Een medicijn tegen corona en tegen kanker (?)

HA15

Helpt HA15 (zie plaatje) ons af van corona en kankers? (afb: medchemexpress.com)

Het lijkt haast onmogelijk, en misschien is het dat ook wel, maar een onderzoekster van een toch niet misselijke universiteit (die van Zuid-Californië) zou, met hulp van collega’s, een middel hebben gevonden dat zowel het coronavirus onschadelijk zou maken als werkzaam zou zijn tegen veel kankers, terwijl die ziektes ogenschijnlijk weinig met elkaar overeenkomstig hebben (behalve het misbruik van DNA). Lees verder

‘Lasso’ gebruikt om medicijnen in je hersenen te krijgen

De rol van HGF

De rol van de groeifactor voor bloedcellen (HGF) in beeld gebracht (afb: intechopen.com)

Hersenziektes zijn nogal lastig met medicijnen te behandelen, aangezien die vrij aardig van de rest van het lichaam worden afgeschermd tegen bedreigingen van buitenaf. Nu hebben onderzoekers van, onder meer, de Kanazawa-universiteit een wat ze noemen lassomethode ontwikkeld om dat toch voor elkaar te krijgen met synthetische biomoleculen die de functies van natuurlijke eiwitten als groeifactoren of cytokines kunnen nabootsen en niet worden tegengehouden door de hersen/bloedbarrière. Lees verder

Weer een knop om bij de CRISPR-methode aan te draaien: hoeveelheid

Programmeren van cellen

Cellen zijn te ‘programmeren’ (afb: MIT)

Onderzoekers van het MIT in Cambridge (VS) hebben voor het CRISPR-genoombewerkings-systeem een manier ontwikkeld om heel precies de aanmaak van ook synthetische eiwitten te kunnen regelen in zoogdiercellen.
Het zou volgens William Chen een heel betrouwbaar systeem zijn. “Dat is te gebruiken voor een verscheidenheid aan biomedische toepassingen in verschillende celtypen.” Hij werkt overigens tegenwoordig aan de universiteit van Zuid-Dakota. Lees verder

Hoe vinden cellen de juiste medecellen?

Rijpende eicel

Een rijpende eicel (afb: Weichselberger et.al)

Het begint allemaal met een bevruchte eicel die zich deelt in dezelfde type cellen enzovoort  totdat er verschillen optreden. Dat is het intrigerende begin van wat we vrucht of embryo noemen. Uiteindelijk groeit uit dat klontje identieke cellen een organisme met honderden verschillende celtypen. Dat is op zich al opzienbarend, maar hoe vinden de juiste celtypen elkaar en ontwikkelen die zich tot organen en andere weefsels? Onderzoeksters bekeken die ontwikkeling aan de hand van rijpende eicellen bij fruitvliegjes (een belangrijk proefdiertje of Drosophila melanogaster in het Latijn). Het schijnt iets met de onderlinge aantrekkingskracht tussen cellen te maken te hebben , concludeerden ze, waarbij het eiwit EYA een doorslaggevende rol lijkt te spelen. Lees verder

Wat moeten we met een gespiegeld leven?

Ribosoom

Het ribosoom

Links- en rechtsdraaiend hebben we wel eens langs horen komen in reclames, maar de meeste mensen zullen geen idee hebben wat daarmee bedoeld wordt. Het leven is op moleculair niveau nogal zuinig geweest met het gebruik van stoffen. Zo gebruikt het leven maar twintig aminozuren om eiwitten te bouwen uit een veelheid van aminozuren en gebruikt alleen maar linksdraaiende moleculen. Hoe dat komt is niet duidelijk, maar nu willen Chinese onderzoekers een gespiegeld leven creëren: rechtsdraaiend als de natuur linksdraaiend gebruikt. Ze denken dat dat wel eens handig zou kunnen zijn voor geneesmiddelen, want de natuur kent die spiegelvormen niet en zal ze ook niet afbreken, is de gedachte. Zijn ze dan nog wel werkzaam, vraag ik mij dan af… Lees verder

Modelproefdieren zeggen niet alles verraadt koraalgenoom

Acropora loripes

Acropora loripes (afb: KAUST)

Het lijkt er op dat een koraalsoort het essentiële aminozuur cysteïne op een andere manier maakt dan andere dieren. Dat geeft de onderzoekers aanleiding er nog maar eens op te wijzen dat waarnemingen in modelorganismen zoals fruitvliegjes en muizen niet noodzakelijkerwijs een op een geldig zijn voor andere diersoorten. Lees verder

RNA-reparatie van mossen werkt ook in mensencellen

RNA-herschrijvers

RNA-herschrijvers PPR56 en PPR65 veranderen de basen van nucleotiden van RNA’s in de mitochondriën in plantencellen van cystidine (C) in uracil (U). Ze werken ook in mensencellen. De herschrijvers zouden kunnen worden aangepast voor ‘eigen gebruik’ (afb: Schallenberg-Rüdiger et.al.)

Een reparatie-mechanisme dat mossen gebruiken om fouten in DNA te corrigeren via een omweg (dat repareert namelijk RNA), blijkt ook in cellen van mensen te werken, ontdekten onderzoeksters van de universiteit Bonn. Dat doet dat overigens volgens de eigen regels en die regels zijn nog niet bekend. Lees verder

Ribosomen vermenigvuldigen zich buiten de cel

Ribosoom

Het ribosoom

Onderzoekers van de universiteit van Kyoto (Jap) hebben het voor elkaar gekregen om ribosomen van E. coli-bacteriën zich buiten een cel te laten reproduceren. Dat zou een van de grootste uitdagingen zijn geweest voor synthetisch biologen. Dat zou wetenschappers meer inzicht kunnen geven over hoe het leven ooit begonnen is, maar ook meer kunnen onthullen over hoe ribosomen, waar eiwitten in een cel worden aangemaakt, soms de fout in kunnen gaan. Ook zou de ontwikkeling de functionele synthetische cel dichterbij kunnen brengen. Overigens is deze bijdrage nog niet beoordeeld, maar vast verschenen in biorxiv. Twee onderzoekers hebben maar vast een patent op de ontwikkeling aangevraagd. Lees verder

Groot insectenvirus ‘leert’ CRISPR-gereedschap af te leveren

Baculovirussen

Bucolavirussoorten (afb.: WUR)

Voor het inbrengen van het reparatiegereedschap van de CRISPR-techniek in cellen worden vaak kreupelgemaakte menselijke virussen gebruikt, maar die hebben maar een beperkt laadvermogen. Voor het repareren van een genetisch defect dat tot een nierziekte leidt ‘leerden’ onderzoekers een flexibeler insectenvirus, een baculovirus, hun CRISPR-lading af te leveren in mensencellen. Die CRSIPR-ingrepen met het baculovirus zouden zijn geslaagd. Lees verder

Ki helpt bij het oplossen van eiwitstructuren

p53-eiwit

De structuur van het p53-eiwit zou veel zeggen over diens werking en functies (afb: WikiMedia Commons)

Al tientallen jaren zijn biologen bezig met het oplossen van de structuur van eiwitten. Die structuur, is het idee, zegt veel over de functie van het eiwit. Het ophelderen van die structuren was een heidens karwei, doordat je daarvoor eerst eiwitten moest kristalliseren (zo heb ik altijd begrepen). Dat lukt lang niet bij alle eiwitten. Bovendien is dan nog steeds de vraag of die structuur die het eiwit in kristalvorm aanneemt wel dezelfde is als in zijn natuurlijke omgeving. `Nu krijgen die eiwitstructuurbiologen hulp van de kunstmatige intelligentie van DeepMind en van het programma AlphaFold en zou de structuur van 200 miljoen eiwitten zijn ontsluierd. Vraag is dan of dat ook de werkelijke structuur is, maar biologen zijn euforisch omdat die informatie op allerlei terreinen van pas kan komen. Lees verder