MicroRNA-142 houdt stamcellen jong

Stamcellen en MicroRNA-142

Stamcellen met veel microRNA-142 (de rode cellen links) blijven stamcellen (rechts in blauw), de rest differentieert tot, in dit geval zenuwcellen (paars) (afb: EMBL)

Stamcellen met een hoog microRNA-142-peil differentiëren niet en blijven stamcellen, daalt dat peil dan veranderen de stamcellen in gespecialiseerde cellen, zo leerden onderzoekers van het Europese microbiologische lab in Heidelberg (EMBL). “Het lijkt wel of de cellen door microRNA ‘dooef’ worden voor hun omgeving”, zegt onderzoeker Pierre Neveu. “Je kunt dan van alles naar die stamcellen gooien, maar blijven gewoon stamcellen.” Dat resultaat is weer een stukje van de puzzel die de ontwikkeling van stamcellen en de differentiatie heet, dat ook van dienst kan zijn bij kanker- en regeneratieonderzoek.  Lees verder

Mechanisme ontdekt dat aanmaak zenuwcellen regelt

Proneurale eiwitten en ontwikkeling hersens

De ontwikkeling en differentiëring van hersencellen wordt gestuurd door proneurale eiwitten die zelf weer gestuurd worden door een ’tijdschakelaar’  (afb: Cell)

Het leven kunnen we overal om ons heen waarnemen, we kunnen er wat aan morrelen, maar vele aspecten daarvan zijn nog steeds een groot raadsel. Sterker nog: het lijkt wel alsof de mens al onderzoekende steeds meer vragen opdiept in plaats van beantwoordt. Een van de vragen is waarom zenuwcellen in ons lijf niet of nauwelijks vernieuwen. Nu hebben Bassem Haddan en medeonderzoekers aan de Katholieke Universiteit een groep eiwitten ontdekt die een rol spelen bij de aanmaak van zenuwcellen. Dat proces bepaalt de differentiatie van de cellen en de ontwikkeling van het zenuwstelsel. Voorlopig zullen ze nog wel het een en ander moeten uitvissen alvorens te denken aan therpaeutische mogelijkheden van hun ontdekking. Lees verder

Celstructuren te bouwen met geluidsgolven

Geluidgrijper om cellen te transporteren

De geluidgrijper kan cellen met een nauwkeurigheid van 1 tot 2 µm in een celstructuur plaatsen (afb: Tony Jun Huang/Penn)


Met behulp van geluidsgolven kunnen cellen in de ruimte worden verplaatst, zonder die aan te raken, te beschadigen of te misvormen. Daarmee zouden celstructuren in drie dimensies kunnen worden gebouwd, denken Chinees-Amerikaanse onderzoekers van, onder meer, de universiteit van Pennsylvania. Lees verder

Lang nietcoderend RNA best wel belangrijk

Lange, nietcoderende RNA's

DNA codeert ook voor ‘nutteloze’ lange, nietcoderende RNA-moleculen (afb: Chang-lab)

Op school hebben we geleerd dat in de genen op het erfelijkheidsmolecuul DNA de genen liggen, die coderen voor eiwitten. Eiwitten zijn de molecullen die het meeste werk doen in een levend organisme. Sommige genen coderen niet voor eiwitten, maar ‘produceren’ zogenaamd lang, nietcoderend RNA.  Er schijnen zo’n 58 000 nietcoderende RNA-moleculen te worden aangemaakt bij mensen. Maar van enkele lnc-RNA’s is maar bekend wat ze doen. Zo is een van die lncRNA’s belangrijk voor de gezondheid van vrouwen. Dat molecuul wordt geproduceerd door het X-chromosoom. Daar heeft een vrouw er twee van en de man maar een. Het eiwit Xist schakelt het Xist-gen op het ene X-chromosoom bij vrouwen uit. Gebeurt dat niet, dan zou dat kunnen leiden tot kanker, is uit muisproeven gebleken. Dat een zo simpele bouwwerk dat ons voor ogen stond (DNA–>boodschapper-RNA–>eiwit) blijkt al studerende steeds ingewikkelder te worden. Wat doen al die lange, nietcoderende RNA-moleculen? Howard Chang van de Stanford-universiteit en medeonderzoekers hebben nu van een aantal van die lnc-RNA’s achterhaald wat ze uitvreten. LncRNA’s zijn best wel belangrijk, zo bleek Chang en de zijnen. Lees verder

Programma voorspelt hoe cellen te reprogrammeren

Omzetting van fibroblasten in keratinocyten zoals berekend door Mogrify

De herprogrammering van fibroblasten (langwerpig) in keratinocyten (keivormig) zoals Mogrify had berekend. (Nature/Rackham et.al)

Onderzoekers uit diverse landen hebben een programma/algoritme ontwikkeld, waarmee te voorspellen is hoe je cellen kunt reprogrammeren, zeggen ze. Het schijnt ook echt te werken. Ze noemen dat Mogrify, maar als je dat aanklikt kom je bij beeldbewerking uit. De keuze van de naam lijkt niet handig. De onderzoekers hebben het programma beschikbaar gemaakt voor andere onderzoekers, ter verbetering en uitbreiding.
Lees verder

Kweekdarmen beginnen ergens op te lijken

Kweekdarmen

Kweekdarmen

Onderzoekers van, onder meer, de Amerikaanse John Hopkins-universiteit hebben in het lab darmen gekweekt, die ergens op beginnen te lijken. Uiteindelijk is het idee dat kweekorganen en -weefsels zullen worden ingezet voor het het herstel van de patiënt bestaand uit lichaamseigen  cellen. Lees verder

‘Verkeersagent’ in cel is chaotisch maar razendsnel

FG-Nup, de flexibele eiwtherkenner en verkeersagent

Verkeersagent FG-Nup heeft een razendsnelle edoch fexibele sleutel om eiwitten (NTR) te herkennen. Links de gebruikte onderzoekmethodes (afb: Cell)

In de cel is het een zooitje. Vele duizenden eiwitten wirrelen er door elkaar en houden toch, onder veel meer, de communicatie in stand tussen de kern en de rest van de cel. Hoe komt het dat die wirwar er toch voor zorgt dat er op tijd maatregelen genomen worden tegen, bijvoorbeeld, ongewenste verbindingen die de cel zijn binnengedrongen? Met behulp van deels computersimulatie, deels experimenten, denken onderzoekers nu het antwoord op die vraag te kennen. Het zeer bewegelijke eiwit FG-Nup kan zich binnen een miljardste seconde (zwak) hechten aan zogeheten kerntransportreceptoren (NTR) en zo bepalen of zogeheten transportreceptoren de poriën van het kernmembraan mogen passeren. FG-Nup fungeert in die communicatie als een soort verkeersagent. Lees verder

Menselijke zaadcellen in het lab gemaakt

Zaadcel uit het lab

Een in het lab ‘gefabriceerde’ zaadcel (foto: Marie-Hélène Perrard, CNRS/Kallistem)

De Franse onderzoekers Philippe Durand en Marie-Hélène Perrard van het biotechbedrijf Kallistem in Lyon zeiden eerder dit jaar dat ze menselijke zaadcellen hadden gekweekt in het lab. Op die techniek hebben ze inmiddels een octrooi verworven. Lees verder

Creatief met klittenband

hartweefsel gegroeid op klittenband

Met behulp van biologisch afbreekbaar klittenband zijn stukjes hartweefsel te kweken en wellicht in de toekomst hele organen (afb: eye of science/SPL)

Je hoeft als onderzoeker niet van die heel ingewikkelde dingen te doen om een stukje in een krant (of op een blog) te krijgen. Wees creatief met klittenband. Onderzoekers zijn er in geslaagd met de haken en ogen van klittenband een meerlaags pompend stukje hartweefsel te bouwen, dat, bijvoorbeeld, gebruikt kan worden voor de reparatie van beschadigd hartweefsel (is het idee).
Lees verder

Differentiatie stamcellen van muizen te sturen (met licht)

Van stamcel naar zenuwcel

De lengte en de kracht van het signaal zetten een stamel aan zich te differentiëren tot (in dit geval) een zenuwcel. Andere signalen worden genegeerd. (afb: Cell)

Het blijkt dat stamcellen van muisjes zich een bepaalde ontwikkeling op laten sturen door lichtsignalen. Daarvoor moest natuurlijk eerst genetisch wat geknutseld worden. In dit geval werd het gen Bnr2 gevoelig gemaakt voor blauw licht. Bij de juiste signalen ontstonden uit de stamcellen zenuwcellen (artikel als pdf-bestand). Het is voor de onderzoekers natuurlijk aardig om een manier te vinden stamcellen een bepaalde kant op te sturen. De onderzoekers dromen al met verschillende lichtsignalen complexe weefsels als organen te kunnen maken. Lees verder