Geherprogrammeerde cellen bouwen vreemde constructies

Vreemde celconstructies

Vreemde celconstructies ((afb: Baolab, Stanford)

“We hebben cellen omgevormd tot chemische fabriekjes die materialen die wij ze geven omzetten in functionele polymeren”, zegt Karl Deisseroth van de Amerikaanse Stanforduniversiteit. Ze herprogrammeerden zenuwcellen om ze het enzym APEX2 te laten maken waardoor het bekende labwormpje Caenorhabditis elegans ander gedrag ging vertonen. Lees verder

Een cruciale rem op de afweer ontdekt

EGR4

EGR4 blijkt bijzonder veelzijdig te zijn (afb: GeneCards)

Ons afweersysteem, ik heb het hier al vaak gezegd, is een prachtig systeem om ons gezond te houden. Dat is een heel uitgebalanceerd systeem, want het moet niet om elk wissewasje in het geweer komen en ook niet al te laks zijn bij echte bedreigingen. Nu is er (weer) een eiwit ontdekt dat een rem zet op de activiteit als een vreemd organisme niets kwaads in de zin heeft of ons zelfs voordeel brengt. Meteen wordt er ook weer een verband gelegd met kanker, aangezien kankercellen vaak middelen hebben die afweer in slaap te sussen. Lees verder

Afvalcentrale cel mogelijk ingezet tegen kanker

Proteasoom, de afvalcentrale van een cel

Proteasoom (afb: WikiMedia Commons)

Cellen gaan, anders dan mensen, heel zuinig met hun grondstoffen om. Eiwitten die niet meer nodig zijn of niet (meer) voldoen worden in de afvalcentrale van de cel, het proteasoom, ontleed in zijn bouwstenen (aminozuren). Die worden hergebruikt voor het aanmaken van nieuwe eiwitten. Onderzoekers van de universiteiten van Bonn en Ulm denken dat die afvalcentrale goede diensten kan bewijzen bij het onschadelijk maken van kankercellen. Lees verder

‘Verjongde’ afweercellen werken beter tegen kanker

ND-cellen

In het lab uit pluripotente stamcellen gemaakt ND-cellen (pijltjes) (afb: Sturgeon et. al)

Het is hier al wel vaker gezegd dat ons afweersysteem wel degelijk optreedt tegen kanker, maar de diverse kankers hebben vaak methoden ontwikkeld om dat afweersysteem voor de gek te houden. Bij een immuuntherapie worden die afweercellen van een patiënt weer weerbaar gemaakt (je hebt ook immuuntherapie waarbij donorafweercellen worden gebruikt). Nu blijkt dat ‘verjongde’ afweercellen, verkregen uit pluripotente stamcellen, beter werken dat de weerbaar gemaakte eigen afweercellen van de patiënt (in dit geval een muisje). Ook in kweken van menselijke cellen werkte de truc om potentere  afweercellen te maken. Lees verder

Goedkoop antilichamen maken (?)

Synthetische 'antilichamen'

De synthetische ‘antilichamen (rood/blauw) netjes vastgezet op een nanovel binden zich heel specifiek aan een ziekteverwekkend eiwit (afb: Zuckermann et.al.)

Antilichamen herkennen specifieke ziekteverwekkers en vormen een wezenlijk onderdeel van het afweersysteem. Steeds vaker worden er therapieën bedacht waarbij synthetische antilichamen ‘de weg wijzen’, maar het maken van die antilichamen ia lastig en dus duur. Onderzoekers in de VS schijnen daar iets op gevonden te hebben. Lees verder

Stamcellen van honderdjarigen gefokt

Telomeerlengte en leeftijd

De telomeerlengte van de pluripotente stamcellen werd ook bij de 114-jarige weer op lengte gebracht, zij het minder vaak dan bij de jongere proefpersonen (afb: Evan Snyder)

Er zijn nogal wat mensen die eeuwig zouden willen leven. Mij lijkt me dat knap vervelend. Hoe dan ook je kunt je natuurlijk als wetenschapper afvragen waarom sommige mensen zo absurd oud worden en anderen met pijn en moeite de veertig halen. Dat heeft voor een niet onbelangrijk deel met je leefwijze te maken maar zeker ook met aangeborenheid, je genen. Onderzoekers, wellicht toch op zoek naar dat eeuwige leven, hebben nu stamcellen gefokt van cellen van 110-plussers, de ‘supercenturions’. Lees verder

Levende cellen voorzien van elektroactieve materialen

Jia Liu elektroniseert neuronen

Jia Liu (afb: Harvard)

De onderzoekers zien hun experimenten als een samenkomen van synthetische biologie en materiaalkunde. Ze pasten neuronen van een bescheiden wormpje genetisch zo aan dat die een soort elektronische materialen gingen aanmaken. Ze wilden bewijzen dat dat dat kan. Die elektronische cellen zouden dan brug kunnen vormen tussen levende cellen en dood (elektronisch) materiaal. Lees verder

Alvleesklierkanker lijkt tijdig te ontdekken

Vezelachtig weefsel schermt alvleeskliertumor af

Alvleeskliertumoren worden omringd door vezeligachtig weefsel (rood) dat de kankercellen effectief afschermt (afb: DeNardo-lab)

Het grootste probleem met alvleesklierkanker is dat de woekering pas in een laat stadium wordt ontdekt als de kanker al veel verwoestend werk heeft gedaan en er vaak al uitzaaiingen zijn naar andere organen. Met een diagnose alvleesklierkanker heb je in vrijwel alle gevallen hooguit nog maar een jaar of vijf te leven. Het idee is dat het genezingspercentage aanzienlijk zou stijgen als er een methode zou zijn die moorddadige ks
nker bijtijds te ontdekken. Nu lijken onderzoeksters in Australië onder leiding van Yuling Wang er in geslaagd te zijn met behulp van met antilichamen bedekte nanodeeltjes alvleesklierkanker in het bloed aan te tonen. Het punt is alleen of dat echt helpt. Lees verder

Gasdermine E zet kankercellen ‘in de fik’

Kankercellen in de fik gestoken

Kankercellen zonder en met (r.) gasdermine-E (afb: Liebermanlab)

Kankers zijn vaak in staat het eigen afweersysteem voor de mal te houden. Er zijn al behandelwijzen om dat weer te activeren en daar lijkt er weer een bij te komen. In dit geval gaat het (re)activeren van het gasdermine E-gen. Die aanpak zou het voordeel hebben dat die bij verschillende kankersoorten werkt. Die methode zou in dierproeven zijn nut hebben bewezen. Lees verder

De CRISPR-methode werkt ook als antibioticum

Clostridium difficile

Clostridium difficile is een moeilijke ziekenhuisgast (afb: Science)

De befaamde van bacteriën geleende CRISPR/Cas9-methode knipt en plakt niet alleen nucleotiden, maar blijkt ook te kunnen functioneren als antibioticum. Onderzoekers van de universiteit van Noord-Carolina (VS) schijnen met succes de normaal ongevaarlijke bacterie Clostridium difficile uit de darmflora van muisjes te hebben verwijderd met behulp van de CRISPR-methode.
Lees verder