De omgekeerde wereld (?): RNA stuurt eiwit en daarmee celgroei

RNA bindt aan ENO1

Zo bindt RNA aan ENO1 en bepaalt zo mede de celgroei en de differentiëring van de cel (afb: EMBL)

Terwijl ze bestudeerden hoe boodschapper-RNA bindt aan het eiwit ENO1 ontdekten onderzoeksters dat, anders dan in de meeste gevallen waarin eiwitten RNA sturen, ook het omgekeerde proces bestaat (ribosturing). Daarmee heeft die RNA-sturing gevolgen voor de celgroei, maar ook voor de differentiëring van stamcellen naar gespecialiseerde cellen zoals levercellen. Het leven (b)lijkt een steeds ingewikkelder proces (te zijn). Lees verder

Hoe de cel van zijn RNA-troep afkomt

RNA-kwaliteitscontrole

Een tipje van de sluier over de RNA-kwaliteitscontrole is nu opgelicht (afb: MSK-instituut)

In een cel is de opbouw van de juiste, vaak ingewikkelde moleculen wezenlijk, maar ook de afbraak van de moleculen die niet aan de standaards voldoen of op een andere manier in het ongerede zijn geraakt of niet meer nodig zijn. Onderzoekers hebben iets meer inzicht gekregen hoe de cel de boel bij RNA-moleculen op orde houdt. Lees verder

Epigenoom bewerken een veiliger alternatief voor bewerken genoom(?)

Epigenoombewerking

Zo zou de epigenoombewerking ongeveer in zijn werk gaan volgens Science (afb: Science)

Al een aantal jaren zijn genetici en andere vakdisciplines geestdriftig over de mogelijkheid het genoom te bewerken met de CRISPR-methode (de ‘genschaar’). Het blijkt echter dat deze van de bacteriën geleende methode toch niet helemaal zo werkt als nodig is voor een veilige verandering van het genoom. Zou dan het bewerken van het epigenoom (welke genen zijn wel actief en welke niet) een veilig alternatief kunnen zijn? Daarmee verandert het genoom zelf niet en dat zou daarmee veiliger zijn dan het veranderen van het genoom. Die veranderingen worden dan ook doorgegeven aan het nageslacht. Lees verder

T-cellen lijken dochtercellen te krijgen die anders werken

Mitose

Gewone celdeling (mitose)

Als een cel deelt ontstaan er twee dochtercellen met in principe dezelfde functie als de moedercel, maar bij T-cellen, een type afweercellen, lijkt dat verhaal niet op te gaan. Niet dat T-cellen ineens veranderen in hersencellen, maar ze kunnen wel een andere (afweer)functie krijgen als de moedercel, zo ontdekten onderzoekers van een Amerikaans kinderziekenhuis. Lees verder

RNA’s kunnen eiwitten vormen en v.v.

Nucleobasen

De vijf nucleobasen die een belangrijk bestanddelen vormen van DNA en RNA (afb: Futura-Sciences)

Wereldwijd zijn er nogal wat onderzoekers bezig uit te zoeken hoe het leven ooit is begonnen. De RNA-wereld gooit op het ogenblik de hoogste ogen, zeker nu blijkt dat eiwitten en RNA elkaar kunnen helpen bij het synthetiseren van nieuwe eiwitten en RNA’s. Lees verder

Weer een puzzelstukje van het ontstaan van leven gevonden (?)

Ontstaan van het leven

Hoe is het leven ontstaan? Spontaan in een oeroceaan, voordat er cellen waren? In Japan zagen onderzoekers RNA-moleculen gaandeweg veranderen evenals hun wisselwerking. (afb: Luigi Luisi/Molecular Systems Biology)

Toen onderzoekers in Japan het voor elkaar kregen om RNA-moleculen zichzelf te laten repliceren, bleek er een systeem van ‘gastheren’ en ‘parasieten’ te zijn ontstaan die elkaar zowel beconcurreerden als samenwerkten om het systeem in stand te houden. Is dat de manier waarop het leven is ontstaan? Het laatste woord zal daarover nog niet gezegd zijn, nog lang niet. Lees verder

Bouwstenen van DNA op meteorieten gevonden

Nucleobasen

De vijf nucleobasen die een belangrijk bestanddelen vormen van DNA en RNA (afb: Futura-Sciences)

Hoe het leven op aarde is ontstaan is al sinds mensenheugenis een grote vraag, waarbij we nog niet in de buurt van het antwoord zijn. Grofweg zou je twee brede stromingen bij de ‘levenzoekers’ kunnen aangeven: het leven is op aarde ontstaan of het leven kwam ‘aanwaaien’ uit de ruimte. Die laatste stroming is eigenlijk geen stroming, want die verlegt alleen maar het probleem (waar is leven dan ontstaan en hoe?). Het zou nu zijn gebleken dat belangrijke bestanddelen van RNA en DNA, de zogeheten nucleobasen, zijn aangetroffen op meteorieten die al vele jaren geleden op aarde zijn neergestort. Lees verder

Ingewikkelder genetisch systeem lijkt mogelijk maar ook erg lastig

bRNA-translatie in ribosoom

De bRNA-translatie in het ribosoom (afb: WikiMedia Commons)

Hoewel de diversiteit van het leven een aanzienlijk variëteit kent komen de genetische basisregels van al die verschillende vormen overeen. DNA bestaat uit vier ‘letters’ (nucleotiden), drie van die ‘letters’ coderen voor een van de twintig aminozuren die de natuur gebruikt en met die aminozuren aaneengeschakeld vorm je eiwitten die het leven leven geven. Al langer denken wetenschappers dat dat ‘beter’ moet kunnen met meer ‘letters’ om andere dan natuurlijke eiwitten te maken en andere processen te verwezenlijken. Dat kan, maar maakt de zaak er niet eenvoudiger op, zo ontdekten onderzoeksters van het MIT en de Yale-universiteit. Lees verder

Is er een oplossing voor autoimmuunziektes?

Dikkedarmzweer bij Crohnpatiënt

Zweer in de dikke darm van een Crohnpatiënt (afb: WikiMedia Commons)

De meeste autoimmuunziektes zijn makkelijk te herkennen maar moeilijk te genezen. Nu lijkt onderzoek uit te wijzen dat de genetische kenmerken (de ‘vingerafdruk’) van afweercellen zouden aangeven welke behandeling het beste zou (kunnen) werken. Lees verder

Er wordt gewerkt aan een hiv-vaccin

Vaccins

Onder meer door Modern en het AMC wordt gewerkt aan een vaccin tegen hiv (afb: webmd.com)

Het hi-virus muteert te snel om er een ‘ouderwets’ vaccin voor te ontwikkelen. Tijdens de coronapandemie raakte de ontwikkeling van bRNA-vaccins in een stroomversnelling.  Nu lijken die ook het hi-virus ‘in het oog’ te krijgen. Voorlopig is het nog zoeken. Lees verder