Neurale-lijststamcellen vindt je in het hele lichaam

Neurale lijst

De neurale lijst van een embryo wordt gevormd tijdens de neurulatie (afb: WikiMedia Commons)

Een groep rond Justin-Belair-Hickey van de universiteit van Toronto heeft ontdekt dat een groep cellen in de huid en andere delen van het lichaam, zogenaamde neurale-lijststamcellen (de neurale lijst is celsoort die voorkomt in de embryonale ontwikkeling), de bron zouden zijn van geherprogrammeerde neuronen die door andere onderzoekers zijn gevonden.
Die bevindingen zouden de populaire theorie over de herprogrammering van cellen weerleggen, dat elke ontwikkelde cel kan worden aangezet om zijn identiteit te veranderen in een volledig ongerelateerd celtype door de infusie van transcriptiefactoren. Het team stelt een alternatieve theorie voor: er is één zeldzaam stamceltype dat uniek is in zijn vermogen om te worden geherprogrammeerd in verschillende typen cellen. Lees verder

Hersencellen muisjes laten zich ‘verjongen’ met Yamanaka-factoren

Hersencellen die Sox2 aanmaken

Hersencellen die Sox2 aanmaken lichten rood op (afb: Daniel del Toro et al./Cell)

Onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Barcelona hebben hersencellen van muisjes ‘verjongd’ met behulp van zogeheten Yamanaka-factoren. Yamanaka-factoren zijn transciptiefactoren die Shinya Yamanaka en collega’s gebruikten om van gespecificeerde cellen weer (pluripotente) stamcellen te maken. Zijn verouderende cellen weer als nieuw te maken? Lees verder

Uitschakelen Slc2a4-gen houdt hersenstamcellen muisjes jong

De subventriculaire zone

De (sub)ventriculaire zone (SVZ blauw en VZ rood) (afb: WikiMedia Commons)

Langs is er discussie geweest of hersencellen bij mensen nieuw kunnen worden aangemaakt, maar nu lijkt haast wel zeker dat de in de hippocampus, verantwoordelijk voor leervermogen en geheugen, dat wel degelijk gebeurt. Wel is duidelijk dat dat vermogen met de jaren vermindert, zelfs bij muisjes (die hooguit een paar jaar leven). Nu hebben onderzoeksters rond Maura Bodrini van de Columbia-universiteit in New York aangetoond dat als het Slc2a4-gen wordt uitgeschakeld, het vermogen van hersenstamcellen die te maken hebben met het reukvermogen die reukcellen weer aanmaken als jonge diertjes. Lees verder

Gentherapie zou groene staar mogelijk kunnen stoppen

Netvlies

Het netvlies is nog knap ingewikkeld en bestaat uit zo’n tien lagen

Groene staar (vaak glaucoom genoemd) is een oogziekte waarbij netvliescellen afsterven. Die lijkt op droge netvliesver-oudering. Daar is geen genees-middel voor. Onderzoeksters van het Trinitycollege in Dublin stellen nu een gentechniek ontwikkeld te hebben die bij muisjes en menselijke oogcellen de ziekte een halt zouden toeroepen. De therapie zou ook werken bij  netvliesveroudering (maculadegeneratie), is al eerder aangetoond. Er zijn overigens experimenten gaande met stamcellen om de afgestorven netvliescellen te vervangen. Lees verder

DNA-kralen maken kweekorgaantjes ‘echter’

Bevrijden van Wnt uit DNA-kraaltjes

Bevrijden van Wnt uit DNA-kraaltjes met uv-licht (afb: Kerstin Göpfrich et al./Nature Nanotechnology)

Door mikrokralen te gebruiken met specifiek gevouwen DNA, bedoeld voor het vervoer van groeifactoren en andere signaalmoleculen zouden onderzoekersters in Duitsland orgaantjes hebben gekweekt die meer overeenkomsten met het ‘echte werk’ dan  tot nu toe mogelijk was. Lees verder

Stercellen worden soms hersenstamcellen (bij muisjes)

MethSCAn

Voor de goede verstaander: een overzicht wat er et MethSCAn allemaal mogelijk is (afb: Ana Martin-Villalba et al./Nature)

Hersenstamcellen verschillen nauwelijks van de normale astrocyten (stercellen). Hoe kunnen bijna identieke cellen zulke verschillende functies vervullen? Onder bepaalde omstandigheden zouden die stercellen zich kunnen omvormen, ontdekten onderzoeksters van het Duitse kankercentrum (DKFZ) en de uni van Heidelberg bij muisjes. Lees verder

Zeeanemoontje wordt ‘onsterfelijk’ door oude genen

Nematostella vectensis

Het zeeanemoontje Nematostella vectensis is ‘onsterfelijk’ (afb: WikiMedia Commons)

De zeeanemoon Nematostella vectensis is feitelijk onsterfelijk. Ontwikkelings-biologen onder aanvoering van Ulrich Technau (@dres) van de Universiteit van Wenen zouden voor het eerst mogelijke kandidaten voor multipotente stamcellen in de zeeanemoon hebben geïdentificeerd. Deze stamcellen worden gereguleerd door evolutionair zeer goed bewaarde genen, die bij mensen en andere zoogdieren doorgaans alleen actief zijn bij de vorming van geslachtscellen, maar die oudere diersoorten zoals neteldieren een hoge mate van herstelvermogen geven waarmee die, in theorie, niet zouden verouderen. En weer lonkt de eeuwig jonge mens. Lees verder

Embryonale stamcellen hebben geen last van replicatiestress

Celreplicatie

Als stamcellen delen moet het DNA verdubbeld worden. Dat gebeurt anders bij stamcellen (boven) dan bij embryonale bindweefselcellen, bijvoorbeeld (onder) (afb: Tomomi Tsubouchi et al./EMBO Reports)

Embryonale stamcellen zijn pluripotente stamcellen die alle celtypen van een organisme kunnen produceren. Ze prolifereren snel en er werd aangenomen dat ze hoge niveaus van intrinsieke replicatiestress zouden ondervinden. Dat lijkt anders te zitten. Stamcellen hebben een ander replicatieritme dan gespecialiseerde cellen. Lees verder

Stamcellen laten zich een richting op buigen

YAP

De structuur van YAP (afb: WikiMedia Commons)

Onlangs ontdekten onderzoekers van de McGill-univeriteit in Canada dat door de kernen van stamcellen in verschillende mate uit te rekken, te buigen en te pletten ze die stamcellen heel precies een bepaalde ontwikkelingsrichting op konden sturen zodat er, bijvoorbeeld, botcellen of vetcellen uit zouden ontstaan. De onderzoekers denken dat die kneedtechniek zal kunnen leiden tot nieuwe stamcelbehandelingen die hun mogelijkheden nog niet hebben uitgebuit. Lees verder

Mechanische stimuli bepalen mede ‘lot’ stamcellen

Jiwon Jang

Jiwon Jang (afb: Postech)

Het ziet er naar uit dat het ‘lot’ van stamcellen mede bepaald wordt door ook mechanische stimuli. Daarin zou het eiwit ETV4 een hoofdrol spelen, ontdekten onderzoekers rond Jiwon Jang van de universiteit van Pohang (Postech) in Zuid-Korea (waar hij niet te vinden is; as). Een aanverwant onderzoek onder leiding van Roberto Mayor van de universiteit van Santiago in Chili en het universiteitscollege in Londen laat zien dat ook druk het ‘lot’ van stamcellen kan veranderen.
Lees verder