikov wil kinderen met CRISPR van erfelijke doofheid verlossen (afb: New Scientist)

Het ziet er naar uit dat de breed verfoeide Chinese onderzoeker Jiankui He een Russische opvolger krijgt. Denis Rebrikov wil de CRISPR-methode inzetten om te voorkomen dat kinderen geen last krijgen van erfelijke doofheid. Vijf (dove) echtparen schijnen zich al gemeld te hebben. Rebrikov wil binnenkort vergunning aanvragen bij de Russische autoriteiten voor de ingreep. Lees verder

Hiv-1 met hulp van CRISPR geheel uit muisjes verdreven

HIV

Het hi-virus en rode bloedlichaampjes (de verhoudingen zijn niet helemaal correct)

Onderzoekers rond Kamel Khalili van de Amerikaanse Temple-universiteit zouden met hiv-1 besmette, ‘vermenselijkte muisjes met behulp de CRISPR-methode’, in combinatie met antivirusmedicijnen, hebben bevrijd van dat ziekteverwekkende virus. Ook het verstopte hiv, het virus kan zich schuil houden voor afweersysteem en/of medicijnen, zou er aan zijn gegaan. Het zou voor het eerst zijn dat dat in (sommige) proefdieren is gelukt. Helemaal perfect ging het allemaal niet. Lees verder

CRISPR als bouwpakket verkocht

CRISPR en de lussen van DNA

De CRISPR/Cas9-schaar

In De Standaard staat een leuk verhaal van Hilde Van den Eynde. Deze journaliste had een bestelling gedaan bij het Amerikaanse bedrijfje The Odin, opgericht door oud-Nasa-wetenschapper Josiah Zayner, dat CRISPR-doehetzelfpakketten levert voor 200 dollar. Daarmee kun je, onschadelijke, Escherichia coli-bacteriën (darmbacteriën) ongevoelig maken voor twee antibiotica (kanamycine en streptomycine) door via de CRISPR-methode (compleet met gids-RNA) een stuk uit een gen te knippen en dat te vervangen door een andere sequentie. Resultaat: de genetische aangepaste E. coli’s bleken inderdaad op een voedingsbodem met kanmycine en streptomycine in leven te blijven. Maar… Lees verder

Zijn stamcellen in lichaam te herstellen?

Stamcelreparatie

In de roodgekleurde stamcellen is de reparatie geslaagd (afb: Harvard-universiteit)

We hebben van diverse weefselcellen stamcellen die worden gebruikt ter vervanging van verloren gegane cellen. Als die stamcellen zelf niet in orde zijn dan is er een probleem. Je kunt stamcellen transplanteren, maar dat is een dure bedoening. Onderzoekers probeerden bij muisjes de stamcellen te repareren terwijl die zich nog in het lijfje van de muizen bevonden. Dat schijnt gelukt te zijn. Lees verder

‘CRISPR-meisjes’ van He worden waarschijnlijk niet (zo) oud

CCR5-receptor

De structuur van de bewuste CCR5-receptor (geel) met die van een stukje celmembraan (grijs en rood) (afb: WikiMedia Commons)

De Chinese onderzoeker Jiankui He heeft naam gemaakt als eerste wetenschapper waarvan bekend is dat die het genetisch materiaal van ongeboren vruchten genetisch heeft veranderd. De twee meisjes zouden door het resultaat van zijn ingreep resistent zijn voor hiv, maar volgens recent onderzoek zou hun levensverwachting wel eens aanmerkelijk lager kunnen zijn dan normaal. Lees verder

Maken gouddeeltjes gentherapie hanteerbaarder?

Gouddeeltjes als drager CRISPR-instrumentarium

Beide ‘goudzoekers’ Jen Adair (l) en Reza Shahbazi (afb: Fred Hutchinsoninstituut)

Meestal wordt de CRISPR/Cas9-genschaar in cellen afgeleverd door ‘kreupel’ gemaakte virusdeeltjes. Dat is licht problematisch en onderzoekers van het Amerikaanse Fred Hutchinson-kankerinstituut hebben nu gouddeeltjes als ‘postbodes’ gebruikt om die lading in (bloed)cellen af te leveren. Dat lijkt een gouden greep. Lees verder

Wordt de mens een product zoals een auto?

Tot hersencellen omgeprogrammeerde huidcellen

Uit huidcellen ontwikkelde hersencellen (afb: UCL)

Ik ben ooit dit blog begonnen om de wereld, althans de lage landen, kond te doen van wat er zich afspeelt op het gebied van synthetische biologie, de door de mens bedachte en verwezenlijkte uitbreiding van het fenomeen dat leven is genoemd. Dan hebben we het over de aanpassing van het genoom van micro-organismen om dingen te doen of te produceren die ze in de natuur nooit doen of produceren, maar ook (en steeds vaker) op zaken gericht op de mens.
We praten dan over de pogingen erfelijke ziektes te voorkomen, over orgaansynthese en ook ontwerpbaby’s. Als we eenmaal weten hoe we dingen kunnen veranderen dan begint de natuur (het leven) steeds meer op gewone techniek te lijken. Als in een auto een onderdeel kapot of versleten is, kun je dat vervangen. Wordt de natuur, met inbegrip van de mens, een product en maakbaar? Philip Ball schreef er een boek over: How to Grow a Human (William Collins). Lees verder

CRISPR-basebewerkers veranderen ook RNA

Basebewerking DNA

Het principe van de basevervanging in DNA (afb: bechling.com)

De ontwikkeling van de CRISPR-methode, geleend van bacteriën, staat niet stil. Zo’n drie jaar geleden werd een CRISPR-techniek ontwikkeld om afzonderlijke basen in DNA te vervangen in plaats van hele genen. Daarmee nam de verfijndheid van die techniek om het genoom te bewerken aanzienlijk toe, maar nu blijkt dat die basevervangers ook RNA-moleculen veranderen. Dat zou wel eens fnuikend voor de veiligheid van deze genoombewerkingstechniek kunnen zijn, maar de onderzoekers denken al oplossingen gevonden te hebben. Lees verder