Dementie is deels voorkoombaar

Vrouw met Alzheimer (?)Een op de drie gevallen van dementie zou te voorkomen zijn, stellen onderzoekers van, onder meer, het University College in Londen. Feitelijk gaat het er om dat de onderzoekers hebben berekend tot rond eenderde van de risico’s wordt uitgemaakt door externe factoren, waar mensen zellf invloed op (zouden) hebben. Lees verder

Aanpassen ‘enzymschaar’ BACE1 leidt tot minder amyloïdeplaques

BACE1 (betasecretase) knipt het eiwit APP in beta-amyloïdestukken

BACE1 (betasecretase) knipt het eiwit APP in beta-amyloïdestukken (Aß) (afb: WikiMedia Commons)

Nog steeds is onduidelijk welke rol de beta-amyloïdeplaques bij de ziekte van Alzheimer spelen. Zijn de eiwitklonteringen de oorzaak of het gevolg van de ziekte. Veel Alzheimeronderzoek is, schat ik, toch gericht op het aanpakken van die plaques. Onderzoekers rond Weihong Song denken nu een oplossing gevonden te hebben: verander iets aan de plek waar de ‘schaar’ de ‘voorloper’ van beta-amyloïde aan stukken knipt. Lees verder

De mens is akelig mutatiegevoelig

Alexei Kondrasjov verklaart het nut van seks

Alexei Kondrasjov (afb: univ. van Michigan)

Het is opmerkelijk dat een diersoort die zo mutatiegevoelig is als de mens geen neiging vertoont te verdwijnen. Integendeel, de wereld dreigt aan een mensenlast ten onder te gaan. Gemiddeld hebben we 70 mutaties meer dan onze ouders. Dat is veel meer dan bijvoorbeeld bacteriën mee moeten zien te leven. Mutaties zouden de soort kwetsbaarder kunnen maken en het relatief grote aantal mutaties bij mensen zou dodelijk voor de soort kunnen zijn. Dat is allemaal niet gebeurt en de vraag is hoe de mens daar mee is weggekomen (ik neem aan dat dit verhaal ook voor zoogdieren opgaat).  Seks zou de verklaring kunnen  zijn voor het overlevingsvermogen van de mens en andere meercelligen. Lees verder

Slechts 25% van genoom zou functioneel DNA zijn

Celdeling en mutaties

Door celdeling ontstaan fouten. Ook bij zuigelingen hebben al een groot aantal genetisch enigszins afwijkende cellen (afb: Tarryn Porter)

Zo’n 2% van het menselijk DNA bestaat uit genen en de rest is troep, ballast rotzooi, werd ooit gezegd. Dat woord werd gaandeweg de kennis over DNA groeide steeds minder vaak gebruikt, want het niet-genetische deel van DNA bleek wel degelijk van belang voor het functioneren van de cel en het organisme. Zo’n 80% van het genoom zou functioneel zijn werd in 2012 bepaald, maar dat cijfer wordt nu weer naar beneden bijgesteld: 25%. Althans, dat stelt Dan Graut van de universiteit van Houston (?). Lees verder

Kankercellen dwingen gezonde cellen zich als virus te gedragen

Kankercel zet fibroblast aan tot 'virusgedrag'

De kankercellen (blauw) zouden via de signaalroute NOTCH fibroblasten (bruin) aanzetten tot het afscheiden van exosomen  (oranje) met een speciale lading die de groei en uitzaaiing van kankercellen stimuleert (afb: Cell)

Onderzoekers van de universiteit van Pennsylvania (VS) zouden er achter gekomen zijn waarom sommige borstkankers zich agressiever gedragen dan andere. Ze constateerden dat kankercellen gezonde cellen ‘dwingen’ zich als ‘virus te gedragen’. Daardoor woekeren en verspreiden die kankersoorten zich sneller dan andere. Het gaat dan met name om tripelnegatieve borstkanker. Er zijn al ideeën om dat proces te dwarsbomen. Lees verder

Is elektronica een oplossing voor hersenziektes?

Hersenimplantaat

Shepard en de zijnen hebben al het een en ander ontwikkeld als onderdeel van een hersenimplantaat (afb: Columbia-universiteit)

Er wordt ook in dit blog veel geschreven over hersenaandoe-ningen. Voor vele daarvan is zelfs nog geen begin van een (medische) oplossing. Al langer zijn er mensen die dromen van een samenwerking tussen elektronica en levende organismen. Bij mensen hebben we het dan over cyborgs. Er zijn mensen die denken dat een symbiose tussen elektronica en de grijze massa een oplossing zou kunnen vormen voor hersenziektes zoals de ziekte van Parkinson of dementie. Onlangs is er een project dit terrein gestart om een inniger verknoping te ontwikkelen tussen elektronica en hersencellen. Dan komt natuurlijk ook de vraag of elektronica een oplossing kan zijn. Daarmee zou je de functionaliteit van de hersens drastisch overhoop kunnen halen. Punt van aandacht, dunkt me. Lees verder

Capillaire bloedvaatjes zouden ‘geprint’ kunnen worden

Endotheelcellen vormden in fibrine bloedvaatjes

Endotheelcellen in fibrine vormden bloedvaatjes (afb: Rice-universiteit)

Het lijkt er op dat onderzoekers van, onder meer, de Amerikaanse Rice–universiteit er in geslaagd zijn heel kleine bloedvaten te printen die nog werkten ook. Weer een stap op weg naar het printen/kweken van organen en andere weefsels.
Lees verder

Cellen sturen met signaalsysteem opent vele mogelijkheden

synthetische signaalsysteem bedoeld om cellen te 'sturen'

Links een met enkelstrengs-DNA ‘geketende’ cel, rechts actief geworden na de toevoeging van P-DNA (afb: Nature)

Cellen krijgen van alle kanten signalen, waarop ze kunnen reageren. Dat kunnen wij ook, dachten onderzoekers van de Amerikaanse Northwestern-universiteit en ontwierpen een synthetisch signaalsysteem van peptide-DNA (DNA gecombineerd met kleine eiwitten) in combinatie met DNA-strengen, dat niet alleen dienstig zou kunnen zijn  bij stamceltherapieën, maar ook bij de bestrijding van reuma, ziekte van Parkinson of bij weefselherstel, om maar wat te noemen. Lees verder

Muizenstamcellen hebben wandelende genen

Het lijkt er op dat cellen geen vaste plaats hebben in het genoom. Onderzoekers van het Britse Brabaham-instituut en van het Weizmann-instituut in Israël denken dat die wandelende genen cellen helpen te reageren op veranderingen, aangezien met verandering van positie ook de activiteit van het gen verandert. Lees verder

Er komt (weer) een CRISPR-schaar bij: Cpf1

De nieuw ontdekte DNA-schaar Cpf1

De versrpingende knip (rode pijltjes) van Cpf1 zou het invoegen van nieuw DNA vergemakkelijken

Cas9 is inmiddels een voor de reguliere lezers van dit blog bekende CRISPR-schaar om het geneoom mee te bewerken, maar Cas9 is niet de enige. Guillermo Montoya van de universiteit van Kopenhagen en medeonderzoekers hebben een nieuwe CRISPR-schaar ontdekt: Cpf1. Dit lid van de Cas-familie zou nog nauwkeuriger zijn dan Cas9. Lees verder