Zinkvingertherapie helpt mogelijk tegen Alzheimer

eiwitklonteringen bij Alzheimer

De tau-knopen in hersencellen (bruin) en de beta-amyloïde plaques (rood) buiten de cellen zijn beide kenmerkend voor de ziekte van Alzheimer. Nog steeds is het onduidelijk of ze oorzaak of gevolg van de ziekte zijn

Als het om gentherapie gaat hebben we het tegenwoordig vaak over de CRISPR-methode, maar voor CRISPR werd de genactiviteit al bewerkt met zogeheten zinkvingers. Gebruikmakend van die zinkvingers zouden onderzoekers bij muisjes met een vorm van Alzheimer de zogeheten tau-knopen, een van de kenmerken van die ziekte, aanzienlijk hebben verminderd. Het voordeel van zinkvingers boven CRISPR is dat die binden aan een gen, maar het DNA niet bewerken. Lees verder

Twaalf genen met CRISPRCas9 in een keer uitgeschakeld

CRISPR-complex

De structuur van het CRISPR-complex, waarbij het donkerblauwe deel het cascade-enzym is (Cas), het roze het gids-RNA en het lichtblauwe het enzym transposase waarmee stukjes DNA in het genoom kunnen worden ‘gelast'(afb: Sternberg & Fernández Labs, Columbiauniversiteit)

Onderzoekers van de Maarten Luther-universiteit in Halle en het Leibnitzinstituut voor plantbiochemie hebben een zelf ontwikkelde aangepaste vorm van de ‘genschaar’ CRISPR/Cas9 gebruikt om bij planten in een keer tot twaalf genen tegelijkertijd uit te schakelen. De genoombewerkingstechniek maakt het makkelijker op de wisselwerking tussen diverse genen te onderzoeken. Lees verder

Je kunt nu genactiviteit van cellen in een weefsel zichtbaar maken

Genactiviteit van afzonderljike cellen meten

De genactiviteit van vele genen (gekleurde stipjes) in afzonderlijke cellen (blauwe lijnen) aangegeven (afb: NanoString)

Net als dat voor je woongenot de locatie van je woning belangrijk is geldt dat ook voor cellen. Tot voor kort moesten onderzoekers die de genactivteit wilden weten dat per cel bepalen, zonder dat ze wisten waar die cel vandaan kwam of ze maten gemiddelde over duizenden cellen. Inmiddels is er een techniek ontwikkeld, aangeduid met ruimtelijke transcriptomie, dat van duizenden cellen tegelijk de genactiviteit kan bepalen. Dat verandert het spel voor onderzoekers drastisch. Lees verder

Muisembryo’s gekweekt in kunstmatige baarmoeder

Kunstbaarmoeder

Kunstbaarmoeder (afb: Weizmanninstituut)

Onderzoekers van het Weizmanninstituut in Israël rond Jacob Hanna hebben muizenembryo’s gekweekt in een kunstmatige baarmoeder. De embryo’s leken zich normaal te ontwikkelen compleet met kloppende hartjes. Dat zou voor het eerst zijn. De embryo’s werden na vijf dagen weggehaald uit de muiselijke baarmoeder en overgebracht in de kunstmatige baarmoeder waar ze zich zes dagen konden ontwikkelen (de draagtijd van muisjes is ongeveer 21 dagen). Lees verder

Voor het eerst vroege vormen menselijke embryo’s uit lab

Balstoïde uit lab

Een cellenklomp (blastoïde) gevormd uit menselijke stamcellen (afb: univ van Texas)

Voor het eerst hebben onderzoekers de eerste stadia van de embryofase van de mens in het lab gekweekt (dus buiten de baarmoeder). Het lijkt er op dat die weg is gekozen om beperkingen van onderzoek op menselijke embryo’s te omzeilen die zijn opgelegd op basis van ethische overwegingen. Het gaat om twee onderzoeksgroepen. De onderzoekers legden er de nadruk op dat het niet gaat om voortplanting maar om onderzoek aan de ontwikkeling van de (menselijke) vrucht.
Lees verder

Hoe brengen vaders hun leefwijze over op hun kroost?

Ongezond leven

Ongezond leven van de vader heeft effect op het nageslacht

Hoe  brengen vaders hun ervaring over op hun kroost? Daartoe is hun DNA niet geschikt. Volgens onderzoeksters van de Canadese McGill-universiteit zou dat gebeuren door bepaalde eiwitten (niet het DNA) in het sperma. Lees verder

Met suikers ‘onbehandelbare’ eiwitten te lijf gaan (?)

O-GlcNAc

De suiker O-GlcNAc (rood) verbonden met een eiwit (afb: WIkiMedia Commons)

Ik (=as) wist het niet, maar een groot deel van de eiwitten die ons lijf aanmaakt (85%) zou ‘onbehandelbaar’ zijn. Daarbij hebben we het ook over eiwitten die een rol spelen bij bepaalde kankers, over Alzheimer, Parkinson e.d. Die ‘onbehandelbare’ eiwitten blijken wel te beïnvloeden door suikermoleculen. Zou daarmee het ‘onbehandelbare’ behandelbaar worden? Die hoop is er wel. Harvardonderzoekers hebben nu ‘gerei’ genaakt om de rol van suikers te onderzoeken. Lees verder

Placenta heeft veel weg van ‘kankerweefsel’

Kunstmatige moederkoek of placenta

Moederkoek: een barrière tussen moeder en vrucht (afb: WikiMedia Commons)

De moederkoek (placenta) ontstaat net zoals de vrucht uit dezelfde bevruchte eicel. Het blijkt echter dat cellen van die moederkoek veel meer genmutaties bevatten dan die van de foetus. Met dergelijke genmutaties zou die vrucht zelfs niet levensvatbaar kunnen zijn. Die structuur ervan lijkt meer op die van kankerweefsel. Of die mutaties in de placenta invloed op de vrucht hebben is (nog) niet bekend. Lees verder

Kanker blijkt al vroeg te beginnen

JAK2

De structuur van JAK2 (afb: WikiMedia Commons)

Onderzoekers van de Harvarduniversiteit hebben bij twee kankerpatiënten de oorsprong van hun ziekte getraceerd. In sommige gevallen zou die oorzaak, een mutatie die leidt tot kanker, wel veertig jaar eerder hebben kunnen plaatsvinden, denken de onderzoekers. Lees verder

Het eiwittransport in cellen ‘uitgelicht’

kinesine-1-volgers

Met behulp van een lichtgevend molecuul zijn de wegen van het ’transporteiwit kinesine-1 nauwkeurig te volgen in een cel (afb: UNIGE)

Een cel is een knap ingewikkelde chemische fabriek waar van alles aan de hand is en waar eiwitten op het juiste ogenblik op de juiste plek moeten zijn. Dat eiwittransport gebeurt met leden van de kinesinefamilie. Heel per ongeluk ontdekten onderzoekers van de universiteit van Genève een fluorescerende verbinding waardoor de wegen van een familielid (kinesine-1) in een cel konden worden gevolgd. Lees verder