Terahertzgolven veranderen genactiviteit stamcellen

teraehertzgolvenTerahertzgolven liggen in het elektromagnetische spectrum tussen het verre infrarood en de de microgolven in. Die golven blijken volgens Japanse onderzoekers invloed te hebben op de genactiviteit van pluripotente stamcellen. Dat zou dan weer gevolgen kunnen hebben voor het stamcelonderzoek en methodes om afwijkend (ziekelijk) weefsel te herstellen, maar even zo goed voor terahertztoepassingen waaraan gesleuteld wordt. Lees verder

Stamcellen helpen schade aan ruggenmerg muisjes te herstellen

Ependymcellen omgevormd tot oligodendrocyten

Stamcellen (ependymcellen) ontwikkelen zich niet tot bindweefsel (‘sterretjes’) maar tot oligodendrocyten (afb: Science)

Bij schade aan het ruggenmerg ontstaat bindweefsel waardoor de ’transportfunctie’ van het ruggenmerg teloor gaat. Al vaker is geprobeerd dat probleem op te lossen met behulp van, al of niet gespecialiseerde, stamcellen, maar kennelijk hebben die proeven niet geleid tot een therapie. Nu hebben onderzoekers van het Karolinska-instituut in Zweden het weer eens geprobeerd bij muisjes en volgens de onderzoekers produceerden die stamcellen talrijke benodigde zenuwcellen (oligodendrocyten). Zou het nu wel iets worden? Lees verder

Werkend netvlies in lab gekweekt (?)

Netvlies

Het netvlies is nog knap ingewikkeld en bestaat uit zo’n tien lagen (!)

Onder zoekers van, onder meer, het instituut voor oogheelkunde in Bazel (IOB) zouden in het lab een volledige functioneel netvlies hebben gekweekt. Voorlopig, zo begrijp ik, is het kweekproduct in eerste instantie bedoeld voor onderzoek, maar op den duur valt te verwachten dat er ook netvliezen worden gekweekt ter vervanging van het ongerede geraakte exemplaren in het menselijk oog. Lees verder

Kweekorgaantjes lijken op het ‘echte werk’

Kweekdarmpjes

De kweekdarmpjes in een microkanaalsysteem (afb: EPFL)

Al tijden wordt geprobeerd om, uitgaande van stamcellen, orgaantjes te kweken. Dat blijkt knap ingewikkeld te zijn. Onderzoekers stellen nu kweekorgaantjes te hebben gemaakt (darmpjes) die functioneren als het ‘echte werk’. Vooralsnog zijn die kweekorgaantjes bedoeld om onderzoek mee te verrichten, maar uiteindelijk is het toch de bedoeling om organen te kweken die kunnen dienen ter vervanging van in het ongerede geraakte menselijke organen. Lees verder

‘Ontmande’ muisjes geven alleen donorgenen door

Jon Oatley

Het zal vast een lieve man zijn, die Jon Oatley (afb: WSU)

Als je van mannetjesdieren in embryovorm het gen wegknipt dat verantwoordelijk is voor de mannelijk vruchtbaarheid (NANOS2), dan worden die steriel. Als je die onvruchtbare stieren voorziet van stamcellen van een donor met de gewenste eigenschappen, dan geeft die ‘nepstier’ het genoom van de stamceldonor door. Dat lijkt op een experiment van een waanzinnige hoogleraar, maar schijnt een serieus project te zijn om snel vee te fokken met de gewenste eigenschappen, zoals, ik verzin maar wat, koeien die geen methaan ruften of varkens die geen antibiotica nodig hebben om in het slachthuis te geraken. Waar blijft het verhaal dat we van de dierproducten af moeten? Dit klinkt behoorlijk ziek. Lees verder

Hersenorgaantje gemaakt dat kan ‘leren’

Hersenorgaantje

Een gekweekt hersenorgaantje met rechts een uitvergroting die afzonderlijke cellen zichtbaar maakt (afb: Zafeiriou et al)

Er zijn al aardig wat pogingen gedaan om hersentjes te kweken uit hersenstamcellen. Nu schijnen onderzoeksters iets te hebben gekweekt uit neuronen en gliacellen dat enige overeenkomsten heeft met hersentjes van een embryo met iets als leervermogen. Vooralsnog zijn dit soort orgaantjes louter bedoeld als studiemateriaal. Lees verder

Therapie tegen netvliesveroudering in de maak (?)

Netvlies

Het netvlies is nog knap ingewikkeld en bestaat uit zo’n tien lagen

Het Karolinska-instituut en de oogkliniek St. Erik in Zweden gaan een klinische proef uitvoeren voor een behandelingsmethode van netvliesveroudering met in het lab gekweekte netvliescellen uit embryonale stamcellen. Voor netvliesveroudering is vooralsnog geen afdoende behandeling beschikbaar. Het gaat voorlopig nog om een klein opgezette proef.
Lees verder

Synthetische insulinecellen oplossing voor suikerziekte 1 (?)

Insulineproducerende organoïden

Insulineproducerende organoïden die door het afweersysteem ongemoeid worden gelaten (afb: Salkinstituut)

Onderzoekers van het Amerikaanse Salkinstituut zouden uit stamcellen insulinecellen hebben gemaakt die niet niet door het afweersysteem worden aangevallen en vernietigd. Die transplanteerbare cellen kunnen wellicht een uitkomst zijn voor mensen die suikerziekte type 1 hebben. Het bleek dat die tegen het afweersysteem afgeschermde cel’eilandjes‘ in staat waren bij suikermuisjes de glucosespiegel effectief te regelen. Lees verder

Mitochondriën belangrijk voor aanmaak hersencellen

Bestemming hersenstamcellen en de rol van mitochondriën daarbij

Hersenstamcellen (rood de kern, groen de mitochondriën) na deling. Cellen met gefragmenteerde mitochondriëm (boven) ontwikkelen zich tot diverse soorten neuronen terwijl de cellen met buisvormige mitochondriën (onder) hersenstamcellen bleven (afb: Ryohei Iwata)

Mitochondriën worden vaak de energiecentrales van de cel genoemd. Ze hebben hun eigen kleine genoom, ook al zo opmerkelijk. Het lijkt er nu op dat ze ook nog eens een rol spelen in de rijping van hersenstamcellen in gespecialiseerde hersencellen, zo ontdekten onderzoekers in België onder leiding van Pierre Vanderhaeghen van de KU Leuven. Dat schijnen ze te doen gedurende een periode die bij mensen twee keer zo lang duurt als bij muisjes. Dat zou een verklaring kunnen zijn voor de abnormale (want te grote) hersens van mensen en het feit dat mitochondriale storingen kunnen leiden tot ontwikkelingsstoornissen van de hersens. Lees verder

RNA helpt stamcel te differentiëren

Epigenoom

De epigentica bepaalt de aard van de cel (afb: biologielessen.nl)

Embryonale maar ook de ‘synthetische’ pluripotente stamcellen kunnen zich nog ontwikkelen (differentiëren) tot elke type cel van een organisme maar hoe dat gebeurt is eigenlijk nog voornamelijk duister. Nu denken onderzoekers te weten dat RNA-moleculen daarbij een doorslaggevende rol spelen. Zonder RNA differentieert er niks. Volgens Nobelprijswinnaar Thomas Cech is nu eens en vooral vastgesteld dat RNA de belangrijkste regulator van de genactiviteit. “Zonder RNA werkt het systeem niet. Het is cruciaal voor het leven.” Lees verder