Maria Tanzer (l) en Joanne Hildebrand in hun lab (foto: WEH-instituut)
Onderzoekers van het Walter en Eliza Hall-instituut in Melbourne (Aus) hebben een klein molecuul ontdekt dat de celdood (necroptose) tegenhoudt. Dat zou een goede manier kunnen zijn om ontstekingsziektes als reuma, de ziekte van Crohn en psoriase te behandelen. Er wordt verder gezocht.
Lees verder
Het enzym PDI zichtbaar gemaakt in borstkankercellen (foto: Ludwig-Maximlian-uni)
Bijna dagelijks kun je wel ergens een artikel of persbericht vinden, waarin staat beschreven hoe we kanker de definitieve klap kunnen geven of dat we een heel eind op die weg zijn. Het feit dat kanker nog steeds niet is uitgeroeid – en naar ik vrees ook nooit zal worden – geeft aan dat aan al die onderzoeken veel meer haken en ogen zaten dan in de publiciteit werden gebracht of, en dat is lang niet denkbeeldig, door mij over het hoofd zijn gezien. Duitse onderzoekers hebben een stofje gevonden dat in combinatie met een kankerdoder kankercellen gevoeliger maakt voor geprogrammeerde celdood. Amerikaanse onderzoekers zien in een mutatie die leidt tot een zeldzame bloedziekte (aangeboren verhoorningsstoornis of dyskeratose) mogelijkheden kankercellen hun ongebreidelde deelzucht te ontnemen. Lees verder
Dit plaatje zou duidelijk moeten maken hoe die telomeren langer worden (afb: Cell)
Terwijl bij gewone cellen de uiteinden van de chromosomen, de telomeren, steeds korter worden, hebben kankercellen een manier gevonden om die telomeren op lengte te houden en zo hun eigen leven te rekken. Het is ironisch: cellen die dood en verderf zaaien hebben zelf de weg naar het ‘eeuwige’ leven gevonden. Amerikaanse onderzoekers denken nu te weten hoe kankercellen dat kunstje flikken. Lees verder
Michael Rudnicki (foto: univ. van Otttawa
Onderzoekers van de universiteit van Ottawa (Can) hebben ontdekt dat stamcellen gaandeweg hun vermogen verliezen om schade aan spierweefsel te repareren doordat de manier verandert waarop de informatie uit de omgeving via een zogeheten signaleringsroute de stamcel binnenkomt. Door die JAK/STAT-route te blokkeren met behulp van medicijnen, bleek het bij proeven met oudere dieren mogelijk die achteruitgang te stoppen. Lees verder
Het pericentrische heterochromatine op het DNA-molecuul. (afb.: Molecular Systems Biology)
Duitse onderzoeksgroepen hebben op basis van computerberekeningen een wiskundig gemaakt van een epigenetisch netwerk. Epigenetica zou je kunnen zien als een ‘laag’ op het genoom dat er voor zorgt dat bepaalde genen gedeactiveerd worden. Inzicht in epigenetica zou aangrijpingspunten opleveren voor het bestrijden van ziektes en/of helpen om gerichter te zoeken naar geneesmiddelen.
Lees verder
Nog steeds worden er veel proefdieren gebruikt voor de ontwikkeling van medicijnen en van behandelmethoden. Celkweken kunnen een deel van het proefdieronderzoek vervangen, maar zijn niet je ware: een organisme reageert niet hetzelfde als een verzameling cellen. Er wordt op diverse fronten aan systemen gewerkt ter vervanging van dierproeven, niet zo zeer uit medelijden met die arme muisjes, maar omdat dierproeven vrij traag resultaat opleveren en bovendien zijn proefdieren geen mensen. Het zou mooi zijn om een soort menselijk organisme na te bootsen op een ‘chip’.
Lees verder
Het viruseiwit ePV24 maakt het het afweereiwit KPNA onmogelijk ‘alarm’ te slaan (afb: Cell).
Ons afweersysteem is in een constante oorlog verwikkeld met aanvallend ongenoegen als virussen. In principe maakt dat systeem elke bedreiging van buiten onklaar, maar de vijand slaapt niet. Virussen hebben zo hun tegenacties ontwikkeld. Zo hebben verschillende virussen het voor elkaar gekregen de interferonen, de eiwitten die de hele ‘machinerie’ van het afweersysteem in gang moeten zetten, te dwarsbomen. Recent onderzoek laat zien dat het beruchte ebola-virus er in slaagt te voorkomen dat interferon de reproductie van het virus in de besmette cellen blokkeert.
Lees verder
Rechts een deel van het chloridetransporterende molecuul (afb: Nature Chemistry)
In een breed gezamenlijk onderzoek hebben, onder meer, Koreaanse en Amerikaanse onderzoekers een molecuul gesynthetiseerd dat in staat is gebleken kanker- en andere defecte cellen te vergiftigen door die vol te pompen met ‘keukenzout’ (natrium- en chloride-ionen). Dat onderzoek zou een bevestiging zijn van een al twintig jaar oude hypothese om kanker te bestrijden met behulp van een iondragend molecuul. Ook patiënten die lijden aan de taalslijmziekte (cystische fibrose) zouden baat bij het nieuwe medicijn kunnen hebben.
Lees verder
Het antilichaam interleukine-4
Het lijkt er op dat onderzoekers van de technische hogeschool in Zürich (ETHZ) er in geslaagd zijn muizen met reumatische (reumatoïde) artritis te genezen. Daartoe gebruikten ze de stof interleukine-4 (IL-4), een antilichaam, en combineerden dat met een verbinding die koppelt aan een eiwit dat voorkomt op de plaats van de reumatische ontsteking. De onderzoekers noemden hun geneesmiddel een ‘gewapend antilichaam’. In combinatie met het reumamedicijn dexamethason bleek de artritis geheel te verdwijnen.
Lees verder
Bloedstamcellen met merkers die genetische mankementen op het DNA markeren (foto: UC San Fransisco)
Met de jaren wordt ons afweersysteem steeds minder doeltreffend. Daarom mogen mensen boven de 60 ook geen beenmergdonor zijn. Onderzoekers van de universiteit van Californië in San Fransisco rond Emanuelle Passegué ontdekten het mechanisme achter die achteruitgang waardoor bloedstamcellen in oudere organismen niet langer voor voldoende nieuwe bloecellen kunnen zorgen. “We ontdekten moleculaire defecten die zouden kunnen worden hersteld door een verjongingstherapie.” Lees verder