Hartje met afzonderlijke kamers gekweekt

Kweekhartje met kamers

Doorsnede van een kweekhartje. Met de aorta in blauw, linker hartkamer in wit en de rechter- in paars ( Afb: IMBA/Tobias Illmer)

Onderzoekers van het Oostenrijkse instituut voor moleculaire biologie rond Sasha Mendjan hebben een hartje gekweekt met afzonderlijke kamers dat zou lijken op een hartje in een vroege ontwikkeling van een embryo. Voorlopig zijn dit soort kweekorgaantjes vooral bedoeld voor de bestudering van de hartontwikkeling en het effect van medicijnen. Volwassen (mensen)organen kweken die gebruikt kunnen worden voor implantatie zijn voorlopig zeker nog niet aan de orde. Lees verder

CAR-T-behandeling van kanker zou soms kanker veroorzaken

CAR-T-celbehandeling zonder T-celvernietiging

CAR-T-celbehandeling met en zonder T-celvernietiging (afb: O’Neill et. al)

Gentherapieën voor de bestrijding van allerlei ziektes vormen de hoop voor veel mensen, maar tot brede toepassing zijn die nog steeds niet gekomen, onder meer doordat die technieken nog te vaak ongewenste neveneffecten hebben. Volgens de Amerikaanse gezondheidsautoriteit FDA zou de immuuntherapie CAR-T tegen kanker soms zelf weer kanker kunnen veroorzaken. Vooralsnog is nog niet vastgesteld of de CAR-T-celbehandeling de boosdoener is of eerdere behandelingen die die patiënten vaak al hebben ondergaan. Lees verder

Met CRISPR-methode glioomcellen ‘versnipperen’

Mensenglioom in muizenhersens

Mensenglioomcellen (rood) in muizenhersentjes (afb: Laakkonen et. al)

Onderzoekers gebruikten lange herhaalsequenties die alleen bij kankercellen voorkomen (in dit geval glioomcellen) om die met behulp van de CRISPR-methode te versnipperen en daarmee deze vorm van moeilijk bestrijdbare hersenkankers. Gezonde cellen blijven ongemoeid. Volgens de onderzoekers zouden kankercellen niet zo makkelijk ‘immuun’ kunnen worden voor deze bestrijdingsmethode. Dat lijkt een haalbare aanpak, maar vooralsnog is de methode alleen nog maar uitgeprobeerd op celkweken en niet in levende organismen. Een groot probleem bij het bestrijden van hersenziektes is dat ons brein via de hersen/bloedbarrière vrij goed geïsoleerd is van de (gevaarlijke) buitenwereld. Lees verder

Ki-algoritme vindt perspectiefrijke nog onontdekte CRISPR-systemen

Cas13

Er zijn verschillende Cas-eiwitten (‘genmessen’). Hier het Cas13-eiwit aan het werk geleid door gids-RNA (rood) (afb: zlab)

Met behulp van het ki-algoritme FLSHclust en diverse databanken met DNA-sequenties hebben onderzoekers bijna 200 nog onontdekte, zeldzame CRISPR-systemen gevonden bij micro-organismen, die mogelijk perspectiefrijk zijn in het bewerken van DNA of ook RNA.
Lees verder

Leidt gentherapie bij bloedstamcellen tot extra mutaties?

klontering sikkelcellen

Een (getekende) klontering van sikkelcellen (afb: UChicago)

In het VK is net een genbehandeling voor patiënten met sikkelcelanemie goedgekeurd, maar nu ontdekten onderzoekers dat bloedstamcellen die genetisch zijn gerepareerd bij sikkelcelanemiepatiënten mutaties vertonen die ze sneller doen groeien. Sommige van die mutaties worden aangetroffen bij sommige ouderen en bij mensen met bepaalde bloedkankers zoals leukemie. Die mutaties zouden vaker optreden bij oudere patiënten dan bij jongere. Overigens was het aantal proefpersonen bij dit onderzoek erg beperkt (zes) en daarmee de zeggingskracht. Lees verder

Hoog cholesterolgehalte kan (mogelijk) genetisch ‘gerepareerd’ worden

Vervetx-recept voor FH

De behandeling in beeld: links de vetbolletjes met b-RNA en gids-RNA, de binnenkomst in de cel en rechts, de verandering van de base A naar G), waardoor het PCSK9-gen onfunctioneel wordt (afb: vervetx.com) (

Drie mensen met een gevaarlijk hoog cholestorlgehalte met een grote kans op op ernstige hart- en vaatziektes zouden van die kwaal zijn genezen door het PCSK9-gen onfunctioneel te maken met een zogeheten basebewerker, een precieze variant van de CRISPR-methode. “Dat is een doorbraak waarmee is aangetoond dat basebewerking in de lever bij patiënten werkt”, zegt Gerald Schwenk van de universiteit van Zürich, die niet bij de proef betrokken was. Of die behandeling echt de oplossing is valt nog te bezien. Lees verder

Chimeer makaakje leefde maar tien dagen

Onderzoekers in China zouden zo’n tweeënhalf jaar geleden in geslaagd zijn een makaakje geboren te laten worden dat  bestond uit embryonale cellen van twee verschillende makakenparen. Die aan het embryo toegevoegde embryonale cellen van een andere vrucht waren herkenbaar doordat ze het fluorescerende eiwit GFP aanmaakten. Het zogeheten chimere aapje bleek cellen te bevatten van beide bronnen, maar overleefde maar een week. Dergelijke chimere niet-menselijke primaten zouden moeten dienen voor onderzoek, maar ik(=as) krijg er een vieze smaak in de mond. Is alles wat kan ook toegestaan? Het lijkt mij (=as) duidelijk dat dat niet zo is. Lees verder

Gist overleeft met de helft van zijn DNA synthetisch

synthetisch gistchromosoom

Een getekende impressie van het gesynthetiseerde chromosoom van bakkersgist. De gele stukken zijn weggelaten stukken, de witte stippen de toegevoegde genen.

Biologen hebben bij bakkergist (Saccharomyces cerevisiae) , dat normaal zestien chromosomen heeft, zesenhalve chromsomen geheel ‘gerenoveerd’ en in het lab gesynthetiseerd en er nog een synthetisch chromosoom aan toegevoegd dat bestaat uit stukjes bewerkt DNA van de gist. Dat drastisch aangepaste organisme bleek desondanks te functioneren en zelfs te delen. Het schijnt een mijlpaal te zijn van het consortium Sc2.0 dat al vijftien jaar bezig is de gist te voorzien van een volledig syjnthetisch genoom. Lees verder

Immunotherapie CAR-T werkt beter met andere ‘hengel’

Verbeterde CAR-T-therapie

Tot nu wordt bij de CAR-T-therapie allen de zeta-keten (blauw) gebruikt. De delat-keten (roze) werkt uiteindelijk effectiever (afb: Susana Minguet et.al/Nature)

CAR staat voor chimere antigeenreceptor en de T voor de afweercellen (T-cellen) die een soort ‘hengel’ (=receptor) mee krijgen die heel specifiek kankercellen herkent. Die ontmoeting betekent dan de dood voor de kankercel. De CAR-T-therapie werkt goed, maar de aldus veranderde T-cellen al vrij snel aan het eind van hun latijn. Onderzoekers hebben nu geconstateerd dat een andere ‘hengel’ rustiger maar ook langer (en dus effectiever) werkt.
Lees verder

Formaldehyde zou de genactiviteit veranderen

spaanplaat

Formaldehyde wordt onder veel gebruikt bij de productie van spaanplaat (afb: WikiMedia Commons)

Formaldehyde, ‘verwant’ aan mierenzuur,  is een vrij algemeen gebruikte stof. Het lijkt er nu op dat die verbinding de activiteit van onze genen kan veranderen. Lees verder