Ki helpt bij het oplossen van eiwitstructuren

p53-eiwit

De structuur van het p53-eiwit zou veel zeggen over diens werking en functies (afb: WikiMedia Commons)

Al tientallen jaren zijn biologen bezig met het oplossen van de structuur van eiwitten. Die structuur, is het idee, zegt veel over de functie van het eiwit. Het ophelderen van die structuren was een heidens karwei, doordat je daarvoor eerst eiwitten moest kristalliseren (zo heb ik altijd begrepen). Dat lukt lang niet bij alle eiwitten. Bovendien is dan nog steeds de vraag of die structuur die het eiwit in kristalvorm aanneemt wel dezelfde is als in zijn natuurlijke omgeving. `Nu krijgen die eiwitstructuurbiologen hulp van de kunstmatige intelligentie van DeepMind en van het programma AlphaFold en zou de structuur van 200 miljoen eiwitten zijn ontsluierd. Vraag is dan of dat ook de werkelijke structuur is, maar biologen zijn euforisch omdat die informatie op allerlei terreinen van pas kan komen. Lees verder

Er zijn nog heel wat eiwitten in een cel dan we nu weten

bRNA-translatie in ribosoom

De bRNA-translatie in het ribosoom (afb: WikiMedia Commons)

Ook ik (=as) heb altijd gedacht dat de wetenschap wel wist wat er aan eiwitten in een cel rondzwerven, maar dat blijkt helemaal niet het geval te zijn. Eiwitten die korter zijn dan 100 aminozuren worden niet eens bekeken en toch zouden die wel eens een belangrijke rol kunnen spelen in de cel. Onderzoekers hebben aan de hand van boodschapper-RNA’s nu ruim 7000 van die vergeten eiwitjes achterhaald. Een goudmijn van onontdekte biologie, denken wetenschappers. Lees verder

Embryocellen ontwikkelen zich door trekken en duwen

Embryonale huidcellen kip in een petrischaaltje

De embryonale huidcellen organiseerden zich in een petrischaaltje tot een ring en, uiteindelijke, tot veerfollikelcellen (afb: Rockefelleruniversiteit)

Embryo’s bestaan oorspronkelijk uit dezelfde cellen. Al langer leeft de vraag hoe daaruit een organisme kan ontstaan met wel honderden verschillende celsoorten. Het lijkt er op dat trekken en duwen van de embryocellen leidt tot die celdifferentiëring, https://doi.org/10.1016/j.cell.2022.04.023“>zo concluderen onderzoeksters op basis van onderzoek aan kippenembryocellen. Geïsoleerde embryonale huidcellen van kippen organiseerden zich spontaan doordat cellen aan elkaar trekken en duwen. Daardoor vormden zich in 48 uur haarzakjes voor de veren van de kip in wording. Lees verder

Wat meer ontdekt wat tau doet in ziekte van Alzheimer

Signaaloverdracht via synapsen

De signaaloverdracht via synapsen van buurcellen in de hersens (afb: OIST)

Het lijkt er op dat tau-eiwitten, die een nog steeds onopgehelderde rol spelen bij de ziekte van Alzheimer, de communicatie tussen hersencellen kan verstoren, zo stellen onderzoekers van het Japanse onderzoeks-instituut OIST. Ze denken dat het peptide PHDP5 mogelijkheden kan hebben als (genees?)middel tegen Alzheimer.
Lees verder

De omgekeerde wereld (?): RNA stuurt eiwit en daarmee celgroei

RNA bindt aan ENO1

Zo bindt RNA aan ENO1 en bepaalt zo mede de celgroei en de differentiëring van de cel (afb: EMBL)

Terwijl ze bestudeerden hoe boodschapper-RNA bindt aan het eiwit ENO1 ontdekten onderzoeksters dat, anders dan in de meeste gevallen waarin eiwitten RNA sturen, ook het omgekeerde proces bestaat (ribosturing). Daarmee heeft die RNA-sturing gevolgen voor de celgroei, maar ook voor de differentiëring van stamcellen naar gespecialiseerde cellen zoals levercellen. Het leven (b)lijkt een steeds ingewikkelder proces (te zijn). Lees verder

T-cellen lijken dochtercellen te krijgen die anders werken

Mitose

Gewone celdeling (mitose)

Als een cel deelt ontstaan er twee dochtercellen met in principe dezelfde functie als de moedercel, maar bij T-cellen, een type afweercellen, lijkt dat verhaal niet op te gaan. Niet dat T-cellen ineens veranderen in hersencellen, maar ze kunnen wel een andere (afweer)functie krijgen als de moedercel, zo ontdekten onderzoekers van een Amerikaans kinderziekenhuis. Lees verder

RNA’s kunnen eiwitten vormen en v.v.

Nucleobasen

De vijf nucleobasen die een belangrijk bestanddelen vormen van DNA en RNA (afb: Futura-Sciences)

Wereldwijd zijn er nogal wat onderzoekers bezig uit te zoeken hoe het leven ooit is begonnen. De RNA-wereld gooit op het ogenblik de hoogste ogen, zeker nu blijkt dat eiwitten en RNA elkaar kunnen helpen bij het synthetiseren van nieuwe eiwitten en RNA’s. Lees verder

Ingewikkelder genetisch systeem lijkt mogelijk maar ook erg lastig

bRNA-translatie in ribosoom

De bRNA-translatie in het ribosoom (afb: WikiMedia Commons)

Hoewel de diversiteit van het leven een aanzienlijk variëteit kent komen de genetische basisregels van al die verschillende vormen overeen. DNA bestaat uit vier ‘letters’ (nucleotiden), drie van die ‘letters’ coderen voor een van de twintig aminozuren die de natuur gebruikt en met die aminozuren aaneengeschakeld vorm je eiwitten die het leven leven geven. Al langer denken wetenschappers dat dat ‘beter’ moet kunnen met meer ‘letters’ om andere dan natuurlijke eiwitten te maken en andere processen te verwezenlijken. Dat kan, maar maakt de zaak er niet eenvoudiger op, zo ontdekten onderzoeksters van het MIT en de Yale-universiteit. Lees verder

Zink is goed voor onze afweer, maar hoe zit dat?

Lorenzo Iovino

Lorenzo Iovino in het lab (afb: Fred Hutchinton-instituut)

Dat zink goed is voor onze afweer is bekend, maar wetenschappers weten niet precies hoe dat komt. Uit proeven met muisjes blijkt dat zink de aanmaak van T-cellen bevordert en zorgt voor het herstel van de zwezerik, een van de belangrijkste organen in het afweersysteem (volgens de Wikipedia), waar die T-cellen worden aangemaakt. Lees verder

Rangeerterrein voor eiwitten gemaakt (?)

Eiwitrangeersysteem

Het eiwitrangeersysteem (afb: Science)

Als een rangeerterrein voor treinen hebben onderzoekers in Japan iets dergelijks gemaakt waarbij DNA fungeert als spoor om met eiwitten (de treinen) ladingen naar verschillende locaties te vervoeren. Het lijkt speelgoed voor wetenschappers maar dient vooral om beter te begrijpen hoe alles in die volslagen chaotische cel (althans zo ziet die er voor ons uit) in zijn werk gaat, maar kan ook dienen om bepaalde stoffen op bepaalde plaatsen in het organisme (lichaam) af te leveren, denken de onderzoekers. Lees verder