Chroma tinestructuur is (mede)bepalend voor de werking van een cel (afb: WikiMedia Commons)
Het epigenoom van een cel geeft aan welke genen daarin actief zijn en welke niet. Dat bepaalt ook de actieve functies en de rol van een cel. Het lijkt er op dat onderzoekers van het Zweedse Karolinska-instituut een methode gevonden hebben om van tienduizenden cellen tegelijk de (afzonderlijke) genexpressie te bepalen.
Lees verder
Cellen in gekweekte neurale orgaantjes (afb: Kriegstein/UCSF)
Ik maak hier regelmatig melding van onderzoek waar hersenachtige orgaantjes van mensencellen worden gekweekt en die soms bij proefdieren worden geïmplanteerd. De vraag doet zich dan voor of dat ethisch wel door de beugel kan. Krijgen die proefdiertjes daarmee geen menselijke trekjes en mogen we dan nog doen met die beestjes wat bij hun puur dierlijke soortgenoten is toegestaan? In de VS heeft het NIH daarom onderzoek op dit terrein ingeperkt, maar nu heeft een commissie van deskundigen gezegd daar weinig problemen mee te hebben (met dat onderzoek en niet met die inperking). Lees verder
Ziektes zijn vaak het gevolg van noodlottige veranderingen in ons genoom. Sedert enkele tientallen jaren zijn er nu technieken om dergelijke genoomfouten te repareren. Vooral de vrij recente opkomst van de CRISPR-methode heeft die zoektocht een fikse impuls gegeven en daarmee de hoop op een oplossing voor vaak onbehandelbare ziektes. Hoewel het veld te kampen heeft met nogal wat ‘kinderziektes’ groeit toch het idee dat gentherapieën iets kunnen betekenen voor de ‘reparatie’ ver hersenziektes. Daarbij spelen aso’s, zo lijkt het, een belangrijke rol. Terecht? Lees verder
Hersencellen (paars) waar DNA-schade wordt gerepareerd (geel). DNA zelf is lichtblauw (cyaan), maar met geel wordt dat groen. Overigens lijkt het in dit plaatsje alsof de kern net zo groot is als de cel. (afb: Nussenzweig et. al.)
Het lijkt er op dat DNA in hersencellen vaak op bepaalde plaatsen beschadigd raken. Die schade zou verband houden met de sturing van de genactiviteit. De ophoping van die DNA-breuken zou uniek voor hersencellen zijn. Deze ontdekking zou de huidige kennis over oorzaken van DNA-schade en de mogelijke gevolgen daarvan voor hersenziektes in een nieuw daglicht zetten. Lees verder
Een eiwitfragment uit de kern zet Xkr4 aan het lipidesein op het celmembraan te plaatsen. Rechts een celverslindende fagocyt. (afb: Mindy Takamiya/uni. van Kyoto)
Cellen die op de een of andere manier niet goed meer functioneren en afsterven geven zelf het sein ‘Eet me op’. Dat is de normale procedure, waarbij bepaalde eiwitten, zogeheten scramblases een belangrijke rol spelen, ontdekten onderzoekers van de universiteit van Kyoto.. Lees verder
De tau-knopen in hersencellen (bruin) en de beta-amyloïde plaques (rood) buiten de cellen zijn beide kenmerkend voor de ziekte van Alzheimer. Nog steeds is het onduidelijk of ze oorzaak of gevolg van de ziekte zijn
Als het om gentherapie gaat hebben we het tegenwoordig vaak over de CRISPR-methode, maar voor CRISPR werd de genactiviteit al bewerkt met zogeheten zinkvingers. Gebruikmakend van die zinkvingers zouden onderzoekers bij muisjes met een vorm van Alzheimer de zogeheten tau-knopen, een van de kenmerken van die ziekte, aanzienlijk hebben verminderd. Het voordeel van zinkvingers boven CRISPR is dat die binden aan een gen, maar het DNA niet bewerken. Lees verder
Hersenweeefsel van een (overleden) Alzheimerpatiënt, waarbij de beta-amyloïde=plaques rood zijn ingekleurd. De blauwe stippen zijn de kernen van hersencellen (afb: Matthew Campbell)
Onderzoeksters van, onder meer, het Russische Skoltech hebben microngrote, afbreekbare microcapsules gefabriceerd die een neurale groeifactor (een eiwit) zouden kunnen afleveren aan de hersens. Daar zou dat eiwit ervoor kunnen zorgen voor de stimulering van de groei. De onderzoeksters hebben de capsules uitgeprobeerd op een kweek van hippocampuscellen. De vraag blijft of die daadwerkelijk de hersen/bloedbarrière kunnen ‘doorbreken’. Lees verder
De schedel van een Neanderthaler (afb: Natuurhistorisch museum Londen)
Onderzoekers in de VS hebben in het lab ‘hersentjes’ gekweekt met behulp van een antiek gen (NOVA1) dat de hersenontwikkeling beïnvloedt. Daardoor zijn die hersenachtige orgaantjes kleiner en bobbeliger dan mensenhersens. Zo zouden iets weg hebben van de hersens van Neanderthalers, maar verder niet heel erg lijken. Lees verder
Stercellen vervullen veel nuttige taken, maar lijken niet alleen bij MS-patiënten in de fout te gaan.
Een antilichaam
Het farmabedrijf Lilly werkt aan een behandeling met een antilichaam dat de voortgang van de ziekte van Alzheimer zou vertragen. Resultaten in klinische proeven (fase-II) zouden hoopvol zijn. Lees verder