‘Eeuwige’ haai heeft springende genen en een een ‘feilloos’ DNA-herstel

Groenlandse haai

Groenlandse haai (Somniosus microcephalus) is een bedreigde diersoort (afb: WikiMedia Commons)

De mens is al eeuwen lang op zoek naar het eeuwige leven. Dan is het ‘geheim’ van de Groenlandse haai (Somniosus microcephalus), met een gemiddelde leeftijd van zo’n vierhonderd jaar (volgens de Wikipedia zelfs vijfhonderd) natuurlijk het ontsleutelen waard. Het genoom van de grote vis blijkt enorm te zijn en uitgerust met bijzondere reparatiemechanismen voor het DNA, zagen onderzoekersters rond Arne Sahm van de Ruhruniversiteit in Bochum. Volgens de hoogleraar heeft die lange levensduur veel te maken met de verbeterde DNA-reparatiemechanismen van de haai. Lees verder

RNA-vaccin lijkt ook bij eierstokkanker te werken (bij muisjes)

Katalin Karikó

Nobelprijswinnares Katalin Karikó (afb: WikiMedia Commons)

Onderzoekers hebben met succes een boodschapper-RNA-behandeling toegepast om tumoren in de eierstokken en uitzaaiingen bij muisjes te bestrijden. Het b-RNA codeerde voor een eiwit dat de ongebreidelde deling van kankercellen verhindert en/of ze doodt: p53. Inmiddels zijn er meer b-RNA-vaccins tegen kanker in ontwikkeling (dus nog niet beschikbaar). Lees verder

Therapieresistentie tumor bevordert door antikankereiwit

HIF1

De structuur van het HIF1-eiwit (afb: WikiMedia Commons)

Delen in vaste kankergezwellen met weinig zuurstof ontwikkelen meestal een grote resistentie tegen chemobehandeling of bestraling. Al jaren vragen onderzoekers zich af waarom het ‘antikankereiwit’ p53 ook niet werkt in zuurstofarme weefsels. Nu hebben onderzoekers ontdekt dat een eiwit dat een rol speelt bij, onder meer, wondgenezing (hypoxie-inductiefactor of HIF) p53 effectief uitschakelt. Sterker nog: p53 wordt medeplichtig aan de overleving van kankercellen. Lees verder

Ons lijf stikt van de mutaties

Mutaties in weefsels

De weefsels waarvan monsters zijn genomen (bij mannen en vrouwen verschillend) en van de cellen het RNA is uitgelezen (afb: Gad Getz et. al.)

Een analyse van de RNA-gegevens van zo’n 500 proefpersonen van 29 verschillende weefsels heeft aangegeven dat ons lijf stikt van de mutaties. We zijn heftig mozaïsch oftewel door die mutaties hebben cellen in een weefsel verschillende genomen. Dat mozaïcisme stijgt met de jaren. Vooral longen huid hebben daar last van en dat zijn niet toevallig twee organen die het meest met de buitenwereld in aanraking komen. Lees verder

Enzym dat aminozuren afbreekt (mede)oorzaak voor veroudering?

Celveroudering

Zo zou het proces er uit zien dat leidt tot celveroudering. ROS is de afko voor die reactieve zuurstofverbindingen, DAO voor de oxydase (afb: univ. van Kobe)

Onderzoekers denken dat het enzym D-aminozuur-oxidase (DAO), dat in cellen aminozuren afbreekt, (mede)schuldig is aan de veroudering van cellen. Dat enzym zou een mooi doelwit zijn om die celveroudering tegen te gaan, denken de onderzoekers. Lees verder

‘Herrezen’ gen maakt olifanten (bijna) immuun voor kanker

Olifanten en kankerEen tijdens de evolutie ‘herrezen’ gen (LIF6) maakt olifanten (bijna) ongevoelig voor kanker. Dat is best bijzonder voor een dier dat zo groot is (veel cellen)  en zo oud kan worden. LIF6 zorgt ervoor dat beschadigde cellen afsterven nog voor de ziekte een kans krijgt. Onderzoekers denken nu te weten hoe het zit. Eerder werd gemeld dat die ‘kankerimmuniteit’ te maken heeft met het aantal exemplaren van het p53-gen dat olifanten zouden hebben. Lees verder

Kan de CRISPR/Cas9-techniek leiden tot kanker?

p53

De tumoronderdrukker p53 (afb: Wikicommons)

Er is een hoop euforie over de ‘genschaar’ CRISPR/Cas9, waarmee genetische defecten kunnen worden gerepareerd, maar het instrument is niet zonder gevaar constateren onderzoekers in Zweden en Finland (maar weer eens). Volgens wetenschappers van het Karolinska Institutet en de universiteit van Helsinki zal er nog wel wat onderzoek gedaan moeten worden naar de veiligheid van deze techniek. Eerder al wezen onderzoekers op het risico van ongewenste genmutaties en op het gevaar van het ontsporen van de genetisch veranderde cellen in kankercellen. Lees verder

Genonderzoek kent ook ‘modes’

Meest bestudeerde genen

Topgenen door de jaren heen. Wit is hemoglobine, ononderbroken blauw TP53 (afb: Nature)

Peter Kerpedjiev is programmeur en heeft ook een opleiding in bioinformatica. Hij wilde promoveren en wilde weten welke genen nu belangrijk zijn voor onderzoekers. Hij verliet zich daarbij op de Amerikaanse geneeskundebibliotheek die in zijn PubMed-databank precies bijhoudt waarover gepubliceerd is. Daaruit haalde Kerpedjev de artikelen waarin de structuur, functie en/of locatie van genen wordt beschreven en voor welke eiwitten die coderen.  Daaruit destilleerde hij een genentoplijst van het menselijk genoom. Het blijkt dat ook  van genonderzoek last heeft modes. Lees verder

Nieuwe dierproeven beloven ons een langer gezond leven

NAD+

NAD+

Ik geef onmiddellijk toe dat mensen niet altijd even ‘netjes’ doodgaan, maar wat willen we toch met dat eeuwige leven? Het lijkt wel of er steeds meer onderzoek wordt gedaan naar methoden en middelen om veroudering te stoppen of om te keren. Ik zou zeggen dat uitstelling van veroudering een verschuiving van de problemen is en als wij (nou ja, onderzoekers) daarin slagen dat uitstel leidt tot, denk ik, problemen met overbevolking en medicalisering van de samenleving. Hier weer twee onderzoeken die bij proefdieren succes leken te hebben: een onderzoek met Nederlandse die zich richt op het ‘afschieten’ van ontoereikende cellen en een met Amerikaans/Australische wortels waarbij het DNA-reparatiemechanisme wordt gerepareerd. Beide groepen beweren dat hun aanpak de veroudering keert (bij muisjes).
Lees verder

Genetisch aangepaste Salmonella gaat hersentumor te lijf

Salmonella-bacteriën doden kankercellen in de hersens

De bacteriën (paars) tussen kankercellen (blauw) (afb: Duke-universiteit)

Hersenkanker is moeilijk te bestrijden. Dat heeft te maken met de hersen/bloedbarrière die het brein moet beschermen tegen externe vijanden, maar ook met de cruciale plaats van de hersens in het levende organisme. Je kunt niet ongestraft een stukje hersens weghalen. Nu hebben onderzoekers van de Amerikaanse Duke-universiteit daar misschien een oplossing voor gevonden. Neem de beruchte Salmonella-bacterie, sleutel wat aan de genen en vorm de bacterie zo om tot kankerdoder. Bij 20% van de proefratten werkte dat levensverlengend. De tumor verdween. Lees verder