De strijd tegen kanker gaat onverdroten door nu met hulp van myxoma

Kankercel omringd door T-cellen met viruslading

Veranderde T-cellen (blauw) met viruslading omringen te doden viruscel (afb: McFadden et. al.)

Ik heb hier al vaker gezegd dat ons afweersysteem een magistraal systeem is, maar volmaakt is het niet. Het heeft het moeilijk met kanker, al kun je je natuurlijk afvragen hoe vaak ons afweersysteem beginnende kanker in de kiem smoort, en soms keert dat systeem zich tegen het eigen lijf. Er zijn allerlei methodes bedacht om dat afweersysteem te ‘versterken’ door de afweercellen genetisch te veranderen, de immuuntherapie, maar ook die route is lang niet altijd succesvol. Nu hebben onderzoekers een immuuntherapie ontwikkeld waarbij de hulp is ingeroepen van een antikankervirus. Lees verder

CRISPR-behandeling kan het genoom beschadigen

T-cellen vallen kankercel aan

Twee T-cellen vallen een kankercel aan (foto: Science)

Toen CRISPR ontdekt werd bij bacteriën, die bij die organismen dient als afweer, werden al snel weidse vergezichten geschetst van een (mensen)wereld vrij van genetische afwijkingen. Dat de CRISPR-methode geen probleemloos terrein is, werd al snel bekend. De methode ‘repareert’ het genoom ook nogal eens op de verkeerde, onbedoelde plaatsen. Nu stellen onderzoekers in Israël dat de stabiliteit van chromosomen wel eens zou kunnen worden aangetast door een CRISPR-ingreep. Lees verder

T-cellen in opleiding in de zwezerik

Zwezerik

In de zwezerik (thymus) leren T-cellen onderscheid te maken tussen eigen en niet-eigen. Op de foto een zwezerik van een mens (afb: WikiMedia Commons)

Het afweersysteem is een prachtig systeem, ik kan het niet vaak genoeg zeggen. Grofweg kun je zeggen dat we een aangeboren afweersysteem hebben en een aangeleerd. Nu blijkt dat T-cellen, de frontstrijders van het afweersysteem, eerst naar school gaan in de zwezerik om daar te leren wat eigen en niet-eigen is, zodat ze niet het eigene aanvallen. Lees verder

Is het afweersysteem te verjongen

Het blijkt dat door de toegenomen aanmaak van bepaalde vertakte koolhydraten het afweersysteem van mensen steeds minder effectief wordt. Wellicht is op basis daarvan een manier te vinden om het afweersysteem weer zijn oude ‘vechtlust’ te geven bij oudere mensen. Lees verder

Zink is goed voor onze afweer, maar hoe zit dat?

Lorenzo Iovino

Lorenzo Iovino in het lab (afb: Fred Hutchinton-instituut)

Dat zink goed is voor onze afweer is bekend, maar wetenschappers weten niet precies hoe dat komt. Uit proeven met muisjes blijkt dat zink de aanmaak van T-cellen bevordert en zorgt voor het herstel van de zwezerik, een van de belangrijkste organen in het afweersysteem (volgens de Wikipedia), waar die T-cellen worden aangemaakt. Lees verder

Helpt een afweersysteem op een chip onze kennis vergroten?

Lymfeknoop

Lymfeknoop vaak, ten onrechte, ook lymfeklier genoemd (afb: voedingengezondheid.nl)

Het vervelende van wetenschappelijk werk is dat je constant geconfronteerd wordt met je onkunde en onwetendheid. Hoe langer je met een onderwerp bezig bent hoe meer gaten je in je kennis ontdekt. Alle organismen hebben een vorm van afweer om zich te verdedigen tegen de ‘boze krachten’ van deze wereld, maar hoewel wetenschappers een aardig idee hebben van het menselijke (en ander zoogdierlijke) afweersysteem, het is nog steeds duister hoe dat precies werkt. Nu hebben onderzoekers het afweersysteem op een chip gezet (feitelijke zijn het onderdelen van lymfeklieren) om dat systeem beter te leren kennen. Lees verder

Veranderd gids-RNA vat RNA om genen effectiever te deactiveren

Cas13

RNA-bewerker Cas13. Ook bij bewerking RNA wordt een gids-RNA gebruikt om de RNA-schaar naar de juiste plaats te dirigeren (afb: zlab.bio)

Iedereen, ook deze leek, riep blij dat met de CRISPR-methode er een prima instrument was gekomen om fouten op het genoom te herstellen. Dat bleek toch een beetje tegen te vallen en gaandeweg zijn er steeds meer methodes ontwikkeld om die methode nog te verbeteren. Onderzoekers hebben nu een chemisch veranderd gids-RNA ontwikkeld, dat de genschaar naar de goede plek op het genoom moet leiden, dat niet het DNA aanpakt om genen uit te schakelen maar het RNA om dat te bewerken en/of uit te schakelen in mensencellen. Daarmee zou de effectiviteit van gids-RNA met een factor twee tot vijf zijn verbeterd. De nieuwe methode werkt ook twee maal langer de de bestaande CRISPR-methodes. Lees verder

T-cellen van genezen patiënten pakken coronavirus aan

Besmette cel

Een door het coronavrirus besmette cel (afb: Science)

Uit twee onderzoeken blijkt dat de T-cellen van mensen die de coronaziekte hebben gehad lijken hen voor langere tijd immuniteit te verschaffen tegen SARS-CoV-2 (het vermaledijde coronavirus dat momenteel over de hele wereld heftig huishoudt). Ook sommige mensen die nooit zijn besmet met het virus zouden T-cellen hebben die SARS-VoV-2 aanpakken. Die zijn eerder wellicht besmet door een familielid van SARS-CoV-2. Lees verder

Met ‘slimme’ eiwitten ‘computer’ gemaakt van mensencellen

Logische eiwitpoorten in mensencel

Logische eiwitpoorten zou het ‘besturen’ van cellen makkelijker maken (afb: UW)

Er wordt al een tijd gewerkt aan de mogelijkheden om dat prachtige DNA-systeem in te zetten voor de verwerking en opslag van informatie, aan computers dus.  Aan de andere kant worden worden er ook computerachtige constructies bedacht om levende cellen te kunnen sturen.  Onderzoekers van de universiteit van de staat Washington hebben nu ‘slimme’ eiwitten ontworpen om logische EN-poorten te maken in menselijke cellen. Lees verder

Afweercellen doen meer dan afweren

Muzlifah Haniffa

Immunologe Muzlifah Haniffa (afb: Wellcome Trust)

Afweercellen komen in actie als ziekteverwekkers de gezondheid van het organisme bedreigen, maar ze doen meer dan dat. Ze helpen bij het herstel van weefsel, zorgen mede voor een gezond zwangerschap en regelen mede de vernieuwing van van huid- en bloedvatcellen, om maar wat te noemen. Tijd voor een nieuwe naam?
Lees verder