Zinkvingertherapie helpt mogelijk tegen Alzheimer

eiwitklonteringen bij Alzheimer

De tau-knopen in hersencellen (bruin) en de beta-amyloïde plaques (rood) buiten de cellen zijn beide kenmerkend voor de ziekte van Alzheimer. Nog steeds is het onduidelijk of ze oorzaak of gevolg van de ziekte zijn

Als het om gentherapie gaat hebben we het tegenwoordig vaak over de CRISPR-methode, maar voor CRISPR werd de genactiviteit al bewerkt met zogeheten zinkvingers. Gebruikmakend van die zinkvingers zouden onderzoekers bij muisjes met een vorm van Alzheimer de zogeheten tau-knopen, een van de kenmerken van die ziekte, aanzienlijk hebben verminderd. Het voordeel van zinkvingers boven CRISPR is dat die binden aan een gen, maar het DNA niet bewerken. Lees verder

Groeifactor neuronen per microcapsule bezorgd

Hersenweefsel van Alzheimerpati

Hersenweeefsel van een (overleden) Alzheimerpatiënt, waarbij de beta-amyloïde=plaques rood zijn ingekleurd. De blauwe stippen zijn de kernen van hersencellen (afb: Matthew Campbell)

Onderzoeksters van, onder meer, het Russische Skoltech hebben microngrote, afbreekbare microcapsules gefabriceerd die een neurale groeifactor (een eiwit) zouden kunnen afleveren aan de hersens. Daar zou dat eiwit ervoor kunnen zorgen voor de stimulering van de groei. De onderzoeksters hebben de capsules uitgeprobeerd op een kweek van hippocampuscellen. De vraag blijft of die daadwerkelijk de hersen/bloedbarrière kunnen ‘doorbreken’. Lees verder

‘Hersentjes’ Neanderthaler gemaakt met hulp van CRISPR (nou ja)

Neanderthalerschedel

De schedel van een Neanderthaler (afb: Natuurhistorisch museum Londen)

Onderzoekers in de VS hebben in het lab ‘hersentjes’ gekweekt met behulp van een antiek gen (NOVA1) dat de hersenontwikkeling beïnvloedt. Daardoor zijn die hersenachtige orgaantjes kleiner en bobbeliger dan mensenhersens. Zo zouden iets weg hebben van de hersens van Neanderthalers, maar verder niet heel erg lijken. Lees verder

Astrocyten in de hersens (b?)lijken gestuurd door darmflora

Stercellen of astrocyten

Stercellen vervullen veel nuttige taken, maar lijken niet alleen bij MS-patiënten in de fout te gaan.

Astrocyten, ook wel stercellen genoemd, zijn de meeste komende cellen in het centrale zenuwstelsel. Toch zijn die niet erg goed onderzocht. Lange tijd werd aangenomen dat ze zorgden voor voeding en ondersteuning van andere beter onderzochte cellen in hersens en ruggenmerg. Zo langzamerhand rijst echter het beeld op dat die stercellen ook een rol (kunnen) spelen bij de achteruitgang van de hersens, ontstekingen en hersenziektes. Nu blijkt uit onderzoek dat een ondersoort het tegenovergestelde kan doen, ‘gestuurd’ door de darmflora. Lees verder

Antilichaam zou voortgang Alzheimer vertragen

Antilichaam

Een antilichaam

Het farmabedrijf Lilly werkt aan een behandeling met een antilichaam dat de voortgang van de ziekte van Alzheimer zou vertragen. Resultaten in klinische proeven (fase-II) zouden hoopvol zijn. Lees verder

Alweer een oplossing voor een dwarslaesie?

Hersteld van dwarslaesie?

Twee, drie weken na de behandeling konden de muisjes weer lopen (afb: Ruhr-universiteit)

Schade aan het ruggenmerg kan leiden tot een dwarslaesie, waarbij delen van het lichaam verlamd raken (afhankelijk van de plaats van de laesie). Al tientallen jaren wordt er naar oplossingen gezocht en al verschillende malen hebben onderzoekers op zijn minst gesuggereerd een oplossing gevonden te hebben. Voor zover ik weet is dé oplossing nog niet gevonden. Nu komen wetenschappers van de Ruhr-universiteit in Bochum met het verhaal dat een niet natuurlijk eiwit, hyper-interleukine-6, bij muisjes zou hebben geleid tot herstel van de zenuwweefselschade. Ze zouden na behandeling, in feite een gentherapie, weer hebben kunnen lopen. Lees verder

Kankercellen te doden met CRISPR-methode

CRIISPR-lading vetbolletjes doodt kankercellen

De lading in vetbolletjes die de kankercellen ‘onklaar’ moet maken (afb: univ. van Tel Aviv/Peer et. al.)

Onderzoekers van de universiteit van Tel Aviv denken een ‘doorbraak’ te hebben met hun methode om uitgezaaide kankercellen te doden. Daarbij maken ze gebruik van de CRISPR-methode om het DNA van kankercellen te ruïneren. Uit proeven met muisjes blijken de overlevingskansen te zijn toegenomen, maar, zo op het oog, niet spectaculair. Lees verder

Herprogrammeren cellen gaat beter via de mitochondriën

Gliacellen omzetten in neuronen

Door met CRISPR/Cas9 de expressie van een paar mitochondriale eiwitten te veranderen verviervoudigde de opbrengst aan neuronen (afb: Cell Stem Cell)


Het herprogrammeren van cellen is tegenwoordig een populair onderzoeksthema. Vooral het ‘fokken’ van zenuwcellen krijgt aandacht, aangezien dat een mogelijkheid zou kunnen zijn om allerlei defecten aan het centrale zenuwstelsel (met inbegrip van de hersens, dus) te repareren. Zo worden gliacellen, een soort afweercellen van het centrale zenuwstelsel, al met succes omgezet in neuronen. Onderzoeksters van het Helmholtzcentrum in München en de Ludwig Maximiliansuniversiteit (ook in de hoofdstad van Beieren) hebben nu een manier gevonden om dat herprogrammeringsproces te verbeteren. Door de cellen bij het begin van het proces met behulp van genregelaar CRISPR/Cas9 te ‘bestoken’ met bepaalde mitochondriale eiwitten, eigen aan neuronmitochondriën, bleek te opbrengst maar liefst vier keer hoger te zijn geworden. Lees verder

Littekenweefsel in zenuwstelsel weer omgezet on zenuwcellen

Stercellen worden neuronen

Stercellen (groen) blijken om te vormen tot neuronen (rood, naar ik aannneem) (afb: Jinanuniversiteit)

Als je bepaalde onderwerpen volgt dan valt op hoe weinig vooruitgang er wordt geboekt ondanks allerlei ‘doorbraken’ op dat gebied die je in die jaren tegenkomt. Een zo’n onderwerp is het littekenweefsel in zenuwstelsel. Dat ontstaat bij beschadiging en voorkomt fatsoenlijke functionering van het centrale zenuwstelsel. Talloze malen heb ik ‘doorbraken’ mogen noteren (ook in dit blog), maar, voor zover ik weet, is dé oplossing nog steeds niet gevonden. Nu zeggen Chinese onderzoekers weer dat ze er in geslaagd zijn littekenweefsels in het centrale zenuwstelsel van proefdieren te hebben omgezet in functionele neuronen met behulp van een gentherapie. We zullen zien. Lees verder

Weer een manier om beschadigd zenuwweefsel te herstellen (?)

Zenwustelsel

Zenuwcellen in het centraal zenuwstelsel herstellen niet, wel die in het perifere zenuwstelsel (afb: gezondheidsuniversiteit.nl)

Zoals ik ook gisteren al zei zijn onderzoekers al tientallen jaren op zoek naar manieren om schade aan het centrale zenuwstelsel te herstellen. Gister maakte ik melding van een ‘op het oog’ veelbelovende aanpak en vandaag melden onderzoeksters van de Amerikaanse Templeuniversiteit en van de (ook Amerikaanse) universiteit van Pennsylvania dat ze een simpele manier hebben gevonden om beschadigd zenuwweefsel te herstellen: toediening van lactaat. Lees verder