Afweercellen zien hartaanval aan voor virusontsteking

Hartaanval

Bij een hartaanval worden bloedvaten door een bloedprop geblokkeerd waardoor miljoenen hartcellen afsterven.

Het lijkt er op dat bij hartaanvallen ons afweersysteem aardig in de fout gaat. Volgens onderzoek rond Kevin King van de universiteit van Californië in San Diego lijkt het er op dat het afweersysteem ‘denkt’ dat een hartaanval een virusontsteking is. Het afweersysteem lijkt hier het herstel te dwarsbomen. Lees verder

DNA-reparatie soms nauwkeuriger dan gedacht

exonen en intronen

Een gen is opgebouwd uit exonen en intronen (afb: WikiMedia Commons)

Ons lichaam heeft een systeem om fouten aan het DNA te repareren. Dat heeft niet zo’n beste reputatie, maar het lijkt er op alsof dat systeem onderscheid maakt tussen de de diverse delen van het DNA. Onderzoekers van het biomedisch instituut IRB in Barcelona vonden dat dat reparatiesysteen efficiënter is in delen die voor eiwitten coderen dan elders. Lees verder

Molecuulrobot knutselt DNA-bouwwerken in elkaar

haarspeldmethode (PER-cascade) om DNA-constructies te bouwen

Haarspeldmethode om DNA-constructies te bouwen. De uitgangsstof (‘primer’) is grijs. De haarspeld bouwt al naar gelang de codering een nieuw stukje DNA en plakt dat aan de uitgangssequentie, enzovoort. (afb: Harvard)

We hebben het vaak over DNA, maar dan gaat het over het natuurlijke DNA, dat meterslange molecuul dat uit vier bouwstenen bestaat: de ‘letters’ A, C, G en T die twee aan twee onderling paren (AT en GC) vormen en, daarmee, een dubbel streng. Een van de dromen van de synbioloog is om, synthetisch, DNA te construeren, dat mooie, nieuwe eigenschappen heeft, met de gebruikelijke ‘letters’ of met nieuwe. Nu schijnen onderzoekers van de Amerikaanse Harvard-universiteit  met een ‘haarspeldmethode’ synthetisch DNA te hebben gemaakt dat zichzelf vormt. Ze schijnen dan vooral te denken aan ‘bouwmateriaal’ voor gerichte medicijnafgifte, sensoren of nanofabriekjes e.d., heel prozaïsch, maar ook aan het herprogrammeren van cellen. Lees verder

Endosi-RNA’s houden springende genen in bedwang

Transposonen, springende genen, in bedwang gehouden door endosi-RNA's

Doordat transposonen andersom worden afgelezen als ‘normale’ genen kunnen transposon-RNA’s zich ‘paren’ met ‘gewoon’ RNA. Daardoor weet de cel dat er transposonen actief zijn (afb: Cell)

Moleculen die endosi-RNA’s worden genoemd helpen te voorkomen dat het in ons lijf een genetische chaos wordt, ontdekten onderzoekers van het Britse Brabaham-instituut. Die zorgen ervoor dat de transposonen, genetische parasieten waar ons DNA vooral uit bestaat, koest worden gehouden. Actieve transposonen, ook wel springende genen genoemd, zouden de ‘normale’ genen kunnen beschadigen die de mens wel van nut zijn. Lees verder

Kankercellen gedood door ‘dinosaurusmetaal’

Dinosauriër

Iridium zou de doodsklap voor dinosaurussen zijn geweest (afb: univ. van Warwick)

Het is natuurlijk opzienbarend nieuws als wetenschappers melden dat ze kankercellen kunnen doden met ‘dinosaurus-metaal’. Dat metaal blijkt iridium te zijn. Iridium, afkomstig van een asteroïde (of planetoïde) zou de doodklap geweest zijn voor die, vaak, gigantische dieren, stellen onderzoekers (althans de voorlichters van die onderzoekers) van de Chinese Soen Jat-sen-universiteit en de universiteit van Warwick (Eng). Het ,’dinosaurusmetaal’, of eigenlijk een organische verbinding van iridium, zou gezonde cellen ongemoeid laten. De onderzoekers ontdekten ook welk mechanisme de iridiumverbinding gebruikt om de woekercellen onschadelijk te maken. Lees verder

T-regelcellen beperken immunotherapie als kankermedicijn

T-cellen vallen kankercel aan

Twee T-cellen vallen een kankercel aan (foto: Science)

T-regelcellen worden nog ‘onderdrukkender’ als ze geëlimineerd worden, ondervonden onderzoekers van de universiteit van Michigan. Dat, voor hen verrassende, effect betekent dat die behandeling voor kanker haar beperkingen heeft. Lees verder

Vroegtijdige gentherapie houdt hersens ‘jong’

Onderzoekers ontwikkelen gentherapie tegen geestelijke aftakeling

De onderzoekers Miguel Chillón en Assumpció Bosch in het lab (afb: UAB)

Het schijnt dat een vroegtijdig toegepaste gentherapie die tot doel had de aanmaak van het eiwit Klotho te te verhogen beschermt tegen de geestelijke achteruitgang op latere leeftijd, althans bij muisjes, en dat door slechts eenmalig een dosis van dat gen in het centrale zenuwstelsel van de beestjes te injecteren. Lees verder

Nieuwe CRISPR- ‘scharen’ knippen nu base voor base

basevervanging in DNA

Onderzoekers vervingen in het DNA van embryonale niercellen afzonderlijke basen (afb: Nature)

We hadden sinds een aantal jaren al de genschaar CRISPR/Cas9, maar er zijn nu ook twee molecuulscharen ontwikkeld die base voor base kunnen losknippen, waarmee deze techniek nog een stuk preciezer wordt (kan worden), niet alleen bij DNA, maar ook bij RNA. Een base (preciezer nucleobase) is de bouwsteen van het DNA, ook wel letters genoemd: A.C. G en T, voor RNA komt de U (uracil) in plaats van de T. De nieuwe baseschaar voor DNA is ontwikkeld door een groep van de Harvard-universiteit, de RNA-schaar door een groep van het Broad-instituut van MIT. Dat zou betekenen dat de CRISPR-schaartechniek nu te gebruiken zou zijn voor meer dan de helft van de genetische ziektes, maar pin me daar alsjeblieft niet op vast… Lees verder

Hoe vindt de bedrading van de hersens bij de groei de weg?

Gestuurde hersendraden (axonen)

Aan het eind van de axonen (groen) bevinden zich groeikegels met moleculaire antennes (paars). Deze cellen groeiden in een petrischaal. (afb: KTI/Weth)

De menselijke hersens bestaan uit zo’n honderdmiljard hersencellen. Tussen die hersencellen ontstaan vele verbindingen, die, onder meer, de signalen uit andere delen van het lichaam moeten verwerken. Die bedrading van de hersens geschiedt voor de geboorte volgens een of ander bouwplan, zonder dat externe invloeden een rol spelen. Onderzoekers van het technologisch instituut in Karlsruhe (D) denken nu te weten hoe die axonen (uitlopers van hersencellen die die cellen verbinden) gestuurd worden bij het vormen van de celnetwerken.  Bij het verbinden van netvlies met hersens doen de eiwitten EphA en ephrine-A het stuurwerk. Lees verder

Databank levende menselijke hersencellen geopend

Het Amerikaanse Allen-instituut voor hersenonderzoek heeft deze week een, wat genoemd wordt, vrij toegankelijke databank van levende menselijke hersencellen ‘geopend’. Die gevensverzameling bevat de elektrische eigenschappen van 300 hersenschorscellen, die afkomstig zijn van 36 patiënten. Ook bevat de databank 3d-reconstructies van 100 hersencellen plus de gegevens van genexpressie van 16 000 neuronen die afkomstig zijn van drie andere patiënten. Lees verder