Virus herprogrammeert hersencellen Parksinsonmuisjes

Hersencellen bij Parkinsonpatiënten produceren veel minder van de signaalstof dopamine

Hersencellen bij Parkinsonpatiënten produceren veel minder van de signaalstof dopamine (lichtblauw) (afb: Sciencephoto.com)

Het moet niet gekker worden, denk je soms als je over onderzoek leest, maar waarom zou je niet alle bondgenoten gebruiken die je kunt inzetten tegen ziektes? Neem nou virussen. Die micro-organismen, waarvan de geleerden nog niet weten of we die wel tot het ‘leven’ mogen rekenen, hebben we al in dienst genomen om allerlei klusjes te doen, zoals het afleveren van DNA aan cellen, waarom zouden we die niet inzetten tegen ziektes? Die van Parkinson, bijvoorbeeld, om hersencellen om te programmeren tot gezond. Zoiets. Bij muisjes leverde de aanpak resultaat op. Lees verder

VS geven verkoop van gentests aan particulieren vrij

De gentestchip van illumina

De gentestchip van illumina (afb: 23andMe

Het Amerikaanse bedrijf 23andMe mag van de Amerikaanse voedsel- en geneesmiddelenautoriteit FDA gentests direct aan klanten verkopen. Het idee is dat daarmee het genoom op een paar ‘ziekmakende genen’ wordt onderzocht. Dat is een opmerkelijk draai van de FDA, die in 2013 voor de directe verkoop aan particulieren ging liggen. Lees verder

Grote eiwitten hebben kleine helpers om in vorm te komen

Antibioticum trimethoprim

Trimethoprim oftewel 2,4-diamino-5-(3,4,5-trimethoxybenzyl) pyrimidine

Eiwitten, het moge de lezers van dit blog bekend zijn, zijn de werkpaarden van je lijf. Er zijn duizenden eiwitten. Een cruciaal aspect van een naar behoren functionerend eiwit is zijn vorm. Als het eiwit niet de juiste ruimtelijke structuur heeft dan gaat het fout. Dat gebeurt, bijvoorbeeld, bij ziektes als Parkinson en Alzheimer.  Een promovendus aan de universiteit van Massachusetts ontdekte dat bij E- coli-bacteriën een klein molecuul (trimethoprim) een slecht gevouwen eiwit (dihydrofolaatreductase) in de juiste vorm bracht. Grote eiwitten, zoals enzymen, hebben kleine helpers (nodig) om in vorm te komen. Nu hebben onderzoekers van die universiteit een wiskundige onderbouwing kunnen geven van de rol van die kleine helpers. Lees verder

‘Springende genen’ mogelijk verantwoordelijk voor Alzheimer e.a

retrotransposons

Alu-sequenties behoren tot de familie van retrotransposons die zichzelf kopiëren en elders in het DNA inbouwen (afb: Wiki Commons)

Het lijkt er op dat steeds meer Alzheimer-onderzoekers zich afwenden van de hypothese dat de beta-amyloïdeplaques de oorzaak van de ziekte zijn. De vraag is dan natuurlijk meteen weer: wat dan? Onderzoekers van de Amerikaanse Duke-universiteit stelden in 2004 al de hypothese op dat de problemen begonnen in de mitochondriën, de krachtcentrales van de cel, en komen nu met het idee dat die weer samenhangen met de ontsporing van ‘springende’ stukjes DNA, de zogeheten alu-sequenties, de alu-neurodegeneratiehypothese. Lees verder

Nieuwe dopamineneuronen moeten Parkinson bestrijden

Ziekte van ParkinsonDe eerste transplantaties van dopamineneuronen die gekweekt zijn uit stamcellen om Parkinsonpatiënten te behandelen ligt binnen handbereik, schrijven voorlichters van de universiteit van Lund (Zwe) enthousiast. Tot nog toe, schrijven ze, was het voor onderzoekers lastig de richting van de ontwikkeling van de stamcellen te bepalen. Bij dierproeven waren de resultaten nogal wisselend. Nu lijken de onderzoekers dat pad beter onder de knie te hebbenLees verder

Huidcellen met CRISPR direct omgezet in zenuwcellen

Omzetting van huidcel in zenuwcel

De omzetting van huidcellen in zenuwcellen verloopt via de activering van de genen die coderen voor drie hoofdtranscriptiefactoren Brn2, Ascl1 en Myt1l (BAM). (afb: Cell Stem Cell)

Het was onderzoekers eerder al gelukt en met een cocktail van biomoleculen huidcellen om te zetten in orgaancellen via, wat heet, ‘reprogrammering’. Nu maken onderzoekers van de Amerikaanse Duke-universiteit bekend dat ze met de potente CRISPR/Cas9-techniek  rijpe huidcellen van muizen direct hebben gereprogrammeerd tot zenuwcellen. Tot voor kort werden altijd eerst uit rijpe cellen pluripotente stamcellen. Lees verder

Translatie in cel direct bekeken

De geboorte van eiwitten in beeld gebracht

Een plaatje uit het filmpje van Stasevich. Rood is RNA, blauw en groen eiwitten. De grote groene vlek op de achtergrond is de kern (afb: univv. Colorado)

Onderzoekers van de universiteit van Colorado hebben de translatie in een cel via een bijzondere microscoop rechtstreeks kunnen volgen. Translatie is het proces in de cel waarbij het boodschapper-RNA in het ribosoom wordt afgelezen en waaruit uiteindelijk eiwitten ontstaan. Cruciaal voor het resultaat was de microscoop die gebruikt werd.  Die werd gebouwd door onderzoeksassistent Tatsuya Morisaki en bestaat uit twee uiterst gevoelige camera’s en heeft geen bewegende delen.  Ook Robert Singer van het Albert Einsteincollege voor geneeskunde heeft, met andere middelen een soortgelijk resultaat bereikt.
Lees verder

Huidcellen met cocktail om te vormen tot orgaancellen

Uit huidcel gevormde hartcel

Uit huidcel door chemische herprogrammering gevormde hartcel (afb: Gladstone-instituut)

We doen of het al helemaal normaal is, maar de methode om van gespecialiseerde cellen weer pluripotente stamcellen te maken en van daar uit weer gespecialiseerde cellen is nog jong. Bij die herprogrammering worden vier zogeheten transcriptiefactoren gebruikt. Voor de ontdekking van die methode kregen Shinya Yamanaka en John Gurdon in 2012 de Nobelprijs voor de geneeskunde. Nu zijn twee onderzoeksgroepen, hoofdzakelijk bestaand uit onderzoekers met Chinese namen, er in geslaagd uitgaande van huidcellen met behulp van een chemische cocktail orgaanspecifieke cellen te maken zoals hartcellen en hersenstamcellenLees verder

Weer een ‘medicijn’ tegen Parkinson: IFNβ-gentherapie

Ziekte van ParkinsonDeense onderzoekers denken dat de ziekte van Parkinson zou kunnen worden veroorzaakt door veranderingen in de gen die codeert voor interferon-beta (IFNβ). Met een gentherapie bij proefdieren gericht op het interferon-gen zou de sterfte van neuronen en daarmee (?) die ziekte een halt zijn toe te roepen. Lees verder

Stoffen gemaakt die kankercellen de dood in jagen (?)

Gele plomp en de dimere plompalkaloïden

Verbindingen uit de gele plomp (Nuphar lutea) blijken de celdood van kankercellen te bevorderen (foto: Wiki Commons)

Natuurlijk, het gaat weer over kanker en nu hebben we dan het enige echte medicijn: dimere nupharalkaloïden of plompalkaloïden (de Nederlandse naam voor nuphar is gele plomp). De stoffen zijn familie van een verbinding die ooit is gevonden bij die gele plomp. Ze zouden er voor kunnen zorgen dat kankercellen snel afsterven, maar of dat allemaal ook in het echt werkt… De alkaloïden zijn alvast gesynthetiseerd door in de VS werkende onderzoekers. Lees verder