T-cellen in opleiding in de zwezerik

Zwezerik

In de zwezerik (thymus) leren T-cellen onderscheid te maken tussen eigen en niet-eigen. Op de foto een zwezerik van een mens (afb: WikiMedia Commons)

Het afweersysteem is een prachtig systeem, ik kan het niet vaak genoeg zeggen. Grofweg kun je zeggen dat we een aangeboren afweersysteem hebben en een aangeleerd. Nu blijkt dat T-cellen, de frontstrijders van het afweersysteem, eerst naar school gaan in de zwezerik om daar te leren wat eigen en niet-eigen is, zodat ze niet het eigene aanvallen. Lees verder

Is het afweersysteem te verjongen

Het blijkt dat door de toegenomen aanmaak van bepaalde vertakte koolhydraten het afweersysteem van mensen steeds minder effectief wordt. Wellicht is op basis daarvan een manier te vinden om het afweersysteem weer zijn oude ‘vechtlust’ te geven bij oudere mensen. Lees verder

Zink is goed voor onze afweer, maar hoe zit dat?

Lorenzo Iovino

Lorenzo Iovino in het lab (afb: Fred Hutchinton-instituut)

Dat zink goed is voor onze afweer is bekend, maar wetenschappers weten niet precies hoe dat komt. Uit proeven met muisjes blijkt dat zink de aanmaak van T-cellen bevordert en zorgt voor het herstel van de zwezerik, een van de belangrijkste organen in het afweersysteem (volgens de Wikipedia), waar die T-cellen worden aangemaakt. Lees verder

Helpt een afweersysteem op een chip onze kennis vergroten?

Lymfeknoop

Lymfeknoop vaak, ten onrechte, ook lymfeklier genoemd (afb: voedingengezondheid.nl)

Het vervelende van wetenschappelijk werk is dat je constant geconfronteerd wordt met je onkunde en onwetendheid. Hoe langer je met een onderwerp bezig bent hoe meer gaten je in je kennis ontdekt. Alle organismen hebben een vorm van afweer om zich te verdedigen tegen de ‘boze krachten’ van deze wereld, maar hoewel wetenschappers een aardig idee hebben van het menselijke (en ander zoogdierlijke) afweersysteem, het is nog steeds duister hoe dat precies werkt. Nu hebben onderzoekers het afweersysteem op een chip gezet (feitelijke zijn het onderdelen van lymfeklieren) om dat systeem beter te leren kennen. Lees verder

Veranderd gids-RNA vat RNA om genen effectiever te deactiveren

Cas13

RNA-bewerker Cas13. Ook bij bewerking RNA wordt een gids-RNA gebruikt om de RNA-schaar naar de juiste plaats te dirigeren (afb: zlab.bio)

Iedereen, ook deze leek, riep blij dat met de CRISPR-methode er een prima instrument was gekomen om fouten op het genoom te herstellen. Dat bleek toch een beetje tegen te vallen en gaandeweg zijn er steeds meer methodes ontwikkeld om die methode nog te verbeteren. Onderzoekers hebben nu een chemisch veranderd gids-RNA ontwikkeld, dat de genschaar naar de goede plek op het genoom moet leiden, dat niet het DNA aanpakt om genen uit te schakelen maar het RNA om dat te bewerken en/of uit te schakelen in mensencellen. Daarmee zou de effectiviteit van gids-RNA met een factor twee tot vijf zijn verbeterd. De nieuwe methode werkt ook twee maal langer de de bestaande CRISPR-methodes. Lees verder

T-cellen van genezen patiënten pakken coronavirus aan

Besmette cel

Een door het coronavrirus besmette cel (afb: Science)

Uit twee onderzoeken blijkt dat de T-cellen van mensen die de coronaziekte hebben gehad lijken hen voor langere tijd immuniteit te verschaffen tegen SARS-CoV-2 (het vermaledijde coronavirus dat momenteel over de hele wereld heftig huishoudt). Ook sommige mensen die nooit zijn besmet met het virus zouden T-cellen hebben die SARS-VoV-2 aanpakken. Die zijn eerder wellicht besmet door een familielid van SARS-CoV-2. Lees verder

Met ‘slimme’ eiwitten ‘computer’ gemaakt van mensencellen

Logische eiwitpoorten in mensencel

Logische eiwitpoorten zou het ‘besturen’ van cellen makkelijker maken (afb: UW)

Er wordt al een tijd gewerkt aan de mogelijkheden om dat prachtige DNA-systeem in te zetten voor de verwerking en opslag van informatie, aan computers dus.  Aan de andere kant worden worden er ook computerachtige constructies bedacht om levende cellen te kunnen sturen.  Onderzoekers van de universiteit van de staat Washington hebben nu ‘slimme’ eiwitten ontworpen om logische EN-poorten te maken in menselijke cellen. Lees verder

Afweercellen doen meer dan afweren

Muzlifah Haniffa

Immunologe Muzlifah Haniffa (afb: Wellcome Trust)

Afweercellen komen in actie als ziekteverwekkers de gezondheid van het organisme bedreigen, maar ze doen meer dan dat. Ze helpen bij het herstel van weefsel, zorgen mede voor een gezond zwangerschap en regelen mede de vernieuwing van van huid- en bloedvatcellen, om maar wat te noemen. Tijd voor een nieuwe naam?
Lees verder

CAR-T-cellen verkleinen tumor met behulp van RNA

Immuuntherapie vrij succesvol bij agressieve leukemiesoort

De CAR T-behandeling in beeld  (afb: hematon.nl)

T-cellen (afweercellen) die genetisch zijn aangepast om ze inzetbaar te maken tegen kankercellen schijnen bij muisjes met kanker met hulp van RNA tumoren een kopje kleiner te hebben gemaakt. Deze met CAR-T aan geduide therapie (CAR staat voor chimere antigeenreceptor) zou vrij effectief zijn bij bloedkankers zoals leukemie, maar veel minder effectief zijn bij vaste tumoren. Door toevoeging van RNA, als mal voor de aanmaak van het eiwit claudine, verschrompelden de kankergezwellen bij de muisjes. Lees verder

Genetisch veranderen afweercellen verbeterd

Bezorgdiensten DNA-pakketjes aan cellen

De verschillende technieken onder elkaar met erachter de resultaten (afb: Andy Tay)

De onderzoekers bewerkten het genoom van afweercellen. Ik kan dat hier heel makkelijk opschrijven, maar dat is in de (klinische) praktijk toch een knap lastige opgave. Als je het erfgoed van cellen wilt veranderen moet je eerst een ‘pakketje’ met het juiste gereedschap in de cel zien te krijgen en dat is niet eenvoudig. Het genetisch veranderen van afweercellen voor, bijvoorbeeld kankerbehandeling, is een pad met vele doornen. Nu stelt Andy Tay van de nationale universiteit van Singapore een ‘bezorgdienst’ te hebben ontwikkeld die twee tot drie keer beter werkt dan de huidige.
Lees verder