Defecte microgliacellen zouden leiden tot Alzheimer

Mikrogliacel

Mikrogliacel repareert een bloedvaatje in de hersens (foto: neoweb.nl)

Mutatie van het TREM2-gen zou het risico op Alzheimer aanzienlijk kunnen verhogen, ontdekten onderzoekers van het Duitse centrum voor neurodegeneratieve ziektes en de Ludwig Maximilianuniversiteit in München bij dierproeven. TREM2 activeert afweercellen in de hersens, de microgliacellen, beta-amyloïdeklonteringen (kenmerkend voor de ziekte) op te ruimen. Als dat gen niet goed functioneert als gevolg van een mutatie zou dat kunnen leiden tot dementie, denken de onderzoekers. Lees verder

Nog een mechanisme ontdekt om genactiviteit te regelen

RNA-polymeraser II (bakkersgist)

Het enzym RNA-polymerase II van bakkersgist (~afb: WikiMedia Commons)

Genen bevatten naast informatie over hoe het bijbehorende eiwit er uit moet zien, maar ook over zijn functioneren in de cel. Of een gen actief is of niet en in welke mate, we hebben het dan over genexpressie, wordt net zo nauwkeurig gestuurd als een productielijn in een moderne fabriek. Onderzoekers van, onder meer, het centrum voor genoomsturing (CRG) in Barcelona en het Helmholtzcentrum in München hebben een tot nog toe onbekende stap in die ‘productielijn’ ontdekt, die de activiteit van genen stuurt die belangrijk zijn bij de overleving van kankercellen. Die ontdekking zou weer een tipje van de sluier rond dat duistere fenomeen kanker hebben opgelicht en de mogelijkheid bieden van een nieuwe behandelingsstrategie. Lees verder

Suiker in DNA-bouwstenen zou spontaan in ruimte ontstaan

De gaswolk Arendnevel

De Arendnevel ligt zo’n 6500 lichtjaar van ons vandaan en zou een ‘geboorteplaats’ kunnen zijn van 2-desoxyribose. (afb: ESA)

2-desoxyribose is een suiker en onderdeel van de bouwstenen van DNA en verantwoordelijk voor de D in DNA. Onderzoekers ontdekten dat onder omstandigheden die heersen bij het ontstaan van nieuwe sterren spontaan 2-desoxyribose ontstaat. Lees verder

‘Politie-eiwit’ houdt afweersysteem in toom

JunB en het afweersysteem

De transcriptiefactor JunB heeft een temperend effect op het afweersysteem (afb: OIST)

Ik heb hier al vaker mijn bewondering uitgesproken over het wonder van het afweerssysteem. Ik geef het je maar te doen een systeem te beschermen, dat overigens (huid, longen e.d.) wijd open staat voor de wereld en haar bedreigingen. Niet elke bacterie is een vijand, integendeel soms. Hoe slaagt dat systeem er in niet keer op keer de fout in te gaan? Daarbij speelt een eiwit, een zogeheten transcriptiefactor, een belangrijke rol in, denken onderzoekers in Japan ontdekt te hebben (tenminste bij muisjes). Lees verder

AlphaFold voorspelt vrij aardig hoe eiwitten vouwen

CASP13: eiwitstructuurvoorspelling

Schaken of go zijn inmiddels ‘makkies’ voor de kunstmatige intelligentie van DeepMind (een Googlebedrijf). Dat deed met het algoritme AlphaFold mee aan de dertiende bijeenkomst van de kritische beoordeling van structuurvoorspelling (CASP in Engelse afko). Dat is een tweejaarlijkse wedstrijd om algoritmes structuren van eiwitten te laten voorspellen van eiwitten waarvan de structuur al bekend is maar. nog niet gepubliceerd. AlphaFold, die voor het eerst meedeed, ging er meteen met de beker vandoor en liet 97 concurrenten in verwarring achter. Lees verder

‘Knop’ voor herstel myelinelaag gevonden (?)

Vav3 speelt rol in herstel myelinelaag dendrieten

De molecuulstructuur van Vav3 (afb: WikiMedia Commons)

Multiple sclerose is een autoimmuunziekte waarbij de myelinelaag rond uitlopers van zenuwcellen (dendrieten) wordt weggevreten. Daardoor ontstaat er ‘kortsluiting’ in het zenuwstelsel. Nu schijnen onderzoekers in Duitsland en Engeland een ‘knop’ gevonden te hebben waarmee die laag weer kan worden hersteld. “We hopen een mogelijke benadering gevonden te hebben om het herstel van het myeline te versnellen met behulp van medicijnen”, zegt Andreas Faissner van de Ruhruniversiteit in Bochum. Lees verder

Hoe zet je longkanker schaakmat? Met ontstekingsremmers (?)

Schaken tegen kanker

Maak kankercellen eerste agressief met een Ezh2-remmer en slacht ze vervolgens af met een ontstekingsremmer is de strategie (afb: J~EM)

Er zijn mensen die bezwaar hebben tegen het woord strijd in verband met kanker, maar ik zie het probleem niet zo. Natuurlijk is het niet zo dat als kanker ‘wint’ je niet genoeg ‘strijd’ hebt geleverd, maar het verslaan van kanker op cel- en molecuulniveau heeft alle kenmerken van strijd, een wedstrijd zelfs. Onderzoekers van, onder meer, het Max Delbrückcentrum (MDC) voor moleculaire geneeskunde (D) hebben het over de overeenkomsten tussen schaken en kanker. Kankercellen gebruiken allerlei listen om aan het afweersysteem te ontkomen en je zult een slimme strategie moeten zien te vinden om de tegenstander te verslaan. De MDC-onderzoekers probeerden bij en vorm van longkanker bepaalde kankercellen agressief te maken om ze vervolgens in de val te lokken…. Schaakmat. Lees verder

Mitochondriaal DNA ook overgedragen door vaders (?)

Mitochondriën

Mitochondriën

Volgens de huidige stand van de kennis wordt het mitochondriale DNA uitsluitend doorgegeven door de moeder, maar dat schijnt niet altijd te kloppen. Volgens nieuw onderzoek blijkt dat ook vaderlijk mitochondriaal DNA wordt doorgegeven aan het nageslacht. Dat zou mogelijk tot mitochondriale ziektes kunnen leiden. Lees verder

Antilichamen begeleiden gif naar kankercellen

Hans-Georg Lerchen koppelt kankermedicijn aan antilichamen

Hans-Georg Lerchen werkt al sedert 1988 bij Bayer (afb: Bayer AG)

Het klinkt beloftevol en het zou kunnen helpen tegen allerlei soorten kanker, maar al vaker zijn er doorbraken op dit terrein aangekondigd. Het doden van kankercellen met chemo heeft nogal wat nare bijwerkingen. Door specifieke antilichamen te binden aan een ‘dodelijke last’ kunnen die het dodelijke middel gericht afgeven bij de woekercellen. Bayeronderzoekers gebruikten een koppelmolecuul tussen het antilichaam en de ‘last’ waarmee hun activiteit is te sturen en een breed scala aan kankers is aan te pakken. De eerste proeven met celkweken en proefdieren zien er bemoedigend uit, aldus de onderzoekers. Lees verder

Een fruitvliegje met oeroud gen gefabriceerd

Fruitvliegjes

Fruitvliegjes

Het lijkt een beetje op fröbelen met genen, maar de onderzoekers zeggen dat ze wilden uitzoeken hoe de evolutie bij die bescheiden zomergastjes heeft ‘huisgehouden’. Dat, ‘berekende’ en gereconstrueerde, gen zou bij fruitvliegjes 140 miljoen jaar geleden gemuteerd zijn. Wat je daar nu precies van leert is mij een raadsel (maar ik ben dan ook leek op elk terrein). Lees verder