Synthetische eiwitten mobiliseren afweersysteem tegen hiv

Een rasterelektronenmikroskoopopname van virusdeeltjes op een witte bloedcel

Op basis van rekenmodellen ontwierpen onderzoekers van de universiteit van Pennsylvania eiwitten die een aantal eigenschappen gemeen hadden met het membraanoppervlak van het hi-virus. De synthetische eiwitten zorgden ervoor dat het afweersysteem van konijnen antilichamen tegen hiv gingen aanmaken. De onderzoekers denken dat mettertijd een effectief vaccin tegen hiv te kunnen maken. Er is wel nog wat onderzoek nodig. Lees verder

Onderzoekers maken ‘expressieknop’ voor genen

Een op CRISPR gebaseerde 'expressieknop'

Cellen in dat deel van de rattenhersens dat wordt gezien als het beloningscentrum (nucleus accumbens). Groen zijn de cellen die een bepaald eiwitten aanmaken, rood de cellen die het gids-RNA produceren en blauw die met het met het virus meegestuurde DNA hebben aangemaakt, ten teken dat de ‘machine’ heeft gewerkt (afb: UAB)

Het is hier al vaker gesteld dat de epigenetische toestand in een cel een cel maakt tot wat ie is: een levercel, botcel, vetcel of nog een van de honderden verschillende celtypen in ons lichaam. De regeling van de genexpressie (welk gen is hoe actief) is dan ook een aardig middel om erachter te komen hoe cellen werken en het lijkt er op dat onderzoekers van de universiteit van Alabama in het Amerikaanse Birmingham zo’n ‘expressieknop’ hebben gevonden, waarmee ze de expressie in hersencelkweken maar ook in de hersencellen van levende ratten kunnen veranderen. Met de expressieknop kan de activiteit van een enkel gen worden veranderd, maar ook van meer genen tegelijk. Opmerkelijk. Lees verder

Hersens gengemanipuleerde baby’s kunnen ook zijn veranderd

Jankui He, manipulator van embryogenoom (?)

Jiankui He op genoomcongres in Hongkong vlak voor hij van het toneel verdween (bijna letterlijk)

De hersens van twee zuigelingen waarvan het genoom is veranderd om ze hiv-bestendig te maken zouden ook veranderd kunnen zijn, denken onderzoekers. Of dat schadelijk of voordelig zou kunnen zijn konden ze niet zeggen. Jiankui He, die de genoomverandering realiseerde, schijnt in China inmiddels vervolgd te worden. Lees verder

Meer letters in het DNA-alfabet en dan?

Vreemde DNA-letters

Vreemde letters voor DNA. Het huidige onderzoek is niet het eerste dat met succes nieuwe DNA-letters heeft bedacht die ook werkelijk functioneerden

Synthetische biologie is de tak van wetenschap die levensvormen nastreeft die, moleculair gezien, niet in de natuur voorkomen. Ons gigantische DNA-molecuul is opgebouwd uit slechts vier bouwstenen (nucleotiden geheten en vaak als ‘letters’ of ‘basen’ aangeduid). Het aantal aminozuren waaruit onze eiwitten zijn opgebouwd is twintig. Waarom? Is meer niet beter? Al jaren streven synbiologen naar DNA met meer letters en meer aminozuren. Dat hoeft niet per se te zijn voor het voor het creëren van nieuwe biologische structuren of moleculen, maar kan ook bedoeld zijn om de informatiedichtheid van het DNA te vergroten. DNA wordt ook wel gezien als uiterst efficiënte informatiedrager. Hoe het ook zij, inmiddels is het aantal bruikbare letters verdubbeld. Lees verder

Immuuntherapie werkt lang niet altijd

Immuuuntherapie lang niet altijd succesvol

Immuuntherapie in het Antonie van Leeuwenhoekziekenhuis (afb: AVL)

Immuuntherapieën waarbij het afweersysteem wordt ‘aangemoedigd’ tegen, vooral, kankercellen op te treden worden als een grote sprong voorwaarts gezien in de strijd tegen kanker, maar uit Frans onderzoek blijkt dat maar een 25% van de aldus behandelde patiënten daar ook op de lange duur baat bij heeft (gehad). De onderzoekers baseerden zich daarbij op de uitkomst van negentien klinische proeven met een immuuntherapie. Lees verder

Alweer een strategie om Alzheimer te bestrijden (?)

BDNF heilzaam voor hersencellen

Brain derived neurotrophic factor (afb: WikiMediaCommons)

Bij muisjes met een vorm van Alzheimer blijkt dat als bepaalde gliacellen in de hersens het eiwit BNDF aanmaken hersencellen minder snel sterven dan normaal bij deze ziekte. Lees verder

Stamcellen ‘onzichtbaar’ gemaakt voor afweersysteem

Universele cellen omzeilen afweer

Menselijke (gemanipuleerde) hartspiercel (afb: UCSF)

Het rommelen aan genen om afweercellen te activeren tegen kankercellen of voor het repareren van defecte genen, biologie en vooral het genetische deel ervan lijkt een ingenieursvak geworden te zijn, zij het een ingewikkeld. Het lichaam heeft zo zijn listen en lagen waarvan het afweersysteem niet de makkelijkste is. Stamceltherapieën kunnen daar last van hebben. Dan kun je stamcellen uit eigen lichaamscellen van de patiënt maken, maar dat is nogal bewerkelijk. Onderzoekers van de universiteit van Californië in San Francisco hebben nu stamcellen genetisch zo gemanipuleerd dat die ‘onzichtbaar’ zijn voor het afweersysteem. Dat schijnt een stuk handiger en vooral ook goedkoper te zijn dan eigen stamcellen te gebruiken. Lees verder

CRISPR-methode effectief bij spierziekte in muisjes

Dystrofine

Dystrofine (afb: WikiMedia Commons)

Onderzoekers van de Amerikaanse Duke-universiteit hebben muisjes die een aandoening hadden die leek op de Duchenne-spierdystrofie van die ziekte genezen (?; as) door een enkele CRISPR-behandeling. Daarbij werd defect DNA uit het dystrofine-gen verwijderd. Een jaar na de behandeling (een groot deel van een muizenleventje) bleken de behandelde muisjes nog steeds Duchennevrij ook al waren er afweerreacties en bijkomende, onbedoelde veranderingen aan het DNA ontstaan. Lees verder

Alvleeskliercellen verleiden buren tot aanmaken insuline

psuedo-eilandjes van Langerhans

Alfa-cellen die normaal glucagon aanmaken (rood) worden door buren ‘verleid’ om insuline aan te maken (rood). (afb: univ van Genève)

Onderzoekers in Zwitserland hebben alvleeskliercellen die geen insuline produceren geherpro-grammeerd tot insulinepro-ducerende cellen en daarmee een mogelijke geneesmethode gecreëerd voor suikerpatiënten. Het bijzondere is dat cellen die waren omgeprogra-mmeerd om insuline aan te maken naburige glucagoncellen verleidden ook insuline aan te maken. Voorlopig gaat het nog om dierproeven. Lees verder

Gliacellen simpel omgezet in neuronen (?)

Omzetting gliacellen in neuronen

De groene cellen zijn gliacellen, de rode stippen de kernen van neuronen. De muis die bij dit beeld hoort had Alzheimer.

Het is (ook hier) al vaker gemeld: hersens maken (zo goed als) geen nieuwe hersencellen aan. We moeten het doen met de cellen die we bij onze geboorte gekregen hebben. Onderzoekers van de universiteit van Pennsylvania hebben door gebruik te maken van een eenvoudige chemische cocktail gliacellen in de buurt van beschadigde neuronen omgezet in neuronen (zenuwcellen). Als dat inderdaad werkt, dan kan de schade die aangericht wordt door een beroerte of hersenziektes als Parkinson en Alzheimer op zijn minst deels gerepareerd worden. Lees verder