Wetenschappers hebben de bloedgroep van een donornier omgezet van bloedgroep A in bloedgroep O en dat orgaan bij een (hersendode) persoon geïmplanteerd. De procedure – de eerste in zijn soort – zou de toegang tot donororganen kunnen verbeteren, denken specialisten, omdat de bloedgroep van de donor er niet meer toe doet. Momenteel kunnen organen van overleden donoren alleen bij mensen worden getransplanteerd als ze een compatibele bloedgroep hebben anders komt het afweersysteem van de ontvanger in actie. Lees verder
Categorie archieven: plus (geen synbio)
Huidcellen omgeprogrammeerd tot eicellen
Het zat er natuurlijk aan te komen. Sinds Shinya Yamanaka aan het begin van deze eeuw ontdekt had hoe je rijpe cellen kon omprogra-mmeren tot stamcellen en andere typen cellen, heeft de genetica zich volop op dat ‘kunstje’ gestort. Nu hebben onderzoekers uit menselijke huidcellen functionele (?) eicellen gevormd. Sommige van die eicellen vormden met zaadcellen het begin van embryovorming. En dan? Lees verder
RNA-vaccin vertraagt bloedvastvorming ouderdomsmaculadegeneratie

De geelwitte stipjes zijn de plaatsen waar de gele vlek is aangetast, waardoor het zicht slechter wordt
Er is een bRNA-vaccin dat zou beschermen tegen de gevolgen van leeftijdsgebonden maculadege-neratie (LMD). Dat onderdrukte de abnormale groei van bloedvaten in het netvlies bij muisjes en voorkwam zo gezichtsverlies. Het vaccin is net zo effectief als conventionele antilichaamthe-rapieën voor maculadegeneratie, maar vereist slechts één injectie, niet in het oog, maar intramusculair. Lees verder
Kankercellen mogelijk het ‘stresswapen’ ontnomen

Voorbeelden van IRE1-remmers op de kinase-bindplaats of het RNAse-domein (afb: Peng Wu et al./Nature Communications)
Kankercellen lijken behoorlijk ‘slim’ te zijn. Ze kapen overlevings- en genezingsprocessen van cellen om hun groei te stimuleren, zich door het lichaam te verspreiden en hun eigen overleving te garanderen. De ontvouwde eiwitrespons, die cellen beschermt tegen stress, is zo’n overlevingsmechanisme. Een van de belangrijkste regulatoren, het inositol-afhankelijke enzym 1 (IRE1), is een veelbelovend doelwit gebleken voor de ontwikkeling van therapieën tegen kanker en diverse andere ernstige ziekten. Nu hebben onderzoekers rond Peng Wu van het Max Planck Instituut voor Moleculaire Fysiologie in Dortmund hebben een middel ontwikkeld dat IRE1 remt via een ander mechanisme dan bestaande remmers. Dit zou nieuwe therapeutische mogelijkheden kunnen openen voor de behandeling van kanker en andere ziekten. Lees verder
Celplasma dichter ‘bevolkt’ dan celkern

Celkernen blijken minder dicht gepakt dat het omringende celplasma. De verhouding is verschillend tussen soorten cellen maar blijft vrij constant, blijkt (afb: Simone Reber et al./Nature Communications)
De cel is dicht’bevolkt’. Tot nu toe werd gedacht dat de celkern, met daarin een molecuul dat uitgerekt zo’n 2 m lang is, het dichtst ‘bevolkt’ was, maar onderzoekersters in Duitsland en de VS zagen dat het het omringende celplasma nog drukker was met allerlei eiwitten, kernzuren e.d. In een recente studie maten ze de subcellulaire dichtheid van een breed scala aan organismen. Doel van dit soort onderzoek is om biomoleculaire processen in allerlei cellen, variërend van gistcellen tot menselijke cellen, beter te begrijpen. Lees verder
Kleinere Cas9-variant maakt meer mogelijk bij genoombewerking

De structuur van het kleinere NsCas9d-eiwit (afb: Yanli Wang et al./Nature Communications)
De CRISPR/Cas9-methode is in relatief weinig jaren een populaire methode geworden om genomen te bewerken. Helaas is het veelgebruikte Cas9-eiwit dat daarvoor gebruikt wordt nogal omvangrijk en dat beperkt de mogelijkheden aangezien het CRISPR-gereedschap moet passen in een virus. Nu hebben onderzoeksters rond Yanli Wang (koppeling geeft bij mij=as veiligheidswaarschuwing) van het biofysisch instituut van de Chinese academie van wetenschappen een bacterie (een Nitrospirae-stam) gevonden die een veel kleiner Cas9-eiwit gebruikt bestaand uit ‘slechts’ 762 aminozuren. Daarmee worden genoombewerkingen mogelijk die met het grote Cas9-molecuul van Streptococcus pyogenes niet mogelijk zouden zijn. Lees verder
Menselijke hersenstamcellen repareren schade na beroerte bij muisjes

De plaats van de beroerte is omstippeld. Donker gekleurd zijn de geïmplanteerde menselijke hersenstamcellen (afb: UZH)
De opbouw en afbraak biomoleculen in beeld gebracht

Exosoom voor afbraak van RNA’s (afb: Remco Sprangers et al./Nature Communications)
Onderzoekers van de universiteit van Regensburg hebben meer inzicht verkregen in de structuur, dynamiek en functie van mobiele componenten van het exosoom, een celorgaantje dat RNA-’s afbreekt. De resultaten bieden niet alleen biologische informatie over RNA-afbraak, maar vormen ook een methodologische mijlpaal in de structurele opheldering van biomoleculen. Het werk toont aan dat de wisselwerking van experimentele en informatische biofysische methoden het mogelijk maakt om de bewegingen van die grote molecuulmachines te onderzoeken. Dergelijke onderzoeken waren voorheen onmogelijk. Lees verder
‘Gecontroleerde evolutie’ maakt plasmide-DNA goedkoper

Een voorbeeld van een DNA-vaccin dat in de vorm van een ring (plasmide) wordt ingespoten (afb: biology.kenyon.edu)
Onderzoekers hebben zogeheten ‘gecontroleerde evolutie’ gebruikt waardoor de hoeveelheid plasmide-DNA die door de gemanipuleerde Escherichia coli-bacteriën in het laboratorium wordt geproduceerd aanzienlijk is toegenomen. Dat zou belangrijk zijn. Plasmide-DNA is een essentieel maar erg duur onderdeel van diverse gentherapieën en deze nieuwe technologie zou de kosten van deze behandelingen kunnen verlagen. Lees verder
Niet eerder ontdekt herstelsysteem DNA in mensencellen gevonden

Het kernmembraan (afb: WikiMedia Commons)
Er zijn verschillende systemen om beschadigd DNA te herstellen. Nu schijnt er een niet eerder ontdekt herstelsysteem ook in mensencellen te zijn gevonden. Daarbij reageren eiwitten in het kernmembraan direct op beschadigingen in het DNA. Het onderzoek stond onder leiding van Younghoon Kee van de afdeling nieuwe biologie van het Daegu Gyeongbuk-instituut in Zuid-Korea. Lees verder