T-cellen in opleiding in de zwezerik

Zwezerik

In de zwezerik (thymus) leren T-cellen onderscheid te maken tussen eigen en niet-eigen. Op de foto een zwezerik van een mens (afb: WikiMedia Commons)

Het afweersysteem is een prachtig systeem, ik kan het niet vaak genoeg zeggen. Grofweg kun je zeggen dat we een aangeboren afweersysteem hebben en een aangeleerd. Nu blijkt dat T-cellen, de frontstrijders van het afweersysteem, eerst naar school gaan in de zwezerik om daar te leren wat eigen en niet-eigen is, zodat ze niet het eigene aanvallen. Lees verder

Epigenoom bewerken een veiliger alternatief voor bewerken genoom(?)

Epigenoombewerking

Zo zou de epigenoombewerking ongeveer in zijn werk gaan volgens Science (afb: Science)

Al een aantal jaren zijn genetici en andere vakdisciplines geestdriftig over de mogelijkheid het genoom te bewerken met de CRISPR-methode (de ‘genschaar’). Het blijkt echter dat deze van de bacteriën geleende methode toch niet helemaal zo werkt als nodig is voor een veilige verandering van het genoom. Zou dan het bewerken van het epigenoom (welke genen zijn wel actief en welke niet) een veilig alternatief kunnen zijn? Daarmee verandert het genoom zelf niet en dat zou daarmee veiliger zijn dan het veranderen van het genoom. Die veranderingen worden dan ook doorgegeven aan het nageslacht. Lees verder

Genetherapie is geen appeltje-eitje

Een adenovirus

Een adenovirus heeft wel iets weg van een kunstmaantje (afb: Wiki Commons)

Ook in dit blog wordt regelmatig aandacht aan gentherapieën besteed die beloven foute mutaties te repareren of het afweersysteem weerbaarder te maken tegen ziektes als kanker, maar prutsen aan het ingewikkelde systeem dat (menselijk) leven heet gaat niet zo maar en niet zonder risico. Soms blijkt het middel erger dan de kwaal of zijn er op zijn minst onbedoelde neveneffecten. Daar wordt dan weer aan gesleuteld, maar komt het ooit zover dat deze technieken breed kunnen worden ingezet of blijft het martelen?
Lees verder

Een ‘vermenselijkt’ virus als kankerdoder (?)

Het genetisch veranderde pokkenvirus zou alleen kankercellen doden en het afweersysteem activeren. Het menselijk gen hNIS codeert voor een ionkanaal waardoor kankercellen zouden kunnen worden bestookt met radioactieve jodium- rheniumisotopen (afb: Imugene)

Het Australische bedrijf Imugene is gestart met klinische proeven met een genetisch veranderd pokkenvirus (Vaccinia), aangeduid met CF33-hNIS, bij kankerpatiënten met tripelnegatieve borstkanker met uitzaaiingen. Dat virus is genetisch zo veranderd dat het een menselijk gen bevat waardoor het gemodificeerde virus een ‘kankerdoder’ wordt (moet worden). De proefpersonen hebben gemeen dat eerdere behandelingen geen effect meer hadden op de ziekte. Lees verder

T-cellen lijken dochtercellen te krijgen die anders werken

Mitose

Gewone celdeling (mitose)

Als een cel deelt ontstaan er twee dochtercellen met in principe dezelfde functie als de moedercel, maar bij T-cellen, een type afweercellen, lijkt dat verhaal niet op te gaan. Niet dat T-cellen ineens veranderen in hersencellen, maar ze kunnen wel een andere (afweer)functie krijgen als de moedercel, zo ontdekten onderzoekers van een Amerikaans kinderziekenhuis. Lees verder

Waardoor handhaven ziekmakende mutaties zich?

In januari 2021 lag een tweejarig jongetje doodziek in bed in Groenland. De artsen wisten niet wat hij had. Was het hersenvlies-ontsteking of misschien wel tb? Ten einde raad werd hij naar Kopenhagen gebracht, maar ook daar zaten ze met hun handen in het haar. Als laatste redmiddel werd het genoom van het jongetje uitgelezen. Daar kwam een ziekmakend gen uit: IFNAR2. Dat eiwit bindt aan type I interferonen. Daardoor had het jongetje geen verweer tegen virussen zoals het corona- of griepvirus. Hoe komt het dat dergelijke genen zich handhaven, vraagt Wired zich af. Lees verder

Een lichaam-op-een-chip die kan worden aangepast aan de patiënt

Weefsels op multiorgaanchip

De weefsels op de multiorgaanchip van links naar rechts: huid-, hart-, bot-, lever- en endotheelcellen (afb: Columbia)

Onderzoeksters hebben een lichaam-op-een-chip gemaakt met menselijke cellen van verschillende weefsels zoals hart, lever, bot en huid. Die ‘organen’ worden met elkaar verbonden door een vatenstelsel waarin ook afweercellen rondzwemmen. De ‘lichaams-chip’ past onder een microscoopglaasje en kan worden aangepast aan de patiënt. Lees verder

Is het afweersysteem te verjongen

Het blijkt dat door de toegenomen aanmaak van bepaalde vertakte koolhydraten het afweersysteem van mensen steeds minder effectief wordt. Wellicht is op basis daarvan een manier te vinden om het afweersysteem weer zijn oude ‘vechtlust’ te geven bij oudere mensen. Lees verder

Oppervlakte-eiwit vermindert bijwerkingen die kleven aan CAR-T-therapie

afm13 plus NK-cel plus kankercel

AFM13 (rood) verbindt NK-cel (blauw) met lymfoomcel (geel )(afb: Katy Rezvani)

Door bepaalde afweercellen een synthetisch oppervlakte-eiwit mee te geven dat die koppelt met kankercellen bleken die uiterst effectief in een proef met 22 mensen met lymfeklierkanker en bleven ernstige bijwerkingen uit. “Het is een interessante gedachte”, zegt hemato- en incoloog Jeffrey Miller van de universiteit van Minnesota, die toehoorder was bij een lezing over het werk. Lees verder

Is er een oplossing voor autoimmuunziektes?

Dikkedarmzweer bij Crohnpatiënt

Zweer in de dikke darm van een Crohnpatiënt (afb: WikiMedia Commons)

De meeste autoimmuunziektes zijn makkelijk te herkennen maar moeilijk te genezen. Nu lijkt onderzoek uit te wijzen dat de genetische kenmerken (de ‘vingerafdruk’) van afweercellen zouden aangeven welke behandeling het beste zou (kunnen) werken. Lees verder